ABSROPCJA PPROMIENIOWANIA JONIZUJACEGO W TKANKACH, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)


ABSROPCJA PPROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO W TKANKACH

DOZYMETRIA

Działanie promieniowania jonizującego na materię jest uzależnione od rodzaju i energii tego promieniowania, od rodzaju napromieniowywanej substancji i od innych czynników.

DAWKA POCHŁONIĘTA = ABSORPCYJNA

Da = ΔE/Δm

metoda kalorymetryczna, która polega na oznaczeniu wzrostu temperatury substancji napromieniowanej w kalorymetrze (nie znajduje zastosowania w pomiarach dawek pochłoniętych przez organizmy żywe)

DAWKA EKSPOZYCYJNA

De = ΔQ/Δm

ΔQ- suma ładunków elektrycznych wszystkich jonów jednego znaku, wytworzonych przez promieniowanie w masie powietrza Δm przy zachowaniu tzw. równowagi elektronowej (=>wszystkie jony dodatnie i elektrony uwolnione w elemencie objętości powietrza są całkowicie w nim zatrzymane)

pomiędzy aktywnością próbki radioaktywnej emitującej promieniowanie gamma i dawką ekspozycyjną istnieje zależność, która w przypadku punktowego źródła promieniowania ma następującą postać:

De = Kγ A t/r2

Kγ - współczynnik proporcjonalności tzw. stała ekspozycyjna

A - aktywność próbki t - czas r - odległość

Pe = ΔDe/Δt [C/kg s] lub [R/s]

pomiar jonizacji powietrza jest przeważnie podstawą określenia dawki pochłoniętej, gdy bezpośredni pomiar Da w tkankach lub innych substancjach jest bardzo trudny lub niemożliwy

* przykład (w celu wyjaśnienia różnicy pojęciowej między Da i De):

Jeśli organizm ludzki lub jego część umieści się w jednorodnym polu promieniowania rentgenowskiego, dawka ekspozycyjna może być taka sama dla kości i tkanek miękkich, natomiast dawka pochłonięta (absorpcyjna) dla kości może być znacznie większa.

Można ją obliczyć znając wartość dawki ekspozycyjnej w danym punkcie pola promieniowania i stosunku masowych współczynników pochłaniania wybranej tkanki i powietrza.

* promieniowanie rentgenowskie, gamma, elektrony Q = 1

* neutrony i protony o nieznanej energii Q = 10

* cząstki α i cząstki o wielokrotnym ładunku i o nieznanej energii Q = 20

H = D Q N

D - wielkość dawki pochłoniętej danego rodzaju promieniowania

N - bezwymiarowy iloczyn tzw. współczynników modyfikujących (biologiczną skuteczność promieniowania) - można przyjąć: N = 1

również używana - rem (otrzymywana gdy D wyrażona w radach)

1 Sv = 100 rem

wyraża ona dawkę promieniowania, przy której 50% populacji napromieniowanych organizmów ginie w ciągu 30 dni od napromieniowania