BIOMETEOROLOGIA, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)


BIOMETEOROLOGIA - jest nauką o bezpośrednich i pośrednich wpływach czynników meteorologicznych zmieniających się nieregularnie lub rytmicznie na układy fizykochemiczne i organizmy zdrowe i chore (czyli zwierzęta , rośliny i człowieka).

Wyróżnia się wpływy pogodowe i klimatyczne

Pogoda -określa się stan fizyczny atmosfery w danym momencie , na danym obszarze, określany przez zespół czynników pogodotwórczych takich jak: ciśnienie powietrza, natężenie promieniowania słonecznego i cieplnego, temperatura, wilgotność, ruch powietrza (wiatr), zachmurzenie, opady atmosferyczne oraz czynniki niedostrzegalne takie jak jonizacja powietrza, pole elektromagnetyczne, promieniowanie kosmiczne.

Klimat - przeciętny (uśredniony ) stan atmosfery na danym obszarze w długim okresie czasu. Podstawą analiz klimatycznych są okresy 10-30 letnie i dłuższe

Klimat -reżim pogody typowy dla danego obszaru (regionu) przejawiający się w częstości i prawidłowości sezonowej różnych typów pogody.

Właściwości klimatyczne kształtują się różnie na różnych obszarach kuli ziemskiej i są uzależnione od położenia geograficznego. Od tego zależy bowiem ilość energii słonecznej ,odległość od mórz i oceanów , wzniesienie nad poziomem morza , szata roślina itp.)

Terminem używanym w biometeorologii jest bioklimat - czyli zespół czynników atmosferycznych, które działają pobudzająco na zmysły człowieka.

Wyróżnia się natępujące zespoły bodźców biometeorologicznych:

Bodźce meteorologiczne mogą wpływać na organizm w sposób :

Bodźce meteorologiczne działające na organizm człowieka stymulująco lub odbarczjąco są wykorzystywane w klimatoterapii w celach leczniczych.

W zależnoścci od czynników mających w tym oddziaływaniu dominujące znaczenie wyróżnia się następujące rodzaje klimatoterapii:

Podstawowe założenie klimatoterapii opiera się na dwóch zasadniczych czynnikach - spoczynek lub odprężenie i adaptacja do nowego przyrodniczego środowiska w wyniku której następują korzystne zmiany w organizmie. Ruch jest często czynnikiem dodatkowym ułatwiającym odprężenie ( zwłaszcza psychiczne) i adaptację.

masa powietrza - w-wa atmosfery o względnie podobnych właściwościach fizyko-chemicznych rozciągająca się setki lub tysiące kilometrów nad powierzchnią ziemi, o wysokości ponad 1km.

Zależnie od obszaru pochodzenia wyróżnia się powietrze polarne, tropikalne, kontynentalne itp. Jeśli dwie masy się spotkają /to zazwyczaj nie następuje ich wymieszanie, lecz stykając się tworzą płaszczyznę frontu , rzut tej płaszczyzny na powierzchnię ziemi daje front.

Na skutek mieszania się tych mas powietrza w warstwie frontalnej zachodzą szybkie, równoczesne zmiany wielu parametrów meteorologicznych. Zmienia się temperatura, wilgotność, prędkość i kierunek wiatru, stopień i rodzaj zachmurzenia widzialność, stan zanieczyszczenia , występują opady i inne zjawiska atmosferyczne. Jeśli ciepłe powietrze przesuwa się na obszar chłodny mówi się o froncie ciepłym , w sytuacji odwrotnej o chłodnym.

Zetknięcie się frontu ciepłego z chłodnym powoduje wypieranie ciepłych mas powietrza ku górze /od powierzchni ziemi/ zjawisko to nazywa się okluzją. Okluzja jest końcowym stadium frontów atmosferycznych, zanikających w wyniku mieszania się kontrastowych mas powietrza. Obszar podwyższonego ciśnienia mas powietrza nazywa się wyżem /antycyklonem/ , natomiast obszar z obniżonym ciśnieniem - cyklonem czyli niżem.

Jako biometeorologicznie korzystne uważa się warunki pogodowe ze średnio nasiloną pogodą słoneczną i uspokojenie pogody po przejściu frontu, bez mgieł i parności. Charakteryzują się one wysokim ciśnieniem atmosferycznym oraz niewielkim dopływem mas powietrza.

Wyjątek stanowią antycyklony w lecie z dużym obciążeniem cieplnym i obecnością zanieczyszczeń natomiast w zimie wyjątkiem są wszelkie warunki inwersji.

Jako niekorzystne uważa się także warunki słoneczne w ustępującym obszarze antycykonu, zbliżającą się zmianę pogody (czyli obszar poprzedzający front z wypieraniem mas cieplnych ku górze oraz samą zmianę pogody

Meteotropizm - oznacza wrażliwość organizmów żywych na bodźce meteotropowe.

Reakcje , wywołane zmianami pogody u ludzi dzieli się zazwyczaj na 3 grupy:

Sytuacje meteotropowe - większe nagłe zmiany pogody np. przechodzenie frontów i okluzje, rozwój ośrodków niżowych i stadium ich zaniku. W górach typową sytuacją meteotropową jest wiatr fenowy w Alpach i jego odmiany w innych regionach np. halny w Tatrach.

Do chorób meteotropowych tzn. takich co do których znaleziono korelację między ich występowaniem, a zaistnieniem określonych sytuacji pogodowych można zaliczyć :

Wpływ środowiska atmosferycznego na farmakodynamikę leków

Zmiany metaboliczne, wewnątrz wydzielnicze, zmiany ukrwienia wywoływane w ustroju człowieka działaniem czynników meteorologicznych sprawiają, że jednakowe dawki leku mogą wywierać różne działanie u tego samego człowieka.

Podczas upałów leki wchłaniają się szybciej w przewodzie pokarmowym, a przy ochłodzeniu wchłanianie wstrzykniętych podskórnie leków zachodzi wolniej.

W miarę wzrost temp. ciała wzrasta aktywność i toksyczność. nasercowych glikozydów.

Toksyczność hormonów kory nadnerczy, efedryny, amfetaminy wzrasta ze wzrostem otaczającej temp. Obniża się natomiast toksyczność kofeiny, która ulega szybszemu rozkładowi.

W niskich temp. otaczającego powietrza przedłuża się hipoglikemiczne działanie insuliny.

Toksyczność leków i substancji zanieczyszczających powietrze zwiększa się w wyższej temp. w wyniku szybszej absorpcji przez drogi oddechowe i skórę.

ADAPTACJA I AKLIMATZACJA

Wszystkie reakcje ustroju na klimat nazywamy przystosowaniwem , rozróżniając przystosowanie fizjologiczne i fizjopatologiczne.

Aklimatyzacja - odwracalny zbiór procesów zachodzących w organizmie, zmian reakcji fizjologicznych, które wzmagają sprawność ustroju w czasie, gdy przebywa on w środowisku przekraczającym strefę neutralną

Już w pierwszych chwilach kontaktu z nowym środowiskiem obserwujemy odruchy przystosowania, jednak dopiero dłuższe działanie bodźca prowadzi do aklimatyzacji ustroju - drogą zmian czynnościowych, metabolicznych i morfologicznych.

Stałe przebywanie jednostki w nowych warunkach klimatycznych prowadzi do stałych zmian przystosowawczych ustroju określanych jako aklimacja. Jest to również proces odwracalny , ale zakłada się że zachodzi u ludzi, którzy na stałe zmienili miejsce zamieszkania.

Deaklimacja- zachodzi przy powrocie do warunków pierwotnych

Reaklimatyzacja- obserw. np. u wielokrotnych uczestników wypraw wysokogórskich. Po długiej przerwie przebywania w warunkach obciążających /wysokogórskich/ człowiek znów musi przejść okres przystosowawczy.

Adaptacja- biologiczne przystosowanie drogą genetyczną ( ewolucyjne przystosowanie) gatunku w ciągu wielu generacji, głównie pod wpływem bodźców otoczenia.

Adaptacja fizjologiczna - szybkie zmiany f-cji org, wywołane przez trwałe bodźce docierające głownie przez receptory i układ nerwowy.

Procesy aklimatyzacji przebiegają równocześnie na poziomie komórek , tkanek narządów i układów ustroju.

Odczynami aklimatyzacyjnymi komórek są np.

Narządy:

Wzrost pojemności oddechowej płuc, wzmożony przepływ płucny, wzmożona erytropoeza są czynnościowymi odczynami ustroju na obniżone ciśnienie.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PROMIENIOWANIE-biofizyka, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)
ABSROPCJA PPROMIENIOWANIA JONIZUJACEGO W TKANKACH, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)
Normy zywienia dotyczace witamin, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)
F-05WYSOKIE I NISKIE CIŚNIENIE, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)
Higiena, Medycyna, Med3, Higiena (pajro)
Mechanizmy chorob atopowych, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
STANDARDY ROZPOZNAWANIA I LECZENIE STANU ASTMATYCZNEGO, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Astma Interna (3 rok), Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Alergia pylkowa, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
astma-net, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Immunoterapia, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Choroby atopowe u dzieci, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Metody eliminacji alergenow , Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Atopia, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
alergologia pytania, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Zasady przewleklego leczenia astmy oskrzelowej, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)

więcej podobnych podstron