Metody budowy scenariuszy

SCENARIUSZ MOŻLIWYCH ZDARZEŃ
ISTOTA CEL INSTRU-MENTY WSPOMA-GAJĄCE PRZYDAT-NOŚĆ ETAPY	tworzenie wykazu ważnych wydarzeń, możliwych do zaistnienia w przyszłości a poprzedzające identyfikację ich przyczyn, określenie możliwych kierunków ewolucji charakteru i stopnia oddziaływań na przedsiębiorstwo, określenie zdolności przedsiębiorstw do przystosowania się do tych zjawisk tworzenie scenariusza przekształceń sytuacyjnych i ich rozwoju w otoczeniu, projektowanie - stosowanie do rozwoju sytuacji - odpowiedniej reakcji przedsiębiorstwa, korelacja między czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi, przy precyzyjnym określeniu - ilościowym - niektórych zmiennych zewnętrznych, wzrasta ich przewidywalność, wspomaga ocenę stopnia ryzyka działania, umożliwia przewidywanie zmian istotnych i ograniczeń, służy do wyboru konkurujących ze sobą celów strategicznych, ustalenie zakresu analizy przez wyodrębnienie istotnych decyzji o długookresowych skutkach, ustalenie czynników bezpośrednio wpływających na wyniki decyzji strategicznych, określenie tzw. sił zewnętrznych o stymulującym charakterze w rozwoju branży czy sektora, budowanie scenariuszy, poprzez analizę warunków i niepewności zgromadzonych w poprzednich etapach i na tej podstawie wariantowania rozwoju otoczenia oraz przedsiębiorstwa, szacowanie - w różnych przekrojach - skutków zbudowanych scenariuszy, z uwzględnieniem realizacji założonej strategii, analiza skutków decyzji, które mogą być podjęte przez kierownictwo, w odpowiedzi na konkretne scenariusze otoczenia.
SCENARIUSZ STANÓW OTOCZENIA
ISTOTA CEL INSTR. WSPOMA-GAJĄCE PRZYDAT-NOŚĆ ETAPY		rozpoznanie mikro i makrootoczenia przedsiębiorstwa i składników decydujących o procesie działania firmy, określenie czynników, tendencji, trendów, zjawisk, których wystąpienie w przyszłości będzie istotne dla strategicznych zachowań organizacji, tworzenie scenariusza zmienności otoczenia, określenie możliwości wpływu poszczególnych stanów występujących w otoczeniu na zachowanie przedsiębiorstwa, szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia tych stanów w określonej przyszłości, obecność - przy konstruowaniu scenariusza - konsultantów, doradców, identyfikuje potrzeby rozwojowe, poprzez ujawnienie słabych stron przedsiębiorstwa, określa główne trendy w otoczeniu, określa główne obszary niepewności w otoczeniu, pozwala oddzielić od siebie trendy możliwe do ekstrapolacji i symulacji oraz trendy niepewne, identyfikacja mikro i makrootoczenia z podziałem na istotne dla przedsiębiorstwa sfery wpływów oraz rozpoznanie procesów w nich zachodzących, budowanie scenariusza stanów otoczenia, z uwzględnieniem siły i kierunku wpływu danego procesu oraz prawdopodobieństwa jego wystąpienia według tendencji: wzrostowej, stałej i malejącej, uporządkowanie trendów według scenariuszy - optymistycznego, pesymistycznego, niespodziankowego i najbardziej prawdopodobnego, szacowanie średniej wpływu poszczególnych czynników w wyróżnionych sferach otoczenia.
SCENARIUSZ PROCESÓW OTOCZENIA
ISTOTA CEL PRZYDAT-NOŚĆ ETAPY		identyfikacja najbardziej istotnych procesów otoczenia wpływających na organizację, określenie źródeł sił napędowych otoczenia, tworzenie prognoz procesów zachodzących w otoczeniu, określenie przejawów najistotniejszych procesów otoczenia, szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia i siły oddziaływania danych procesów, scenariusze procesów umożliwiają lepszą identyfikację potencjalnego ryzyka działania, sprzyjają poznawaniu źródeł i przejawów nieciągłości w otoczeniu, wspomagają budowę systemów wczesnego ostrzegania, są szczególnie przydatne w sektorach i organizacjach znajdujących się w sytuacji kryzysowej rozpoznanie istotnych - z punktu widzenia przedsiębiorstwa - procesów otoczenia (procesów kluczowych i zmian nieciągłych) określenie zjawisk kształtujących procesy w otoczeniu, ich wersji ilościowej i jakościowej, tworzenie wariantów procesów, przy uwzględnianiu zmian w natężeniu określonych zjawisk, identyfikacja kluczowych powiązań, zachodzących w procesach otoczenia i wpływających decydująco na funkcjonowanie organizacji.
SCENARIUSZ SYMULACYJNY
ISTOTA CEL PRZYDAT-NOŚĆ ETAPY		tworzenie wyprzedzającej oceny wartości poszczególnych wyborów strategicznych w przedsiębiorstwie, określenie źródeł wpływu otoczenia na możliwości funkcjonowania przedsiębiorstwa, wykrycie czynników krytycznych oddziałujących na tendencje rozwojowe przedsiębiorstwa, interpretacja potencjalnego wpływu czynników krytycznych na przedsiębiorstwo, ustalenie wpływu przyszłych wartości otoczenia i zjawisk w nim zachodzących na wybory strategiczne przedsiębiorstwa, uwzględnienie wpływu wzajemnie powiązanych i oddziałujących czynników, prognozowanie kształtowania się możliwości rozwojowych organizacji definiowanie problemów i istotnych czynników otoczenia, wpływających na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, określenie deskryptorów - czynników, tendencji, wydarzeń i cech opisujących główny problem i ewentualne wyniki ich oddziaływania, ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia deskryptorów, opracowanie macierzy wzajemnych zależności, przygotowanie - na podstawie przetestowanego modelu - scenariuszy symulacyjnych przeprowadzenie analizy podatności, poprzez wprowadzenie do informacji bazowych, dodatkowych informacji o zdarzeniach mało prawdopodobnych, lecz o poważnych skutkach dla organizacji, wybór strategii optymalnej.

Źródło: B. Dobrodziej, Zarządzanie strategiczne, materiały niepublikowane, Uniwersytet Szczeciński Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Szczecin 1999, s. 45-49.

---