Choroba Parkinsona - drżączka poraźna
Jest chorobą zwyrodnieniową mózgu. Przyczyną jest proces zwyrodnieniowy o nieustalonym (idiomatycznym) podłożu dot. jąder podkorowych, a szczególnie komórek istoty czarnej. Komórki te produkują istotny neurotransmiter - dopaminę. Przedwczesna apoptoza komórek powoduje brak tego neurotransmitera w ilości koniecznej.
Zachorowalność: choruje ok. 0,1-0,2% populacji, co daje w Polsce ok. 2000-2500 nowych zachorowań więcej. Częściej mężczyźni.
Mianem choroby Parkinsona określa się zwyrodnieniowy proces o nieustalonym podłożu, dotyczący jąder podkorowych, a zwłaszcza istoty czarnej.
Główna triada objawów:
* drżenie spoczynkowe;
* spowolnienie;
* sztywność mięśni.
Objawy kliniczne:
* początkowo tylko drżenie, zwykle jednej kończyny;
* początkowo spowolnienie ruchowe (hipomania), brak współruchów kończyn górnych przy chodzeniu, monotonna mowa;
* drżenie typu „kręcenie pigułek” palców rąk, przenoszące się z upływem lat na tułów, głowę, kkd;
* postawa zgięciowa;
* chód drobnymi kroczkami;
* propulsja, retropulsja;
* brak ruchów skrętnych tułowia;
* napięcie mięśniowe wzmożone, sztywność typu „koło zębate”, rzadziej „rura ołowiana”;
* mikrografia.
Objawy autonomiczne: naoliwiona twarz, ślinotok, napadowe poty, częstomocz, spowolnienie psychiczne, otępienie (nie zawsze).
W tej chorobie brak jest w organizmie dopaminy (neurotransmitera wytwarzanego w istocie czarnej). Największe efekty uzyskuje się podając leki będące pochodnymi prekursora dopaminy - preparaty lewodopy - madopar.
Skuteczność tego leku jest ok. 7-8 lat. Po znacznym zwiększeniu dawki pojawia się szereg objawów ubocznych, niedogodnych dla pacjenta.
Podaje się także leki zmniejszające objawy choroby.
ROKOWANIE:
Jest to choroba jak dotąd nieuleczalna. Leczenie ma charakter objawowo-substycyjny. Chory z czasem popada w coraz większe kalectwo i zależność. Śmierć następuje z powikłań tej choroby, np. zapaleń płuc, zapaleń dróg moczowych.
REHABILITACJA:
Choroby układu pozapiramidowego są trudniejsze w rehabilitacji niż piramidowego.
W rehabilitacji zasadą jest próba podporządkowania czynności normalnie nieuświadomionych i odruchowych korze mózgowej. Pacjenta musimy wyuczyć by sam kontrolował swoją dysfunkcję ruchową.
Stała aktywacja umysłowa.
Nie zapominać o ćwiczeniach oddechowych.
Leczenie współistniejących schorzeń narządów ruchu, np. choroby zwyrodnieniowej stawów.
Inne schorzenia układu pozapiramidowego:
* parkinsonizm objawowy;
* choroba Wilsona;
* pląsawica Huntingtona;
* dystonie ogniskowe - kurcz pisarski, kurczowy kręcz szyi, kurcz powiek.
Parkinsonizm objawowy
Jest to choroba o tych samych objawach, bądź zbliżonych, której przyczyną jest zaistnienie czynnika szkodliwego
* przebyte zapalenie mózgu;
* zatrucia czadem;
* urazy mózgu;
* niedokrwienie jąder podkorowych, nieudane reanimacje;
* guzy tej okolicy.
Choroba Wilsona
Jest to choroba genetycznie uwarunkowana. Częstość jej wynosi ok. 30/ 100 000. Dochodzi do zaburzenia przemiany miedzi w organizmie.
Objawy kliniczne są następstwem toksycznego działania miedzi.
Objawy wątrobowe:
* marskość wątroby;
* przewlekłe zapalenie wątroby.
Objawy neurologiczne:
* drżenie spoczynkowe i kinetyczne;
* dyzartria;
* zaburzenie móżdżkowe;
* objawy Parkinsonowie;
* padaczka;
* pląsawica (rzadko).
Objawy psychiczne: otępienie, depresja, psychozy.
LECZENIE:
Farmakologiczne: Powinno być włączone jak najwcześniej, nim wystąpi spustoszenie organizmu przez miedź. Niekiedy podejmuje się próbę przeszczepu wątroby.
REHABILITACJA:
Fizjoterapia. Ukierunkowana jest na stwierdzenie w diagnostyce funkcjonalnej zaburzenia ruchowe, np. objawy parkinsonowkie, modelowe, itp.
Pląsawica Huntingtona
Rzadka choroba układu pozapiramidowego - dziedziczna.
Objawy:
* pierwsze objawy ok. 30-40 roku życia;
* powoli rozwijają się objawy pląsawicze, pląsawiczo-atetotyczne;
* z czasem dołącza się otępienie;
* padaczka.
Dystonie ogniskowe
Rzadkie choroby, w których dominującymi objawami są skurcze mimowolne, niekiedy skręcające.
LECZENIE:
* fizjoterapia;
* ostrzyknięcie botoksem.
CHOROBY UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO
9