Temat: Andragogika pracy.
1. Geneza, rozwój andragogiki pracy
Andragogika pracy -
- dotyczy kształcenia, dokształcania, doskonalenia zawodowego oraz wychowania do pracy i przez pracę. Opiera się na następujących przesłankach
- rozwój ogólny i zawodowy człowieka odbywa się w czasie aktywności życiowej, życie dorosłego człowieka wypełnione jest aktywnością zawodową, podstawową formą aktywności człowieka dorosłego jest praca, praca ukształtowała człowieka i dalej go kształtuje.
Zwrot jeżeli chodzi o andragogikę pracy nastąpił w renesansie - rozwój gospodarki i wzrost znaczenia mieszczaństwa. A. F. Modrzewski w dziele „O poprawie Rzeczypospolitej” wysunął postulat nauczania dzieci rzemiosła. Luter i Kalwin twierdzili, że próżniactwo jest sprzeczne z naturą człowieka. Na wychowawcze znaczenie pracy wskazywali - Komeński, Locke, Staszic. Marks i Engels wysunęli tezę, że praca wyodrębnia człowieka ze świata zwierzęcego. Najpierw kształcenie zawodowe odbywało się przez naśladownictwo mistrza. W miarę uprzemysławiania się i specjalizacji to się zmieniło. Wyspecjalizowane czynności wymagały szczegółowego kształcenia. W XIX wieku powstały szkoły pracy - Deweya, Błońskiego. W XVIII wieku narodziła się filozofia pracy rozwijana przez Jabłońskiego. Powstało kilka towarzystw gospodarczych - Towarzystwo Gospodarcze Galicji (1845), Towarzystwo Rolnicze w Królestwie (1858) oraz Centralne Towarzystwo Rolnicze w Poznaniu (1861). Postulat gospodarczej edukacji społeczeństwa zgłosił w 1929 roku Grabski. Korniłowicz zażądał poradnictwa zawodowego dla młodzieży. Andragogika pracy jest nauką praktyczną. Obszary zainteresowań to - szkolnictwo zawodowe dla młodzieży pracującej, kursy dokształcające i doskonalące w zawodzie, studia podyplomowe. W andragogice pracy wyróżniamy andragogikę rolniczą i andragogikę przemysłową (wychowanie przemysłowe w zakładzie pracy). Kierunki wychowania w zakładzie pracy - zawodowe, umysłowe, kulturalne, polityczne.
*Pedagogika pracy to jedna z subdyscyplin pedagogicznych. Pedagogika pracy wyodrębniła się w 1972 r. podczas pierwszego posiedzenia Rady Naukowej nowopowstałego Instytutu Kształcenia Zawodowego. Dyrektorem został T. Nowacki i jego uważa się za twórcę pedagogiki pracy.
Nazwa - mówiono o pedagogice zawodowej, gospodarczej, zakładu pracy, inżynierskiej. Ustalono, że będzie to pedagogika pracy (bo istniały już psychologia pracy, socjologia pracy).
2. Struktura problemowa pedagogiki pracy - działy:
• kształcenie przedzawodowe - obejmuje to wszystko, co decyduje o rozwoju jednostki w okresie poprzedzającym systematyczne kształcenie zawodowe i pomaga w dokonaniu właściwego wyboru zawodu.
Główne problemy zawierające się w tym dziale to wychowanie przez pracę, kształcenie ogólnotechniczne oraz orientacja i poradnictwo zawodowe
• kształcenie zawodowe - dotyczy ogólnozawodowego i specjalistycznego kształcenia głównie w szkole zawodowej, ale także w zakładach pracy i instytucjach oświaty pozaszkolnej, obejmuje przede wszystkim cele, treści, programy, proces, formy, metody i środki kształcenia zawodowego oraz warunki skuteczności i wyniki tego kształcenia, a także szeroko rozumianą problematykę wychowawczą szkoły zawodowej
• ustawiczne kształcenie zawodowe dorosłych - obejmujące pracę edukacyjną w całym okresie aktywności zawodowej, ale także problemy adaptacji społeczno - zawodowej, identyfikacji i stabilizacji zawodowej oraz problematykę działań humanizacyjnych w zakładzie pracy.
Wyróżniamy 3 główne konteksty myślenia o pracy człowieka:
a) Uniwersalistyczny
b) Chrześcijański
c) Pragmatyczny
Możemy wyróżnić 6 aspektów pracy człowieka
• Filozoficzny
• Fizjologiczno - psychologiczny
• Ekonomiczny
• Społeczny
• Moralny
• Wychowawczy (wychowanie przez pracę, wychowanie do pracy i wychowanie przez pracę)
3. Organizacje i stowarzyszenia:
Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) założona w 1919 r. aby doprowadzić rządy, przedsiębiorców i związki zawodowe do wspólnego działania na rzecz sprawiedliwości społecznej i lepszych warunków życia, zajmuje się ustalaniem norm i standardów prawa pracy. Jeżeli jakieś państwo chce się na to zgodzić ustala swoje normy dopasowując je do MOP-u i ratyfikuje umowę godząc się przez to na postrzeganie tych przepisów, które dotyczyć mogą: czasu pracy, urlopów, praw i obowiązków pracowników, standardów, kar..
Pracodawcy Rzeczpospolitej Polskiej (wcześniej Konfederacja Pracodawców Polskich) największa i najstarsza organizacja pracodawców w Polsce
Związki Zawodowe - organizacja społeczna zrzeszająca na zasadzie dobrowolności ludzi pracy najemnej.(ZNP, NSZZ Solidarność)
Do instytucji rynku pracy zaliczamy:
- Publiczne służby zatrudnienia (PUP), Ochotnicze Hufce Pracy, Agencje zatrudnienia, Instytucje szkoleniowe,
Instytucje dialogu społecznego, Instytucje partnerstwa lokalnego
4. Czasopisma związane z andragogiką pracy:
- Pedagogika Pracy (wydawany najpierw jako rocznik przez Instytut Kształcenia Zawodowego - 1973-1990, a od 1991 jako półrocznik przez Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu, publikuje sprawozdania z badań, artykuły i materiały na temat szkolnictwa zawodowego i poradnictwa zawodowego dzieci i dorosłych w kraju i za granicą, redaktorem naczelnym czasopisma jest Stanisław Kaczor.)
- Służba pracownicza
- Edukacja Ustawiczna Dorosłych - Praca i zdrowie
- Kariera - Biblioteka Kształcenia Zawodowego (red. Nowacki Tadeusz)
- Atest - Humanizacja pracy
- Przyjaciel przy pracy - Biuletyn Urzędowy Państwowej Inspekcji Pracy
- Prawo Pracy - Edukacja zawodowa
- Doradca Zawodowy - Inspektor pracy
- Praca za granicą - Praca i polityka społeczna
5. Ważne postacie dla andragogiki pracy:
Prof. Tadeusz W. Nowacki -pedagog, organizator i dyrektor Instytutu Kształcenia Zawodowego, twórca pedagogiki pracy, twórca teorii kształcenia zawodowego, współtwórca dydaktyki wojskowej, zawiązany z Uniwersytetem Łódzkim.
Prof. Zygmunt Wiatrowski - pedagog, związany z WSP w Bydgoszczy kontynuuje dorobek Nowackiego, jego główne problemy i obszary badawcze to: teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy, powodzenia i niepowodzenia szkolne oraz zawodowe, nauczyciel szkoły zawodowej, osobowościowe i prakseologiczne aspekty dorastania i dorosłości człowieka związane z pracą prozawodową i zawodową, aksjologiczne i powinnościowe konteksty myślenia o pracy, ale także społeczne i edukacyjne problemy filatelistyki.
Aleksander Tadeusz - pedagog, pisał m.in. o pozaszkolnej edukacji zawodowej dorosłych w zakładach pracy.
Bednarczyk Henryk - twórca radomskiego ośrodka pedagogiki pracy.
Błażejewski Henryk - związany z Akademią Bydgoską - Zakład Pedagogiki Pracy
Czacki Tadeusz - propagował wysyłanie młodzieży za granicę w celu doskonalenia zawodowego.
Gerlach Ryszard - profesor nadzwyczajny w Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Kierownik Zakładu Pedagogiki Pracy i Andragogiki.
Dumczenko Nikołaj Iljicz - inżynier, założyciel Instytutu Kształcenia Zawodowo-Technicznego w Sankt Petersburgu. Pod jego kierunkiem opracowano metodykę klasyfikowania zawodów, określono grupy zawodów.
Owen Robert - socjalista, działacz społeczny, pedagog, prekursor pedagogiki pracy.
Staszic Stanisław - ksiądz, filozof, ojciec szkolnictwa zawodowego.
6. Patologie w pracy:
- mobbing - znęcanie się psychiczne nad podwładnymi
- kradzież
- przestępczość, oszustwa, wyłudzenia
- uzależnienia alkoholizm i narkomania (bardzo niebezpieczna w pracy)
- molestowanie seksualne
- klikowość, tworzenie tzw. gangów i klik (powodują zakłócenia funkcji wychowawczej zakładu i w realizacji właściwej polityki kadrowej
- karierowiczostwo ( tzw. wyścig szczurów, chęć bycia lepszym za wszelką cenę)
- demoralizacja