Polityka Finansowa państwa

Polityka pieniężna - to rodzaj polityki gospodarczej, która polega na kształtowaniu
podaży pieniądza w gospodarce. Realizuje ją BC i odpowiada przed Sejmem za
posługiwanie się narzędziami monetarnymi i osiągniętymi z ich wykorzystaniem rezultatem.
Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen.
Bank Centralny (BC) - w Polsce to NBP. Decyduje o wielkości podaży pieniądza
w gospodarce, oddziałuje na wielkość produkcji, zatrudnienia, inflacji.

Funkcje BC: Emitowanie banknotów - BC jest tzw. bankiem emisyjnym, który reguluje
ilość pieniądza w obiegu rynkowym. NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków
pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

Pełnienie roli baku banków - zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych
w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych,
udziela pożyczek bankom, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie
uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym.

Obsługuje Skarb Państwa - prowadzi rachunki bankowe rządu, przeprowadza
w imieniu rządu operacje finansowe w kraju i za granicą, udziela rządowi pożyczek,
prowadzi obsługę bankową budżetu państwa. Rola centrum walutowego -
decyduje o zasobach złota i walut zagranicznych, przeprowadza operacje
interwencyjne w obronie kursu waluty krajowej. Wykonywanie pewnych
czynności administracyjnych - np. kontrola banków,
wyznaczanie stóp procentowych.

Cele i strategie polityki pieniężnej: Cel finalny (strategiczny) - bank centralny
może wyznaczać jako cel finalny: stabilność cen, wysoki poziom zatrudnienia,
stabilność stóp procentowych, stabilność rynków finansowych i walutowych.
Zbyt długi czas oczekiwania na efekt prowadzonej polityki prowadziłby do
pomyłek, czyniąc ją nieskuteczną. Problem ten jest rozwiązany poprzez
stosowanie koncepcji celu pośredniego. Cel pośredni (taktyczny) - Bank centralny
może za cel pośredni przyjąć wielkość agregatów pieniężnych lub wartość stopy
procentowej (krótkoterminowej lub długoterminowej). Mają one bezpośredni wpływ
na cele finalne. Brak bezpośredniego oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej
na cel taktyczny, sprawia, że konieczne jest wyznaczanie celu operacyjnego. Cel
operacyjny - to zmienna krótkookresowa, znajdująca się pod bezpośrednim oddziaływaniem
instrumentów polityki pieniężnej BC. BC może przyjąć jako ten cel agregaty rezerw lub
krótkoterminowe stopy procentowe. Agregatem rezerw mogą być: rezerwa, rezerwa
niepożyczkowa (rezerwa całkowita pomniejszona o rezerwę pożyczkową), baza monetarna.
BC może kontrolować tylko jedną z tych wielkości, ponieważ przyjęcie poziomu stopy
procentowej za cel prowadzi do wahania podaży pieniądza, z kolei przyjmowani ustalonej
wielkości agregatów powoduje wahania stopy procentowej.

Instrumenty polityki pieniężnej - o narzędzia za pomocą którego BC realizuje cele 
polityki pieniężnej w ramach przyjętej strategii: Instrumenty sterowania bezpośredniego
(kontroli administracyjnej) - regulują w sposób bezpośredni wielkość depozytów
 i udzielanych kredytów poprzez nakładanie ograniczeń na instytucje finansowe w postaci 
dyrektyw i zarządzeń. Zalicza się do nich limitowanie kredytów oraz administracyjna kontrola
 stóp procentowych. Instrumenty sterowania pośredniego (rynkowe) - są wykorzystywane
do kształtowania krótkoterminowej stopy procentowej rynku międzybankowego.
Należą do nich: operacje otwartego rynku, operacje depozytowo-kredytowe, rezerwa
obowiązkowa. Warunkiem ich stosowania jest funkcjonowanie efektywnego rynku pieniężnego,
na który oddziałują. Operacje otwartego rynku - polega na zakupie i sprzedaży papierów
wartościowych bankom i szerokiej publiczności. Kupując na otwartym rynku papiery
wartościowe BC przyczynia się zwiększenia rezerw w bankach i ilości pieniądza w obiegu,
bo za ściągnięte z rynku papiery wartościowe bank płaci pieniądzem, co prowadzi do
wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do wzrostu podaży pieniądza, obniżając
jednocześnie stopę procentową. Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi
do odwrotnych rezultatów: banki i ludzie płacą pieniędzmi za papiery wartościowe,
a więc udzielanie kredytów przez banki ulega ograniczeniom, prowadzi do zmniejszenia
podaży pieniądza i podwyższenia stopy proc. Wyznaczanie stopy rezerw i rezerw
obowiązkowych - determinuje wielkość kredytów udzielanych przez banki. Jeśli stopa
rośnie, to większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa kredytów,
co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza. Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych
zwiększa ilość kredytów udzielanych przez banki , co powoduje wzrost podaży pieniądza.
Określenie stopy depozytowo - kredytowej - kredytu zaciąganego przez banki komercyjne
w banku centralnym. Jej podwyższenie powoduje wzrost stóp oprocentowania kredytów
w bankach komercyjnych, ograniczenie wartości udzielanych przez nie kredytów i zmniejszenie
podaży pieniądza. Obniżenie stopy kredytu refinansowego powoduje skutki odwrotne.

Polityka fiskalna - rodzaj polityki gospodarczej, na którą składają się wydatki
rządowe, podatki i transfery oddziałujące na poziom zagregowanych wydatków
w gospodarce. Rząd realizuje politykę fiskalną, posługuje się jej narzędziami
i jest odpowiedzialny za jej realizację przed Parlamentem.

Funkcje polityki fiskalnej:

Alokacyjna - działalność prowadząca do lepszej alokacji (przyporządkowanie
do gałęzi dóbr i usług niż mógłby to zrobić mechanizm rynkowy (np. w warunkach monopolu).
Dobra publiczne - dostarczane są przez rząd całemu społeczeństwu nieodpłatnie
np. obrona narodowa, opieka medyczna, państwowe szkolnictwo, ochrona porządku
publicznego, straż pożarna, oświetlenie ulic, budowa autostrad. Każdy mieszkaniec
kraju może z nich korzystać nie ograniczając przy tym możliwości korzystania z nich
przez innych i nie musi płacić za używanie tych dóbr. Mogą być alokowane przez rząd
w różny sposób wywierając wpływ na różne sektory gospodarki.
Dystrybucyjna - działalność prowadząca do sprawiedliwszego podziału dochodu i bogactwa
w stosunku do tego, który jest osiągalny dzięki mechanizmowi rynkowemu. Rząd
występuje w obronie najbiedniejszych, więc wyższe dochody opodatkowane są bardziej,
biedni dostają różne zasiłki (dla bezrobotnych) i dotacje.

Transfery - są to dotacje ze strony rządu na rzecz najuboższych, w zamian za które rząd
nie otrzymuje żadnych dóbr i usług. Świadczone są także dotacje przedsiębiorstwom,
czyli subsydia.
Stabilizacyjna - działalność prowadząca do osiągnięcia pełnego zatrudnienia,
stabilizacji cen i wzrostu gospodarczego, czyli stanu którego samodzielnie nie może
zapewnić mechanizm rynkowy. Rząd odpowiedzialny jest za poziom życia obywateli
kraju, którym rządzi i dlatego został wyposażony w specjalne narzędzia, by strzec ich interesów.

Środki realizacji polityki fiskalnej:

Polityka podatkowa - jej przedmiotem jest kształtowanie systemu i metod podatkowych
w celu zapewnienia dochodów budżetowi państwa na realizację zadań. Polityka
podatkowa to ogół decyzji państwa w zakresie opodatkowania obywateli i przedsiębiorstw.
Jej istotnym elementem jest dążenie do osiągnięcia wysokiej efektywności
w ściąganiu podatków. Polityka celna - jest instrumentem wspierającym ingerencję 

cenową. Może chronić producentów wewnętrznych (poprzez np. wysokie cła
wwozowe - wtedy nazywana jest osłonową polityką celną) lub poddać ich
międzynarodowej konkurencji. Składki Opłaty Dopłaty

NBP ma osobowość prawną, a jego działalność jest prowadzona na terenie Polski.
Nie można ogłosić upadłości. Organami NBP są:

prezes NBP - jest powoływany przez sejm na wniosek prezydenta RP na okres
6 lat i nie może pełnić tej funkcji dłużej niż dwie kolejne kadencje. W czasie
sprawowania swojej funkcji jest jednocześnie przewodniczącym Zarządu
NBP i Rady Polityki Pieniężnej. Rada Polityki Pieniężnej - składa się z 9
członków, powoływanych w równej liczbie przez prezydenta, sejm i senat
spośród specjalistów z zakresu finansów. Jej zadanie to coroczne ustalanie
założeń polityki pieniężnej i przedstawianie ich sejmowi. Ustala: *wysokość
stóp procentowych NBP, *zasady i stopy rezerwy obowiązkowej,
*zasady operacji otwartego rynku, *przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP

Zarząd NBP - składa się z prezesa NBP jako przewodniczącego oraz 6—8
członków, kieruje działalnością NBP. Cele NBP: utrzymanie stabilnego poziomu cen,
*wspieranie polityki gospodarczej rządu.
Pojęcie finansów: to proces gromadzenia i rozdziału zasobów pieniężnych
a w potocznym rozumieniu tego pojęcia same zasoby pieniężne którymi dysponują
publiczne i prywatne podmioty gospodarcze (ujęcie dynamiczne). to specyficzny rodzaj
stosunków ekonomicznych, które powstają w procesie wymiany lub podziału wartości
materialnych i które dokonują się za pośrednictwem pieniądza (ujęcie statyczne).
Klasyfikacja zasobów pieniężnych: - Zasoby pieniężne zwane aktywami finansowymi
składające się z 10 elementów: 1. pieniądz gotówkowy (ten pieniądz który mamy w zasięgu)
2. Wkłady bankowe (na rachunku, na żądanie) 3. Krótkoterminowe papiery wartościowe
(czeki, weksle, bony skarbowe, bony komercyjne) 4. Krótkoterminowe kredyty (kredyt
do roku czasu) 5. Kredyty średnioterminowe (od 1 - 3/5 lat) 6. Kredyty długoterminowe
(powyżej 3/5 lat) 7. Obligacje (papiery wartościowe o charakterze dłużnym) 8. Akcje
9. Złoto i dewizy 10. Zasoby tkwiące w rozliczeniach pomiędzy instytucjami bankowymi.

Podmiotowa i przedmiotowa klasyfikacja zjawisk finansowych:
Przedmiotowa:
-przychody i wydatki realne
-przychody i wydatki redystrybucyjne
-przychody i wydatki kredytowe
Podmiotowa:
-finanse przedsiębiorstw
-finanse ludności lub gospodarstw domowych
-finanse publiczne
-finanse banków
-finanse ubezpieczeń
Instrumenty finansowe:
a)rynku pieniężnego (to najmniej ryzykowne instrumenty finansowe. Charakteryzują się niską
rentownością, dużą płynnością oraz krótkim terminem realizacji praw liczonym od dnia
ich wystawienia, nie dłuższym niż rok, to np. bony skarbowe i pieniężne, weksle, czeki)
b)rynku kapitałowego (segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio-
i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone
na finansowanie inwestycji.) c)instrumenty pochodne (rodzaj instrumentu finansowego,
który uzależniony jest od instrumentu bazowego. Cechą charakterystyczną instrumentów
pochodnych jest to, że dotyczą przyszłej daty i przyszłej ceny, ponieważ zawierane są wcześniej. 
Instrumentem bazowym mogą być akcje, obligacje, d)instrumenty cenowe(Najszersza definicja
ceny sprowadza się do stwierdzenia, że cena wyraża w pieniądzu wartość towaru, usługi,
waluty, czynnika produkcji. Cena w funkcji miernika wartości informuje, ile jednostek
pieniężnych należy zapłacić za określone dobro lub usługę. Rodzaje cen: * monopolowa,
*administrowana, *minimalna)

Instytucje finansowe:
a)system bankowy ( to całokształt instytucji bankowych i finansowych oraz normy,
które określają ich wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. Za podstawę
określenia systemu bankowego uznaje się powstanie układu złożonego z banku
centralnego (banku emisyjnego) i banków komercyjnych. System bankowy to także
liczba i rodzaj banków funkcjonujących w danym państwie, tworzących logiczną
i zwartą całość.) b) system finansów publicznych-( obejmują procesy związane
z gromadzeniem, podziałem i wydatkowaniem finansowych środków publicznych,
w oparciu o regulacje prawne oraz finansowaniem deficytu budżetowego i obsługą
 długu publicznego. Podmiotowo finanse publiczne oznaczają instytucjonalne ramy,
w których dokonują się powyższe procesy.) c) system finansowy ubezpieczeń
(całokształt struktur organizacyjnych, metod działania, norm prawnych i urządzeń
planistycznych regulującą gospodarkę ubezpieczycieli., ogół norm prawnych oraz
zespół instytucji finansowych, których zadaniem jest gromadzenie, dzielenie
i wydatkowanie zasobów pieniężnych)

Podstawowe formy prawne działalności gospodarczej w Polsce: a) działalność
indywidualna (Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych,
indywidualna działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza,
handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja
kopalin, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.)
b) spółki osobowe i kapitałowe Spółka-określone w umowie zrzeszenie osób bądź
kapitału utworzone celem prowadzenia działalności gospodarczej. Podział spółek:
• spółka osobowa - spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa
i spółka komandytowo-akcyjna . • spółka kapitałowa - spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością i spółka akcyjna. c)przedsiębiorstwo państwowe i samorządowe:  
Przedsiębiorstwo państwowe - przedsiębiorstwo, którego wyłącznym właścicielem
jest państwo, a ściślej rzecz biorąc Skarb Państwa. Należy je odróżnić od spółek kontrolowanych
przez Skarb Państwa, które z prawnego punktu widzenia nie są przedsiębiorstwami
państwowymi, ale spółkami uregulowanymi w Kodeksie spółek handlowych.
Przedsiębiorstwo samorządowe (akcjonariat pracowniczy). W celu ochrony interesów
pracowniczych w pewnych dziedzinach produkcji tworzone SA przedsiębiorstwa
samorządowe, które mogą przybierac forme akcjonariatu pracowniczego - ta forma przeds.
Traktowana jest jako forma samoobrony przed prywatyzacja przedsiebiorst państwowych,
samorząd w sposób demokratyczny wybiera zarząd i rade pracownicza.
c)spółdzielnia- podmiot gospodarczy posiadający osobowość prawną, prowadzący 
przedsiębiorstwo, ustanowiony na zasadach prawa spółdzielczego, odmiennego nieco
od prawa spółek handlowych. Istota i rodzaje finansowania przedsiębiorstwa:
Formy finansowania przedsiębiorstw:
1.finansowanie własnymi środkami:
-z otrzymanego zysku;
-z odpisów amortyzacyjnych;
-z dopłat wspólników spółki
2.finansowanie z zewnętrznych środków:
-z kredytu inwestycyjnego;
-z faktorignu;
-z leasingu
-z franszyzy

---