Egzamin pisemny - test

WYKŁAD 1

26.II.2007

Prawo:

• Karne:

• Wymiar sprawiedliwości (sąd, organy wykonawcze, organy sądownicze itp.),

• Sprawca.

• Cywilne - (A <=> B, mamy dwa podmioty, które są sobie równe),

• Administracyjne:

• Organ państwowy,

• Obywatel.

Prawo karne - to zespół norm określających:

1. Czyny zwane przestępstwami,

2. Zasady odpowiedzialności za te czyny,

3. System kar, środków karnych i innych instrumentów będących reakcją za popełnione czyny zabronione.

Prawo karne:

• Materialne (prawo karne sensu strikto),

• Formalne (procedura postępowania),

• Wykonawcze (gdy mamy prawomocne orzeczenie skazujące).

Prawo:

• Publiczne (np: prawo karne, prawo administracyjne),

• Prywatne (np: prawo cywilne).

Prawo:

• Wewnątrz krajowe (więcej elementów prawa karnego),

• Międzynarodowe.

Prawo karne:

• Powszechne (to normy, które dotyczą nas wszystkich),

• Wyspecjalizowane:

• Ze względu na przedmiot regulacji (prawo karne gospodarcze, prawo karne lekarskie, prawo karno skarbowe, prawo wykroczeń),

• Ze względu na podmiot regulacji (ust. Z 26.X.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, prawo karne wojskowe, część wojskowa kodeksu karnego).

Prawo karno skarbowe - to zespół norm prawnych określających czyny zwane przestępstwami i wykroczeniami skarbowymi, zasady odpowiedzialności za te czyny i środki reakcji prawno karnej za nie.

Sensu large - jest to prawo materialne, formalne, wykonawcze.

Prawo karne materialne	Prawo skarbowe materialne
Przestępstwa powszechne	Przestępstwa i wykroczenia skarbowe

Źródłem prawa karnego jest ustaw, co wynika zarówno z treści art. 1 § 1 kodeksu karnego, jak i art. 1 § 1 kodeksu karno skarbowego. Źródłem prawa karnego jest ustawa co wynika:

• Kodeksu karnego z 1987 roku - prawo materialne - prawo karne sensu strikto,

• Kodeks postępowania karnego z 1987 roku - prawo formalne - prawo karne sensu largo,

• Kodeksu karnego wykonawczego z 1987 roku - prawo wykonawcze - prawo karne sensu largo.

Kodeks Karno Skarbowy - to akt kompleksowy, ustawa z dnia 10.09.1999 roku, KKS Dz.U.99.83.930 z póź. zm.

KKS jest aktem, który kompleksowo reguluje problematykę z zakresu prawa materialnego, formalnego, wykonawczego, wyjątkowo odsyłając do przepisów kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego i kodeksu postępowania karnego.

Budowa normy prawa karnego

Klasyczna norma prawa składa się z trzech elementów: hipotezy, dyspozycji i sankcji.

Hipoteza - warunki, w jakich znajduje się adresat.

Dyspozycja - sposób zachowania się (nakazywanie, zakazywanie, przyzwalanie).

Sankcja - kara, środek karny.

Normy prawa karnego składają się z dyspozycji i sankcji.

Są pewne normy skierowane do wszystkich, ale i też są normy dotyczące indywidualnych grup np.: żołnierzy. Ze względu na podmiot prawa karnego normy dzielimy je na powszechne i indywidualne.

W prawie karnym skarbowym np. art. 67 KKS podrabianie znaków akcyzy - norma powszechna; np. art. 77 § 1 nie wpłacenie pobranego podatku przez podatnika lub inkasenta - norma indywidualna

Dyspozycja prawa karnego i prawa karno skarbowego jest dyspozycją zakazującą.

Kodeks karny skarbowy obejmuje trzy tytuły:

• 1. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe = prawo karno skarbowe materialne,

• 2. Postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe = prawo karno skarbowe formalne,

• 3. Postępowanie wykonawcze w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe = prawo karno skarbowe wykonawcze.

Najbardziej obszerną część zajmują przepisy materialnego prawa karno skarbowego.

Prawo karno skarbowe materialne

Przepisy te obejmują część ogólną i część szczególną, co odpowiada formule przyjętej w prawie karnym powszechnym. W części ogólnej znajdują się przepisy w zakresie odpowiedzialności karnej za wykroczenia i przestępstwa, kary i środki za popełnione czyny oraz mocno rozbudowane objaśnienie wykroczeń ustawowych (słowniczek ustawy).

Podstawowe zasady prawa karnego i prawa karno skarbowego:

• 1. Nullum crimen sire culpa (nie ma przestępstwa bez winy),

• 2. Nulla pena sine lege (zasada oznaczoności kary),

• 3. Nullu crimen sine lege (nie ma kary bez ustawy),

• 4. Lex retro non agit,

• 5. Zasada humanitaryzmu,

6. Zasada analogi na niekorzyść sprawcy.

Funkcje prawa karnego i karno skarbowego:

• 1. Funkcja gwarancyjna,

• 2. Funkcja ochronna,

• 3. Funkcja kompensacyjna,

• 4. Funkcja prewencyjna

Ad. 1.

Polega na tym, że prawo karne daje obywatelowi gwarancje, iż nie zostanie on pociągnięty do odpowiedzialności karnej, jeżeli nie popełnił przestępstwa (przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego).

Ad. 2.

Prawo karne chroni dobra prawne przed zamachami na nie, np. rozdział 6 KKS chroni prawidłowość wykonywania obowiązków podatkowych i rozliczeń z tytułu dotacji lub subwencji.

Ad. 3.

Prawo karne daje możliwość naprawienia wyrządzonej szkody.

Ad. 4.

Polega na tym, że prawo karne powinno zapobiegać popełnieniu przestępstw (przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych).

Prewencja indywidualna i generalna.

Prewencja generalna

Prewencja indywidualna

WYKŁAD 2

05.III.2007

Podstawowe zasady prawa karnego i prawa karno skarbowego:

• 1. Nullum crimen sire culpa (nie ma przestępstwa bez winy),

• 2. Nulla pena sine lege (zasada oznaczoności kary),

• 3. Nullu crimen sine lege (nie ma kary bez ustawy),

• 4. Lex retro non agit,

• 5. Zasada humanitaryzmu,

6. Zasada analogi na niekorzyść sprawcy.

Ad. 1.

Oznacza, że odpowiedzialności karnej za przestępstwo podlega tylko taka osoba, której można przypisać winę w chwili czynu. Odpowiedzialności karnej z powodu winy nie podlegają np. osoby, które nie ukończyły lat 17 (z wyjątkami), a także osoby niepoczytalne w chwili czynu. Wina jest przesłanką konstytutywną zaistnienia przestępstwa, a w konsekwencji przypisania odpowiedzialności karnej.

Ad. 2.

Oznacza ona iż środki reakcji prawno - karnej, aby można je było zastosować muszą być przewidziane w obowiązującej ustawie karnej, zarówno rodzaj kary jak i przesłanki jej stosowania oraz czas na jaki można ją orzec muszą być uregulowane w obowiązującym prawie. Ustawowy wymiar kary nie może przybierać postaci sankcji bezwzględnie oznaczonej (sędzia musi mieć swobodę wyboru) np. 5 lat pozbawienia wolności. Sankcja musi być oznaczona w sposób względny np. art. 78 KKS kara pozbawienia wolności do lat dwóch. Z przepisów ogólnych wynika dolna granica danego rodzaju kary. Na podstawie art. 27 KKS kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej 5 lat.

Ad. 3.

Zasada a jest ściśle związana z funkcją ochronną i funkcją gwarancyjną prawa karno skarbowego. Oznacza ona, iż sprawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za czyn zabroniony jedynie wówczas, gdy znamiona tego czynu zostały opisane w obowiązującej ustawie karnej i zagrożone karą.

Nullum crinen sire:

• lega i seripta (musi być to prawo pisane),

• certa (musi być ona oznaczona),

• praevia (jest ona ściśle związana z zasadą lex retro non agit, oznacza ona że nie można przypisać odpowiedniej kary za przestępstwo które zostało popełnione zanim jeszcze ustawa karna zaczęła obowiązywać).

Ad. 4.

Lex retro non agit - jest to jedna z fundamentalnych zasad prawa karno skarbowego, oznaczające, że prawo karne nie działa wstecz.

Ad. 5.

Oznacza, że kary i środki karne stosuje się z poszanowaniem godności człowieka.

Ad. 6.

Zasada zakazu analogi na niekorzyść sprawcy - dopuszcza się oczywiście analogię na korzyść sprawcy.

Podział czynów zabronionych

Kodeks karny: przestępstwa dzielimy na zabronione i na występki.

Kodeks karno skarbowy: czyny zabronione dzielimy na przestępstwa i wykroczenia.

Nie istnieje coś takiego jak zbrodnia skarbowa, ale też w nomenklaturze (nazewnictwo) posługujemy się nazwą przestępstwa skarbowego a nie występku zabronionego.

O tym, że dany czyn jest przestępstwem czy wykroczeniem skarbowym decyduje sam ustawodawca.

W prawie karno skarbowym występuje instytucja tzn. czynów popełnionych (dany czyn nie może być albo przestępstwem albo wykroczeniem, zależy to od przesłanek). Polega ono na tym, że dany czyn może być albo przestępstwem albo wykroczeniem skarbowym w zależności od spełnienia określonych przesłanek. Konstrukcja czynów popełnionych w kodeksie karnym występuje dość często np. 54 § 1 KKS opisuje przestępstwo uchylenia się od odpowiedzialności w trybie podstawowym, § 2 opisuje to samo przestępstwo, ale w trybie uprzywilejowanym, § 3 opisane są znamiona wykroczenia skarbowego. O tym czy w danej sytuacji mamy do czynienia z przestępstwem czy wykroczeniem skarbowym, uchylenie się od opodatkowania decydować będzie kwota podatku narażonego na uszczuplenie.

Przestępstwo skarbowe - to czyn człowieka społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomy, zawiniony, zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Wykroczenie skarbowe - to czyn człowieka zabroniony, znikomy w stopniu większym niż znikomy.

Elementem różniącym przestępstwo od wykroczenia jest przewidziana przez ustawodawcę kara.

Ilekroć ustawodawca kwalifikuje dany czyn jako wykroczenie skarbowe wyraźnie to zaznacza w przepisach części szczegółowej słowami „podlegają karze grzywny za wykroczenia skarbowe”. Stosownie do art. 47 § 1 KKS karą za wykroczenia skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo (od - do).

W oparciu o art. 22 § 1 KKS karami za przestępstwo skarbowe są:

• 1. Kara grzywny w stawkach dziennych,

• 2. Kara ograniczenia wolności,

• 3. Kara pozbawienia wolności.

Czyn człowieka - to uzewnętrznione zachowanie się człowieka, sterowany jego wolą. Wolę człowieka wyłącza przymus bezwzględny (vis absoluta), nie wyłącza natomiast tak zwany przymus względny (vis compulsiwa). Nie są np. czynami w rozumieniu prawa karnego w tym skarbowego zachowania takie jak odruchy bezwarunkowe czy odruchy epilepsji.

Zachowanie się człowieka może być:

• aktywne (działanie)

• bądź pasywne (zaniechanie).

Nie każde zaniechanie jest karalne na gruncie prawa karnego w tym karno skarbowe, a karalne jest tylko takie zachowanie gdzie idzie o zaniechanie działania, do którego podmiot był zobowiązany. Obowiązki i działania muszą wynikać z ustawy.

WYKŁAD 3

12.III.2007

Podmiot w prawie karnym skarbowym

Podmiotem jest osoba fizyczna, czyli człowiek, który popełnia przestępstwo.

Podział przestępstw ze względu na podmiot:

• 1. Powszechne - może je popełnić każdy podmiot zdolny do zawinienia.

• 2. Indywidualne - może popełnić tylko osoba, która wyróżnia się z pośród ogółu innych posiadaniem określonych cech np. w prawie karnym - matka, w prawie karnym skarbowym - popełnione przez płatnika, inkasenta.

Podmiotem może być tyko i wyłącznie człowiek, czyli osoba fizyczna.

Podmioty mogące ponosić odpowiedzialność karno skarbową

1. 17 lat

Granicą odpowiedzialności karnej są podmioty, które ukończyły 17 lat.

Występuje odrębność w stosunku do powszechnego prawa karnego, która wyjątkowo przewiduje odpowiedzialność karną po ukończeniu 15 roku życia a przed ukończeniem 17 roku życia na zasadach KKS.

2. Młodociani

Stosownie do treści art. 53 § 19 KKS młodocianym jest osoba, która w chwili czynu nie ukończyła 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji nie ukończyła lat 24. Ta definicja odpowiada definicji młodocianego zawartej w art. 115 § 10 KK.

3. Wyjątkowa odpowiedzialność nieletnich na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 października 1982 roku przewiduje w art. 1 § 1 trzy kategorie podmiotów składające się na pojęcie nieletniego:

• pierwsza grupa to osoby do 18 roku życia w zakresie postępowania związanego z przejawami demoralizacji,

• druga grupa to osoby pomiędzy 13 a 17 rokiem życia w zakresie postępowania o czyny karalne,

• trzecia grupa to osoby do ukończenia 21 roku życia w zakresie wykonywania względem nich środków wychowawczych lub poprawczych.

Kluczowa dla prawa karnego skarbowego jest druga kategoria (II) gdyż ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich jako czyn karalny definiuje czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Jednoznacznie wynika z stąd, iż ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich nie ma zastosowania do wykroczeń skarbowych, a jedynie do przestępstw skarbowych.

Wyjątkowość odpowiedzialności nieletnich na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich w związku z KKS polega na tym, iż ze względu na wiek nieletniego (13 - 17 lat) odpowiedzialność taka występuje niezmiernie rzadko.

Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za przestępstwa skarbowe

Z końcem 2003 roku weszła w życie ustawa z dnia 28 października 2002 roku o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Ustaw określa zasady odpowiedzialności za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe (nie za wykroczenia skarbowe) oraz zasady postępowania w zakresie takiej odpowiedzialności.

Podmiot zbiorowy to osoba prawna lub jednostka organizacyjna, której przepisy przyznają zdolność prawną, a także każda spółka handlowa z udziałem skarbu państwa, spółka kapitałowa w organizacji czy przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną.

Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności za czyn zabroniony, którym jest zachowanie osoby fizycznej działającej w imieniu lub w interesie takiego podmiotu, jeśli zachowanie to mogło przynieść lub przyniosło podmiotowi zbiorowemu korzyść majątkową lub niemajątkową.

Podmiot zbiorowy ponosi odpowiedzialność na podstawie wzmiankowanej ustawy, jeżeli osoba działająca w jego imieniu popełniła jedno z taksatywnie (wyczerpująco) wymienionych przestępstw w art. 16 ustęp 2 ustawy (ok. 50 przestępstw), są to przestępstwa przeciwko:

1. Obowiązkom podatkowym oraz zasadom obrotu z zagranicą z tytułu dotacji lub subwencji,

2. Przeciwko obrotowi dewizowemu,

3. Przeciwko organizacji gier losowych, gier na automatach i zakładów wzajemnych,

4. Obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami.

Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego nie wyłącza oczywiście odpowiedzialności osoby działającej w imieniu tego podmiotu.

Miejsce i czas popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego

1. Czas

Stosownie do art. 2 KKS czasem popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego jest czas, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy.

Po co jest czas popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego?

• wiek sprawcy,

• kwestia ustalenia czy czyn nosi cechy czynu zabronionego,

• wybór ustawy karnej mającej zastosowanie.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku zmiany ustawodawstwa. Zasadą jest, iż jeżeli w czasie orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie popełnienia czynu stosuje się nową ustawę jednak obowiązkowo należy zastosować ustawę poprzednio obowiązującą, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Wybór ustawy opiera się na kompleksową analizę i nie wolno używać częściowo ustawy nowej i częściowo starej.

Prośba o samodzielną interpretację art. 2 § 4 - 6

• ustalenie terminu przedawnienia karalności(art. 44 KKS - przedawnienie przestępstwa; art. 51 KKS - przedawnienie wykroczenia).

Czas jest tylko jeden.

2. Miejsce

Stosownie do art. 3 KKS miejscem popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego jest miejsce gdzie nastąpiło zachowanie sprawcy, gdzie nastąpił skutek przestępny (dokonanie), i gdzie skutek przestępny miał nastąpić według zamiaru sprawcy (usiłowanie).

Miejsc jest kilka.

Przestępstwo ze względu na skutek:

• materialne - znamienne skutkiem, np. zabójstwo, niszczenie mienia.

• formalne - gdzie skutek nie należy do znamion czynu zabronionego, np. zamiar popełnienia przestępstwa.

Teoria która zrównuje hipotetycznie kilka miejsc popełnienia przestępstwa nazywana jest teorią względniejszą.

WYKŁAD 4

19.III.2007

0bowiązywanie ustawy względem czasu

Obowiązywanie ustawy:

• w czasie,

• w miejscu,

• względem osób.

Zasady początku obowiązywania ustawy karnej:

• ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia,

• ustawa wchodzi w życie po upływie określonego czasu od dnia ogłoszenia,

• podanie konkretnego terminu wejścia ustawy w życie.

Zasady końca obowiązywania ustawy karnej:

• ustawa derogacyjna - ustawa która uchyla ustawę poprzednio obowiązującą,

• ustawa epizodyczna - ustawa która mocą własnych postanowień ustala swój czas obowiązywania (np. ustawa o świadku koronnym, która postanawiała że będzie obowiązywać do 2006 roku).

Obowiązywanie ustawy względem osób

Możemy wyróżnić tu obowiązywanie ustawy względem:

• obywateli polskich:

- ustawa karna polska może obowiązywać tylko względem obywateli polskich albo obywateli polskich i cudzoziemców,

- obywatel polski jest zobowiązany przestrzegać prawa w Polsce i za granicą.

• cudzoziemców:

- cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego oraz osoby nie posiadające żadnego obywatelstwa,

- jeżeli cudzoziemiec przebywa na terytorium polski to musi przestrzegać prawa polskiego,

Zasada terytorialności - zasada ta polega na tym, że polskiej ustawie karnej podlegają wszyscy, którzy przebywają na terytorium polski (zarówno obywatele polscy jak i cudzoziemcy). Zasada ta wyrażona jest w art. 3 § 2 KKS w myśl którego, przepisy KKK, stosuje się do sprawcy który popełnił czyn zabroniony na terytorium RP lub na polskim statku wodnym lub powietrznym.

Terytorium państwa - to obszar oddzielony granicami państwowymi od terytorium innych państw. W skład terytorium RP wchodzi obszar lądowy wraz z wodami zewnętrznymi, morskimi wodami wewnętrznymi (Zatoka Gdańska wraz z pasem morza terytorialnego o szerokości 12 mil morskich liczonych od linii brzegowej zamykających wody w Zatoce Gdańskiej). Do terytorium państwa zaliczamy również obszar w głąb do środka ziemi (w praktyce, dokąd sięgają możliwości ludzkie), oraz przestrzeń do 90 km. w górę.

Uzupełnieniem zasady terytorialności jest ponoszenie odpowiedzialności niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego (nie dotyczy wykroczenia skarbowego) wobec obywateli polskich lub cudzoziemców w razie popełnienia przestępstwa skarbowego przeciwko istotnym interesom finansowym państwa polskiego.

Przez przestępstwo skarbowe przeciwko istotnym interesom państwa KKS rozumie takie przestępstwo które, zagraża skarbowi państwa, w szczególności powstaniem uszczerbku finansowego w wysokości co najmniej 10 krotnej wielkości wartości (art.53 § 11). W oparciu o art. 53 § 16 wielka wartość to wartość przekraczająca 1000 krotną wysokość minimalnego wynagrodzenia.

Wielka wartość to: 760 x 1000 = 7600 tys.

760 - min. Wynagrodzenie

760 x 10 x 1000 = 7600. 000

Przestępstwo, które godzi w istotne interesy państwa polskiego to przestępstwo gdzie uszczerbek finansowy wynosi, co najmniej 7600.000 tys.

Stosownie do przepisu 53 § 9 KKS zasada terytorialności obejmuje również znajdujące się poza morzem terytorialnym wyłączną strefę ekonomiczną, w której polska wykonuje prawo odnoszące się do badania eksploatacji dna morskiego.

Wejście polski do UE spowodowało rozszerzenie stosowania przepisów KKS. Stosownie do art. 3 § 3a KKS niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa przepisy KKS stosuje się także w razie popełnienia przestępstwa przez obywateli polskich przebywających za granicą, zwłaszcza przeciwko przestępstwom podatkowym i obowiązkom celnym skierowanym przeciwko interesom finansowym Wspólnot Europejskich.

Ochrona interesów finansowych WE spowodowała konieczność rozszerzenia przepisów KKS do podżegaczy i pomocników. Zgodnie z art. 3 § 5 KKS przepisy kodeksu stosuje się do obywateli polskich i cudzoziemców, którzy przebywając na terytorium RP nakłaniają lub udzielają pomocy do popełnienia za granicą przestępstwa skarbowego przeciwko interesom finansowym WE - mowa tu o przestępstwie podatkowym lub celnym skierowanym przeciwko WE.

WYKŁAD 5

02.IV.2007

1. Prawna jedność czynu,

2. Czyn ciągły,

3. Kumulatywny zbieg przepisów ustawy,

4. Idealny zbieg przestępstw lub wykroczeń skarbowych,

5. Formy popełnienia przestępstwa: zjawiskowe i stadialne.

Ad. 1. Prawna jedność czynu

Art. 6 KKS reguluje zasadę, że ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.

Rozwinięciem zasady prawnej jedności czynu jest koncepcja tzw. czynu ciągłego, która znajduje swoje odbicie w art. 6 § 2 KKS.

Ad. 2. Czyn ciągły

Przepis art. 6 § 2 KKS pozwala na potraktowanie dwóch lub więcej zachowań jako jednego czynu, jeżeli spełnione są dwa warunki:

• poszczególne zachowania zostały podjęte w krótkich odstępach czasu,

• zachowania te podjęto w wykonaniu z góry powziętego zamiaru.

W przepisie art. 6 § 2 wskazano kryterium pozwalające interpretować pojęcie krótkiego odstępu czasu w odniesieniu do czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej w zakresie tych czynów za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy.

Krótki odstęp czasu ma nastąpić między każdym z poszczególnych zachowań, a zatem ogólny czas czynu ciągłego liczony od pierwszego z zachowań do ostatniego może obejmować nawet kilka lat w zależności od liczby zachowań objętych ciągłością.

Przy innych czynach zabronionych przez KKS należy przy ocenie krótkiego odstępu czasu przyjmować kryterium z prawa karnego powszechnego, co w oparciu o istniejące orzecznictwo i poglądy doktryny oznacza, że za krótki odstęp czasu należy uznać odstęp od kilku do kilku miesięcy np. sprawca powziął z góry zamiar wywiezienia bez wymaganego zezwolenia dewizowego zagranicznych środków płatniczych z przeznaczeniem na działalność gospodarczą w krajach trzecich i w ciągu dwóch lat sześciokrotnie wywiózł określoną ilość tych środków, a odstępy między każdymi transferami wynosiły 3 do 5 miesięcy (art. 100 § 1 KKS). W podanym przykładzie sprawca czynu ciągłego popełnił przestępstwo z art. 100 § 1 KKS.

Ad. 3. Kumulatywny zbieg przepisów ustawy

Zbieg przestępstw - dwa lub więcej przestępstw

Zbieg przepisów ustawy - jedno przestępstwo wyczerpujące znamiona kilku przepisów ustaw

Sytuację tę reguluje art. 7 KKS podstawę skazania będą stanowiły wszystkie przepisy.

Podstawę skazania stanową, zatem wszystkie zbiegające się przepisy KKS, natomiast podstawę wymiaru kary stanowi przepis przewidujący najsurowszą karę. Jeżeli jednak zbiegające się przepisy zawierają identyczne sankcje sąd wymierza karę na podstawie przepisu, którego znamiona najpełniej charakteryzują czyn sprawcy np. sprawca w czasie procedury celnej dokonuje oszustwa w podatku VAT (art. 56 § 1 KKS) oraz oszustwa celnego (art. 87 § 1 KKS). Sąd będzie skazywał sprawcę na mocy art. 56 § 1 KKS w zbiegu z art. 87 § 1 KKS w związku z art. 7 § 1 KKS i wymierzy karę na mocy art. 56 § 1 KKS.

Reguły kolizyjne (reguły wyłączania wielości ocen). Wyróżniamy trzy rodzaje reguł:

• zasada specjalności

lex specialis derogat legi generali - norma prawa szczególna uchyla normę ogólną,

Zasada specjalności - art. 107 § 1 KKS i art. 107 § 3 uchyla 107 § 1 KKS

• zasada pochłaniania

lex consumens derogat legi consumptae - przepis pochłaniający uchyla przepis pochłoniony

Zasada pochłaniania - art. 67 § 1 i 2 KKS; przepisem pochłonionym będzie art. 67 § 1,a pochłaniany 67 § 2 KKS

• zasada subsydiarności

lex primaria derogat legi subsidiariae - przepis pierwotny uchyla przepis posiłkowy

Zasada subsydiarności - art. 84 § 1 i 2; przepisem subsydiarnym będzie art. 84, a pierwotnym art. 60 § 1, art. 68 § 1, art. 71

Ad. 4. Idealny zbieg przestępstw lub wykroczeń skarbowych

Znana tylko prawu karnemu skarbowemu.

Konstrukcją idealnego zbiegu przestępstw lub wykroczeń skarbowych określa art. 8 KKS. Zachodzi on wtedy, gdy sprawca tym samym czynem narusza znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego oraz znamiona przestępstwa lub wykroczenia określonego w przepisach karnych innej ustawy, w takim przypadku stosuje się każdy z tych przepisów tj. zarówno przepisy KKS jak i innej ustawy karnej np. płatnik nie wpłacił w terminie pobranego podatku przywłaszczając sobie pobrane kwoty art. 77 § 1 KKS i art. 284 KK. Kwalifikacje prawa zachowania sprawcy wyczerpie się w idealnym zbiegu art. 77 § 1 KKS z art. 284 § 1 KK sprawca odpowie tu odrębnie za każde z naruszonych przepisów.

(art. 8 § 2 i 3 KKS) wykonanie kar w wypadku idealnego zbiegu czynów karanych następuje w oparciu o art. 8 § 2 i 3 KKS np. sprawcy wymierzono za przestępstwa skarbowe karę grzywny, a za zbiegające się z nim przestępstwo pospolite karę pozbawienia wolności i grzywnę. Wykonaniu podlegać będzie kara pozbawienia wolności i surowsza grzywna.

WYKŁAD 6

23.04.2007

AD. 5. Formy popełnienia przestępstwa: zjawiskowe i stadialne

1. Formy stadialne popełnienia przestępstwa:

• inter delicti - tzn. pochód przestępstwa. Możemy je podzielić na:

- pochód zewnętrzny - tzn. przygotowanie - jest formą stadialną uregulowaną, w art. 16 KK. Jest to forma rzeczowa (polega na uzyskiwaniu lub przysposobieniu środków, na zbieraniu informacji czy na sporządzeniu planu działania) albo osobowa (wejście w porozumieniu z inną osobą w celu przedsięwzięcia czynności mających stworzyć warunki zmierzające bezpośrednio ku dokonaniu).

- pochód wewnętrzny - tzn. zamiar popełnienia przestępstwa.

W prawie karnym powszechnym przygotowanie jest karalne, gdy ustaw tak stanowi, a zatem regułą jest niekaralność przygotowania.

Przygotowanie do przestępstwa lub wykroczenia skarbowego jest niekaralne (według KKS).

Usiłowanie - jest uregulowane w art. 13 KK i polega na tym, że sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego i bezpośrednio zmierza do dokonania, które jednak nie następuje.

Cztery elementy usiłowania:

• zamiar,

• zachowanie sprawcy,

• bezpośrednie zmierzanie zachowania do dokonania,

• brak dokonania.

W prawie karnym powszechnym karalność usiłowania - usiłowanie jest zawsze karalne w granicach zagrożenia przewidzianego jak za dokonanie.

Usiłowanie wykroczeń skarbowych pozostaje niekaralne, natomiast usiłowanie przestępstwa skarbowego jest karalne z tym zastrzeżeniem, że usiłowanie przestępstwa skarbowego zagrożonego karą nieprzekraczającą 1 roku pozbawienia wolności lub łagodniejszą jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Kara za usiłowanie nie może przekroczyć ²/₃ górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego dla danego typu przestępstwa (art. 80 a KKS za usiłowanie tego przestępstwa można wymierzyć karę do 160 stawek dziennych).

Dokonanie - to wyczerpanie swym zachowaniem ustawowych znamion czynu zabronionego. Dokonanie jest karalne, karalne jest zarówno przestępstwo jak i wykroczenie skarbowe.

Podsumowanie:

- każdy czyn przechodzi przez fazę usiłowania,

- .......

2. Formy zjawiskowe popełnienia przestępstwa:

Są to formy współuczestnictwa osób w przestępstwie

Formy zjawiskowe przestępstwa:

• sprawstwo (pojedyncze, jedynosprastwo) - nie jest formą zjawiskową przestępstwa,

• współsprawstwo - odpowiada za nie ten, kto dokonuje czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą,

• sprawstwo kierownicze - kiedy jeden ze współsprawców kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę,

• sprawstwo polecające - gdy ktoś wykorzystuje uzależnienie innej osoby od siebie poleca jej wykonanie czynu zabronionego.

Przy współsprawstwie podstawą jest porozumienie obejmujące popełnienie czynu zabronionego oraz wynikający z tego porozumienia podział ról.

Każdy we współsprawstwie dokonujący czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności, a zatem każdy popełnia swoje przestępstwo. Okoliczności osobiste wpływające na złagodzenie lub zaostrzenie odpowiedzialności uwzględnia się tylko, co do osoby, której okoliczności te dotyczą.

Ponoszenie pełnej, ograniczonej lub brak odpowiedzialności karnej

Warunkiem ponoszenia pełnej odpowiedzialności karnej, jest obok osiągnięcia określonego wieku (zasadniczo 17 lat) zachowanie sprawcy podjęte w stanie poczytalności. Nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego sprawca, który z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł rozpoznać znaczenia swojego czynu lub pokierować swym postępowaniem, mowa tu o sprawcy niepoczytalnym w chwili czynu, nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia gdyż nie można przypisać mu winy.

Poczytalność ograniczona w stopniu znacznym - jest to sytuacja, w której sprawca z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych ma w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub w znacznym stopniu ograniczenia zdolności pokierowania swym postępowaniem.

Zachowanie podjęte w stanie poczytalności ograniczonej w stopniu znacznym jest okolicznością umniejszającą winę. W przypadku przestępstwa skarbowego sąd może orzec karę w wysokości nie przekraczającej ²/₃ górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianej za przepisanie sprawcy przestępstwo.

W przypadku popełnienia przestępstwa w stanie ograniczonej świadomości sąd może w ogóle odstąpić od wymierzenia kary.

PRAWO KARNO SKARBOWE

GODZ. 14.15 - 16.00

SALA 216

DR. E. GUZIK - MAKARUK

12

---