Wykład IX- FORMA OŚWIADCZENIA WOLI- 10.04.2003
Forma oświadczenia woli (czynności prawnej w kc)- jest to sposób wyrażenia woli; wyrazy zamiaru wywołania określonych skutków; czynność prawna wchodzi w co najmniej jedno oświadczenie woli;
Zasada (oświadczenie woli) może być wyrażone w dowolny sposób forma dowolna jakikolwiek sposób zachowania się; art. 60 kc;
Ustawa o podpisie elektronicznym- zmieniła trochę kc; dodano do przepisów, że postać elektroniczna podpisu jest również wyrażeniem woli ( ale nie wymaga formalnego wglądu- nie chodzi o podpis a np. e- mail itd.); Ujawnienie woli w sposób ostateczny.
Żądanie jakiejś innej formy wyjątki;
FORMY:
dowolne (machniecie, skinięcie głową);
szczególne:
- pisemna- art. 860 $2 umowa spółki; art. 511 wierzytelność stwierdzona pisemnie, jej przelew też pisemnie stwierdzony;
Forma pisemna= na piśmie, stwierdzona pismem; równo formułowana wymaga formy pisemnej;
- notarialne- art. 158 kc dla przeniesienia własności nieruchomości;
- podpisy notarialnie poświadczone ( forma pisemna) dokument na piśmie sporządzony przez strony- notariusz potwierdza wierzytelność; 75 91) o zbyciu lub wydzierżawieniu przedsiębiorstw, wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi;
- z datą pewną ( forma pisemna) art. 329 dla ustanowienia zastawu na prawach, akcjach;
60, 70, 78 zmienione przez ostatnią nowelizację kc- zmiana kosmetyczna- badany paragraf z odn. Poświadczenia woli w formie elektronicznej;
Treść: do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie; fakt nie wchodzi w grę mimo podpisu bo może przecież być kopia; dokument pisemny- dokument z oryginałem podpisu; dokument faxowy- forma dowolna niespełniająca wymogów formy pisemnej (ewentuanie początek); Paragraf 2 dodaje regulacje odnośnie podpisu elektronicznego oświadczenia woli w postaci podpisu elektronicznego + certyfikat jest równoważne z oświadczeniem woli w formie pisemnej; bezpieczny podpis elektroniczny ( uzyskanie) w ustawie o podpisie elektronicznym zawiera ona treści techniczne; nadawanie certyfikatów;
Art. 81- (1)data pewna, (2)notarialna;
Ad. 1) Daty pewne są wymagane aby było wiadomo, w którym momencie zaistniał jakiś stosunek prawny.
Czynność prawna ma date pewna, jeżeli dokonanie tej czynności zostanie stwierdzone w jakimkolwiek dokumencie urzędowym (wójta itp.)
Dokument ma wówczas date pewną gdy umieszczona zostanie jakakolwiek wzmianka prawna opatrzona datą ( przez organ prawny- np. notariusz) podatek, opłaty od czynności cywilno-prawnej (opłaty za notariusza), od daty pieczątki dokument ma tzw. Datę pewna.
Ad. 2) Forma notarialna- jest to dokument sporządzony w całości przez notariusza (osobę uprawnioną do tworzenia dokumentów notarialnych). Wyraża wole stron, ale jest ona kontrolowana przez notariusza. O) skutkach, które strony chcą wywołać strony muszą się podpisać, notariusz też musi się podpisać jako ten, który sporządził dokument. Odpowiada on bowiem za prawidłowość tego dokumentu, a poza tym odpowiada też za to, że czynność prawna nie prowadzi do sytuacji sprzecznej z prawem ( np. afera Stoczni Gdańskiej- o upadłości- pozwany został syndyk i notariusz).
Podpisy notarialnie poświadczone- notariusz nie odpowiada za treść, potwierdza, ze dokument został podpisany przez konkretne, autentyczne osoby.
Skutki nie dochowanie wymaganej przez ustawę formy:
nieważność czynności prawnej (forma zatrzymana pod rygorem nieważności; po łacinie- ad solemnitatem)- art. 73 $2 kc, tak jakby jej nie było;
Przypadki: jeżeli ustawa zastrzega formę szczególna to czynność bez zachowania tej formy jest nieważna (formy szczególne: pisemna, notarialna, z datą pewna...);
każda forma szczególna;
każda forma zastrzeżona przez strony art. 76 ( umowne zastrzeżenie formy jest zastrzeżeniem pod rygorem nieważności); Jeżeli strony zastrzegały określoną formę, czynność zachodzi tylko przy zachowaniu określonej formy;
zgoda osoby trzeciej - art. 63$2- np. zgoda opiekunów; reguła ogólna; forma taka sama jak dla czynności prawnej wyrażonej w formie szczególnej; 16toletni Jaś sprzedaje ziemie- potrzebna jest zgoda opiekunów, dokument w formie aktu notarialnego- inaczej oświadczenie woli jest nieważne;
Art. 77 w nowym brzmieniu: dotyczy zmiany uzupełnień- zawartej umowy; uzupełnienie lub umowa zawartej umowy wymaga tej samej formy jakiej wymaga ustawa dla zawarcia tej umowy; umowa zawarta w formie pisemnej to jej rozwianie tez musi być na piśmie (forma szczególna). Nowy przepis powoduje jednak wyjątek - odstąpienie od umowy lub jej wypowiedzenie może być zawarte w formie zwyczajnej, pisemnej; forma pisemna staje się szczególną w stosunku do formy dowolnej
nieważność następuje tylko w wypadku zastrzeżenia pod rygorem nieważności; art. 73$1- jeżeli ustawa zastrzega formę pisemną - czynność bez tej formy jest nieważna gdy istnieje ustawa zastrzegająca pod rygorem nieważności;
Niezachowanie formy nie powoduje nieważności, chyba ze jest takie przepis- pod rygorem nieważności
*Art. 99$2- pełnomocnictwo ogólne udzielone na piśmie pod rygorem nieważności.
* Art.522- umowa o przyjęcie długu powinna być zawarta na piśmie, tak samo za zgodą wierzyciela na przejecie długu;
* Art. 860$2-o umowie spółki cywilnej- umowa stwierdzona na piśmie. Czy umowa zawarta ustnie byłaby zatem nieważna?- TAK, bo powinna być stwierdzona na piśmie. Czy to jest zastrzeżenie pod rygorem nieważności?- nie, bo nie jest powiedziane, ze musi być.
*Art.648- umowa o roboty budowlane- musi być stwierdzona na piśmie;
*Art. 88- uchylenie się od skutków prawnych także mis być na piśmie;
Przepisy nie określające skutku niedochowania formy (pisemnej) nie prowadza do nieważności tej czynności prawnej. Mamy brak skutku nieważności. Po co wiec tyle papierów skoro nie ma skutku?- ponieważ forma pisemna jest zastrzeżona dla celów dowodowych ( ad probationem).
cel dowolny (ad probationem); każde zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności art. 73$1; skutek / sankcja;
ograniczenia dowolne
nowy artykuł 74 kc- zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma skutek gdy poprzez niespełnienie tej formy w postępowaniu dowodowym nie ma świadków, mogą być przecież fałszywi;
wówczas czynność prawna jest nieważna;
czynność dowolna- przy określonych istotnych czynnościach prawnych (rygor nieważności, akt notarialny gdy bardzo ważna), czasem tylko potrzebny jest dowód pisemny na dokonanie czynności prawnej; przy niedochowaniu formy- brak dowodów na dokonanie czynności;
art.74$2- dowód od świadków dopuszczalny jest gdy obie strony wyrażą na to zgodę, gdy żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorca; fakt czynności prawnej-na piśmie; początek dowodu, np. kwitek zapłaty art.75 został uchylony; przepis wprowadzał ogólną regułę dla każdych czynności; przepis zbyt rygorystyczny; nowy przepis natomiast działa w drugą stronę- (ad. Stosunków miedzy przedsiębiorcami - brak sankcji ogr. Dowodowych); możliwe stały się tylko pełne dowody niezależnie od ograniczeń (świadkowie, przesłuchania stron) wymóg ustawy odnośnie formy pisemnej bez wyraźnego zastrzeżenia pod rygorem nieważności- nie prowadzi nieważności;
dla określonych skutków prawnych( od eventum) niedochowanie formy zastrzeżonej od eventum nie spowoduje jej nieważności, ale to, ze czynność prawna nie wywołała określonych skutków;
*art. 660- umowa najmu najdłużej niż rok powinna być zawarta na piśmie; oznacza to, że może być też zawarta ustnie- bo brak rygoru nieważności; W razie niezachowanie formy pisemnej umowa jest na czas nieoznaczony; skutek poważny- umowna czas oznaczony nie można dowolnie wypowiedzieć; umowę na czas nieoznaczony zawsze można wypowiedzieć ( z odpowiednim okresem wyprzedzenia - umowa słabiutka )
*art. 678- dotyczy poważnych skutków związanych z forma pisemna; najem- kto inny staje się właścicielem; prawo skuteczne tylko intern partes; wzgl. Os., z którą zawarło się umowę; osoba np. znika- przychodzi nowy właściciel- umowa wygasa
*art. 678 regulacje- nabywca na miejsce zbywcy; w razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu na miejsce zbywcy; może jednak wypowiedzieć najem z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia; najemca nie jest w żaden sposób chroniony; to uprawnienie wypowiedzenia najmu nie przysługuje nabywcy, jeżeli umowa najmu była zawarta na czas oznaczony z zachowaniem formy pisemnej i z data pewna, a rzecz została najemcy wydana; w tym przypadku najemca jest chroniony; ponadto mamy dodatkowy skutek- ochrona przed nabywcą rzeczy wynajmowanej; niezachowanie formy nie wywołuje innych skutków;