Wykład IX - 06. 05. 2008

(zerówka z podstaw finansów odbędzie się na pierwszych zajęciach w czerwcu, będzie pisemna)

(i uwaga uwaga, dobra wiadomość! Pani Bem powiedziała, że nasze egzamin będzie tylko z notatek, nie trzeba czytać podręcznika, bo przecież jesteśmy biedni i zapracowani)

Rynek kapitałowy - c.d.

24 października 2005 weszły w życie 3 ustawy regulujące obrót papierami wartościowymi w Polsce.

USTAWA I - o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotów oraz o spółkach publicznych;

USTAWA II - o obrocie instrumentami finansowymi;

USTAWA III - o nadzorze nad rynkiem kapitałowym;

Zasady ustalone w ustawach:

1. równy i powszechny dostęp do informacji - wszyscy uczestnicy rynku kapitałowego mają obowiązek informowania inwestorów o swojej sytuacji finansowo - ekonomicznej. Oznacza to, że podmioty dokonujące emisji papierów wartościowych muszą sporządzić prospekt emisyjny, a później sporządzać na bieżąco raporty finansowe.

2. centralizacja obrotów - obrót odbywa się na rynku regulowanym, czyli giełdowym (Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie), pozagiełdowym (Centralna tabela Ofert) oraz poprzez alternatywne systemy obrotu. Zasada ta zapewnia płynność instrumentów finansowych.

3. dematerializacja obrotów - instrumenty finansowe są w formie zdematerializowanej (w formie zapisów na koncie).

Główne instytucje rynku kapitałowego w Polsce:

1. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

2. Komisja Nadzoru Finansowego (zastąpiła Komisję Papierów Wartościowych i Giełd)

3. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

4. Centralna Tabela Ofert

Nadzór nad wszystkimi instytucjami sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego (udziela licencji instytucjom rynku kapitałowego, kontroluje rynek papierów wartościowych). Jest centralnym organem administracji rządowej. Do zadań Komisji należy sprawdzanie czy podmioty rynku kapitałowego przestrzegają zasad zawartych w trzech w/w ustawach.

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych nadzoruje system depozytowo - rozliczeniowy w zakresie obrotu papierami wartościowymi. Do zadań Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych należy: dokonywanie transferów papierów wartościowych między kontami uczestników rynku oraz realizacja przelewów pieniężnych, przechowywanie papierów wartościowych oraz operacje takie jak: wypłaty dywidend i odsetek z tytułu zdeponowanych papierów wartościowych, konwersja akcji imiennych na akcje na okaziciela, zamiana obligacji zamiennych na akcje oraz nadzór nad zgodnością wielkości emisji papierów wartościowych znajdujących się w obrocie.

Giełda Papierów Wartościowych jest to regularne spotkanie odbywające się w określonym czasie i miejscu podporządkowane określonym zasadom. Jest to spotkanie osób kupujących, sprzedających papiery wartościowe oraz pośredniczących w zawieraniu transakcji. Ceny zależą od sił podaży i popytu i są podawane do wiadomości publicznej. Giełdy mają swoje regulaminy, w których jest zawarta organizacja giełdy, zakres obrotu i warunki, jakie muszą spełniać podmioty. Podstawowymi papierami wartościowymi notowanymi na giełdzie są akcje i obligacje.

Podstawowi inwestorzy dzielą się na:

- inwestorów indywidualnych, czyli osoby fizyczne, które dokonują inwestycji finansowych

- inwestorów instytucjonalnych, czyli profesjonalni pośrednicy finansowi tacy jak: banki komercyjne, otwarte fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze wzajemnego inwestowania (powiernicze) oraz inwestorzy zagraniczni.

OBLIGACJE

Są głównymi papierami wartościowymi wyrażającymi zobowiązania emitenta do spłaty ich ceny nominalnej. Cena nominalna obligacji to wartość udzielonej pożyczki, która pozostaje niezmienna aż do momentu wykupu.

termin wykupu obligacji = termin dojrzewania obligacji

Obligacja ma cenę emisyjną i rynkową. Cena emisyjna to taka, po jakiej obligacja jest sprzedawana na rynku pierwotnym. Jeżeli cena emisyjna jest wyższa niż nominalna powstaje agio, w przeciwnym wypadku - dysagio.

Cena rynkowa obligacji zależy od podaży i popytu. Można obliczyć wartość bieżącą obligacji, która zależy od płaconych odsetek w kolejnych latach i wartości nominalnej. Odsetki płacone ze względu na obligacje nazywają się kupony. Mogą występować też obligacje zerokuponowe nie przynoszące odsetek, ale sprzedawane z dyskontem i obligacje wieczyste, gdzie nie spłaca się wartości nominalnej, natomiast odsetki płacone są w nieskończoność.

Podział obligacji ze względu na stopę procentową:

- przynoszące odsetki wg stałej stopy procentowej

- przynoszące odsetki wg zmiennej stopy procentowej

Stopa procentowa obligacji o zmiennej stopie proc. może być odnoszona do stopy VIBOR. Może być korygowana o inflację. Poza tym można wyróżnić obligacje zabezpieczone, gdzie spłata odsetek i kapitału jest zabezpieczona majątkiem emitenta lub innych podmiotów (np. wpis do hipoteki, zastaw na ruchomościach bądź gwarancja innych podmiotów). Są emitowane najczęściej przez firmy nieznane lub o nienajlepszej kondycji finansowej. Firmy znane lub o dobrej kondycji finansowej mogą emitować obligacje niezabezpieczone. Wyróżnia się też obligacje śmieciowe, czyli wysokodochodowe, emitowane przez firmy o dużym ryzyku w celu finansowania fuzji i przejęć oraz firm w nowych działach gospodarki.

Inny podział obligacji:

- zwykłe

- zamienne na akcje.

AKCJE

Papiery wartościowe bezterminowe. Dają prawo właścicielowi do współwłasności w danej spółce i do głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Są bezzwrotne. Dają prawo do dywidendy (dywidenda to dochód z akcji). Dywidenda może nie być wypłacana przez spółkę, może być stała lub uprzywilejowana.

Dywidendy uprzywilejowane są wypłacane przed dywidendami z akcji zwykłych.

Spółka może nie wypłacać dywidend, tylko zatrzymać cały zysk w przedsiębiorstwie na cele rozwojowe.

Akcje dają prawo do udziału w majątku po likwidacji spółki, ale te roszczenia zaspokajane są na końcu po innych wierzycielach.

Dochodem z akcji jest też zysk kapitałowy.

zysk kapitałowy = cena sprzedaży akcji - cena nabycia akcji

Cena nominalna akcji (wartość nominalna) to wartość majątku spółki podzielona przez liczbę akcji.

Cena emisyjna - cena na rynku pierwotnym (może być wyższa od nominalnej - powstaje agio, które jest zapisane w kapitał finansowy; w przeciwnej sytuacji powstaje dysagio).

Cena rynkowa akcji zależy od podaży i popytu. Można też obliczyć wartość bieżącą akcji, która zależy od strumienia dywidend.

Wyróżniamy akcje imienne i na okaziciela. Akcje imienne zawierają imię i nazwisko właściciela danej akcji, istnieją ograniczenia w ich zbywalności (organa spółki muszą wyrazić zgodę na ich sprzedaż i są zawsze w formie materialnej).

„Anioły Biznesu” - bogate osoby prywatne udostępniające środki finansowe małym i średnim przedsiębiorstwom. W Poslce działają na mała skalę (nie ma aż tylu bogatych ludzi).

Kapitał Podwyższonego Ryzyka - średnio lub długoterminowe zaangażowanie kapitału przez profesjonalnych pośredników finansowych w akcje przedsiębiorstw nie notowanych na rynku publicznym, znajdujących się na etapie procesu radykalnych zmian, szybko rozwijających się, występujących w sektorze nowych technologii. Celem inwestorów jest uzyskanie ponadprzeciętnej stopy zwrotu.

---