1. Geneza różnic indywidualnych

Dotyczyła na początku zdolności, wiązało się to z obserwacją - najpierw rodzin biologicznych. Sprawdzano ile osób należących kolejno do rodzin biologicznych osiągało wysoki status społeczny. Jak porównano rodziny to częstość wysokich pozycji była nierówna. Pojawiło się pytanie czemu tak jest.

2. Badanie źródeł różnic indywidualnych

Poznawaniem przyczyn zmienności populacyjnej zajmuje się genetyka zachowania - dyscyplina naukowa na pograniczu genetyki molekularnej i nauk społecznych.

3. Przedmiot genetyki zachowania

• Poznawanie przyczyn zmienności populacji

• Ustalenie układu czynników genetycznych w ogólną zmienność zachowania w określonej populacji

• Ustalenie układu czynników środowiskowych w zmienność zachowania w danej populacji

• Poszukiwanie i badanie związków pomiędzy polimorfizmami genetycznymi a zachowaniem

4. Ogólne założenia genetyki zachowania

• Jednostki w populacji różnią się zarówno z przyczyn genetycznych jak i środowiskowych. Ludzie mają różne allele genów i żyją w różnych środowiskach, dlatego mają różne modulowania

• Zmienność w zakresie większości cech lub zachowań wynika z wpływów poligenowych (różnice indywidualne są uwarunkowane działaniem wielu genów, niekiedy różnie umiejscowionych w chromosomach). Podejście to jest uzasadnione przede wszystkim w odniesieniu do cech lub zachowań, których wyniki pomiaru mają rozkłąd normalny.

Nie wiadomo ile jest takich genów, które kryją się za zmiennością zachowania.

5. Genetyka zachowania (GZ) jako narzędzie dostarczające informacji o czynnikach emocji determinujących różnice indywidualne w zachowaniu (cechach).

• Genetyka zachowania jako argument na rzecz roli czynnika biologicznego leżącego i podstaw mierzonych cech

• GZ pozwala na określenie udziału specyficznych składników genetycznych w determinowaniu RI

• GZ dostarcza jeden z najsilniejszych dowodów na rzecz roli środowiskowego determinowania RI.

GZ określa, które wpływy środowiskowe mają znaczenie

• GZ pozwala na ilościową ocenę wkładu genotypu i środowiska w fenotypową wariancję mierzonego zachowania

Za pomocą metod statystycznych mierzymy udział czynników genetycznych i środowiskowych w zachowaniach normalnych i patologicznych (w zdrowiu i w chorobie)

6. Sir Francis Galton (1822-1911)

• Ojciec genetyki zachowania - rozpoczął badania nad dziedziczeniem geniuszu - wybitnych zdolności. Badał rodziny pod względem liczy osób, które osiągnęły wysoki status społeczny. Wprowadził dwie metody do badań genetyki zachowania.

• Metoda genealogiczna - badanie rodzin biologicznych - obecnie nazywa się to studiami rodzinnymi

• Metoda bliźniąt

Person wprowadził analizę korelacyjną (liniową). Jeżeli jedna zmienna rośnie to druga też. Im więcej wspólnych genów tym większe podobieństwo.

• Autor pytania „Natura czy wychowanie?”

Galton opowiadał się za rolą dziedziczności genetycznej. Uważał, że za owe różnica odpowiada czynnik genetyczny. Formułując to pytanie nie wiedział, że wywoła burzę, która będzie trwała ponad 100 lat. Ten spór ciągle ożywa.

7. Grzegorz Mendel (1822-1884) - odkrywca podstawowych zasad dziedziczenia

8. Wahadło „Natura - wychowanie” na przestrzeni ponad stulecia

W latach 30-tych pojawiły się koncepcje konstytucjonalne, mówiące że budowa anatomiczna wyznacza typ temperamentu i podatność na choroby psychiczne, czyli czynnik genetyczny jest za to odpowiedzialny.

W latach 50-tych wahadło wychyliło się w przeciwną stronę. Np. pojawiła się koncepcja, że środowisko kształtuje człowieka. Próbowano zatrzymać rozwój genetyki. Próbowano ją zatrzymać, bo stanowiła, że ludzie nie są równi, a wtedy była teza, że ludzie są jednorodni.

W latach 60-tych wahadło znowu wychyliło się w stronę przeciwną.

Lata 70 i 80 to okres intensywnego rozwoju badań genetycznych.

Obecnie badania nad tym w jakim stopniu czynnik genetyczny, a w jakim środowiskowy jest odpowiedzialny za różnice

9. 
   Źródło różnic indywidualnych (genetyczne i środowiskowe)

oznaczenia symboli:

GE - korelacja genotypu i środowiska

GXE - interakcja genotypu i środowiska

17.03.2008 Wykład 3

---