Polityka-sztuka rządzenia państwem, współcześnie całokształt działalności państwowej w kształtowaniu stosunków wew.w państwie i jego skutków zagranicą .działalność wpływająca na sprawy publiczne bez względu na to ,kto ja prowadzi, podmiotem polityki będzie nie tylko władza państwa, lecz także organizacja, grupa społeczna.
PG(ekonomiczna)świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, ,Na jej dynamikę ,strukturę funkcjonowania, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gosp. z zagranicą.
na świecie obserwujemy: podział lub fuzje organizmów państwowych.
Ingerencja władz państwowych w sprawy gospodarcze prowadzi do ograniczenia swobody poszczególnych jednostek. działania polityków tłumaczone są najczęściej dobrem publicznym i obowiązuje tutaj zasada: racjonalnego działania właściwe wykorzystanie tego czym dysponujemy, mądrej polityki ,wraz z integracja wzrasta odpowiedzialność państwa przed obywatelami.
PG jako nauka zajmuje się funkcjami państwa oraz działalnością publiczną. bada formy, cele, narzędzia i sposoby ich oddziaływania na społeczny proces gospodarczy.
Polityka ekonomiczna obejmuje także dorobek innych nauk: -ekonomicznych(polityka, regionalna, statystyka, programowanie, finanse, bankowość) -nauk nieekonomicznych(prawo, administracja, socjologia, ekologia, psychologia)
PE bada: struktury własnościowe, założenia kierunki i programy: cele i środki realizacji.
Zasady PG: - starożytności-polityczno etyczne; -średniowieczu-moralne; -17w.merkantylizm-gloryfikowal on role handlu zagranicznego; -18w.liberalizm-gospodarczy; -20w.interwecjonizm i neoliberalizm.
Partie polityczne- oddziaływanie państwa na gospodarkę wiąże się z przesłankami typu ideologicznego a interesy klasy warstw społecznych wyrażają partie polityczne które dzielimy na: *komunistyczne, *socjaldemokratyczne, *konserwatywne i liberalne-katolicka nauka społeczna, min ingerencji państwa i maksymalna swoboda.
Doktryna- zbiór uporządkowanych założeń i poglądów na temat określonej dyscypliny. wynikają one niekoniecznie z przesłanek ekonomicznych a z przesłanek ideologicznych, światopoglądowych, moralnych.
Przedmiotem PE jest gospodarka narodowa która składa się z licznych i różnorodnych jednostek wytwarzających dobra w procesie produkcyjnym. proces produkcyjny składa się z procesów realnych to co dotyczy bezpośrednio produkcji; procesów regulujących -otoczenie produkcji.
Do zgodnej działalności wszystkich podmiotów w gospodarce musi być zapewniony określony ład i porządek który wyznacza system ekonomiczny. jest to zbiór instytucji mechanizmów i zasad ich działania które regulują postępowanie wszystkich uczestników życia gospodarczego.
System ekonomiczny rozwiązuje podstawowe problemy-kto i ile produkuje dóbr podstawowych, dodatkowych, jak jest dzielone PKB.
Ustroje wg własności środków produkcji: *indywidualistyczne-oparte na prywatnej własności środków; *kolektywistyczne- własność państwowa ,spółdzielcza.
Systemy wg sposobu regulacji procesu gospodarczych: *kompatytywne- rynkowo gosp.; *gospodarki regulowanej centralnie planowanej.
Modele systemów ekonomicznych na świecie: 1)indywidualistyczno- kompatytywny(kapitalizm rynkowy) USA, Nowa Zelandia, Australia, WB; 2)indywidualistyczno-planowy(gosp. kapitalistyczna regulowana przez centralne planowanie)NIEMCY; 3)kolektywistyczno planowy; KUBA, CHINY, Korea płn.; 4)kolektywistyczno kompetytywny, Rosja ,Chiny.
Decydująca rola systemu ekonomicznego wynika z 3 przesłanek: *decyduje on o kształcie i strukturze strefy regulacji, *rozstrzyga o strukturze organów które prowadza politykę; *ingerując w sprawy gospodarki oddziaływujemy na efektywność tej gosp..
Kategoria zysku-w gospodarce rynkowej podstawowe decyzje z nią związane podejmują właściciele przedsiębiorstw instytucji zakładów itd. a cały proces gospodarki regulują mechanizmy rynkowe które są oparte na kategorii zysku, która pobudza wszystkich uczestników życia gospodarczego do: *max wydajności, *ciągłych permanentnych innowacji, *ciągłego inwestowania.
Funkcje państwa w gospodarce rynkowej polegają na przestrzeganiu: *zasad wolności gospodarki *poszanowania własności prywatnej, *swobody przedsiębiorstw.
Do zadań państwa w gospodarce rynkowej należy: *gwarancja bezpieczeństwa zew.(obrona narodowa); *bezpieczeństwa wewnętrznego(policja); *utrzymanie wymiaru sprawiedliwości; *utrzymanie szkolnictwa; *kształtowanie systemu pieniężnego.
Inne funkcje państwa w gospodarce rynkowej: *stabilizowanie gosp.(zmniejszenie wahań działalności gospodarki inwestycji); *ochrona środowiska naturalnego, *racjonalne użytkowania zasobów naturalnych; *przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji; * regulowanie warunków pracy i ochrona pracowników; *kształtowanie systemów ubezpieczeń społecznych; *zapewnienie ochrony zdrowia.Funkcje państwa w gospodarce socjalistycznej: *państwo jako 1 wielkie przedsiębiorstwo; *wykorzystanie środków przymusy i represji; *administracyjne rozdzielnictwo zasobów; *pieniądz jako 1 z instrumentów obrotu( kartki talony). Charakteryzuje się ono daleko posuniętą uniformizacją stosunków społeczno-ekonomicznych i politycznych. Istnieje tu społeczna własność środków produkcji pozostających w rękach państwa i swobodni wytwórcy zatrudnieni w państwowych zakładach. Istotną różnicą pomiędzy państwami kapitalistycznymi a socjalistycznymi, jest forma własności ??? w państwach kapitalistycznych większość dóbr skupiona jest w rękach tzw. klasy średniej oraz wyżej, w krajach socjalistycznych własność jest domeną państwa, rozumianego jako prawny przedstawiciel całego narodu i ogółu żyjących w nim obywateli.
Ważniejsze kierunki oddziaływania polityki: *zapewnienie stałego dopływu środków do budżetu ; *wspieranie i rozwój tych rodzajów gospodarek które nie są objęte zainteresowaniem przedsiębiorstw prywatnych; *osłona działalności gospodarki krajowej przed konkurencja zagraniczną; *ochrona przed działaniem organizacji monopolistycznych; *usuwanie zagrożeń rozwoju gospodarki; *ochrona środowiska; *utrzymanie ładu społecznego.
Cechy wspólne TRIADY-CENTRUM(unia, tygrysy azjatyckie, USA) światowej gospodarki i światowego kapitalizmu: *panowanie nad inflacją , *przeprowadzają procesy związane z prywatyzacją, *zmniejszenie kosztów pracy, *wzrost wydajności użytkowania zasobów, *restrukturyzacja najwyżej rozwiniętych gospodarek; *ustabilizowanie ceny energii i podstawowych surowców; *otwartość na wymianę handlowa i współpracę przedsiębiorstw.
Polityka energetyczna: Polska co roku potrzebuje 20 mln t ropy i 14 mld m3 gazu ziemnego (sami możemy zaspokoić 5% zapotrzebowania na ropę i 40% zapotrzebowania na gaz)
Gazprom- rosyjski monopolista, jest obecny w ponad 25krajach europy. W 2006r. ponad 161 mld m3 gazu Gazprom dostarczył do europy środkowej i zachodniej.
Polska jest pierwsza w europie i druga na świecie w ilości samochodów na gaz.(1. M-ce Korea płn.)
Problem gazu: 1.mała ilość gazu 2.brak floty do przewozu gazu 3.kosztowne rurociągi
Niezależność polski wzrośnie jeżeli *powstaną elektrownie jądrowe, *nowe rurociągi, * terminal LNG, *nowe magazyny gazu.
Czynniki oddziaływania na sytuacje ekonomiczna rolnictwa: ceny, system kredytów, skala produkcji.
System cen-obejmuje z jednej strony ceny na produkty wytworzone w danym dziale gospodarki narodowej, a z drugiej strony ceny na środki produkcji i usługi niezbędne do ich wytworzenia. w rolnictwie system cen obejmuje dodatkowo ceny żywności.
Wskaźnik relacji nożyce cen- mówi o tym jaki jest stosunek dynamiki wzrostu cen na wybrane p
PG wg KRUSZCZYŃSKIEGO- bezpośrednie kierowanie gospodarka narodowa. wg SECOMSKIEGO- określenie bieżących i perspektywicznych potrzeb oraz metod i środków jej realizacji. wg KUZINSKIEGO- wykorzystanie praw wykrytych w ekonomiiKryteria podziałowe nauk: 1)wg O.LANGE- ekonomia polityczna(teoria), ekonomia opisowa (praktyka) 2)KOTARBIŃSKI- nauki teoretyczne i stosowane 3)teoria polityki ekonomicznej: nauki pozytywne i normatywnemożemy Realizując politykę to czynić :-intuicyjnie ,-a podstawie doświadczenia, -na podstawie prób i błędówPodmiotem polityki jest władza państwowa w której imieniu działania realizują odpowiednie jej organy(sposób powoływania, struktura, zakres i stopień odpowiedzialności, podejmowanie i przygotowywanie decyzji .Uwarunkowania polityki gosp 1)zew: *otoczenie międzynarodowe, * położenie geograficzne, *sytuacja międzynarodowa, *przynależność krajów, do bloków gospodarczych politycznych militarnych; *restrykcje(importowo-eksportowe embargo, weto, wto, ograniczenia kredytów i walutowe); *warunki wymiany terms of trade; *zadłużenia zagraniczne i warunki regulacji tych zadłużeń-obsługa kredytu; *stan i struktura zagospodarowania regionów przygranicznych.2)uwarunkowania wew,: *stan i struktura zasobów kraju: *czynniki przyrodnicze: bogactwa naturalne, surowce mineralne zasoby wodne, gleby i lasy; *czynniki ludzkie-demograficzne i społeczne-charakter ilościowy i jakościowy ,liczna struktura ludności kraju, struktura narodowościowa, *czynniki materialne-zagospodarowanie kraju i regionów, wyposażenie w majątek trwały ważny jest jego stopień nowoczesności oraz zużycia technicznego i ekonomicznego, rozmiary i kierunek inwestycji.Metody badawcze w PG: -empiryczne- eksperyment ,doświadczenie; -dedukcyjne-od ogółu do szczegółu; -historia- uczyć się na bledach; -quasi-eksperyment- teoretyczne założenie; -analiza doświadczeń za Najważniejsze zagadnienia PE: kształtowanie stosunków społeczno-ekonomicznych, rywalizacja sposobów wykorzystania zasobów kraju, wybór i realizacja odpowiedniej strategii rozwoju.granicznych; -metoda prób i błędów
Konsekwencje terapii gazowej dla Ukrainy: *uświadomienie państwom UE możliwości przykręcenia kurka z gazem; *dynamiczniej będą podejmowane kroki aby zapobiec sytuacji kryzysowej-dywersyfikacja; *obniżenie energochłonności gospodarek poszczególnych krajów, *uzmysłowienie aspektów rynkowych w handlu paliwami,* możliwości powrotu do energii atomowej i węgla.różnice rolnictwa polski i ue:-niższe poziomy produkcji-większe rozdrobienie struktur-wieksze zatrudnienie na jednostke powierzchni- gorsze wyposażenie techniczne gosp i ich otoczenia Zmiana sytuacji ekonomicznej rolnictwa po transformacji-zmienna koniunktura cenowa-rozwarcie nożyc cen-kłopot ze zdobyciem niektórych produktów-wzrost wymogów jakościowych-problem ze ściągnięciem należności.
Expose Tuska-waloryzacja rent i emerytur(większość zyska stracą najbogatsi)-becikowe zostaje dla większości tracą najbogatsi-ulga rodzinna(stracą najbogatsi, zyskaja biedni co maja kilkoro dzieci)-zrównanie wieku emerytalnego 67 lat-podwyżki dla policjantów i żołnierzy-przedstawiciele służb mundurowych będą dłużej pracować-likwidacja KRUS (początkowo tylko najbogatsi rolnicy będą płacić- duchowni będą płacić ZUS Mechanizm rynkowy pobudza podmiaty gosp. Do:-max wydajności(kogo zatrudniamy, ile pracujemy kraju i zagranicą, wyrównanie i przedłużenie wieku emerytalnego)-wprowadzania innowacji-dokonywanie inwestycji(inwestycje a prywatyzacja, udział inwestycji w PKB) Przyczyny spadku cen rolniczych po90: -słaba zdolność do reagowania na zmieniające się sytuacje na rynku, szczególnie światowym-nasz dotychczasowy sposób interweniowania znacznie odstaje od tego jaki jest w UE-produkcja rolnicza rośnie szybciej niż popyt na towary-rolnictwo nie nadąża za rozwojem pozostałych gałęzi gosp.