go przymiotnik zarys, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia


Derywacja przymiotnikowa wg Grzegorczykowej

Przymiotniki odczasownikowe - nazywają właściwości przedmiotu polegające na pewnym związku z czynnością. Oznaczają właściwość trwałą, a nie aktualne wykonywanie czynności. Nie mogą być używane aktualnie, czyli nie można ich łączyć z określeniami czasu (wczoraj, dzisiaj, na długo itp.). Oprócz znaczenia trwałości mogą też występować jako ocena intensywności (gospodarny - taki, który dobrze gospodaruje) lub skłonności (gniewliwy - taki, który łatwo wpada w gniew).

Ze względu na różne relacje między orzekaną czynnością a przedmiotem, któremu czynność zostaje przypisana, wyróżniamy:

- ły (oniemieć - oniemiały)

- ny (wybredny, domyślny)

- czy, -awczy, -niczy (ożywczy, ostrzegawczy, kierowniczy)

-liwy (szkodliwy, troskliwy)

Wśród derywatów czynnościowych, ze względu na rolę podmiotu (agens czynności lub podmiot nieagentywny), można wyróżnić dwie grupy:

- ny (pojętny uczeń - zdolny do pojmowania)

-czy, -awczy (spostrzegawczy - zdolny do spostrzegania)

-ki (chwytki - zdolny do chwytania)

-liwy (odnosi się do przedmiotów : łamliwy - taki, który może być łamany)

-alny (odnosi się do rzeczy i istot żywych: poznawalny - taki, którego można poznać)

Powstają w większości od czasowników przechodnich.

Przymiotniki odrzeczownikowe tworzymy za pomocą wielu sufiksów:

-owy

-i (dla przymiotników dzierżawczych: rybi, kaczy)

-ski, -owski (dla przymiotników dzierżawczych: krakowski)

-asty, -aty, -isty, i/y, -any, -owaty (dla oznaczenia cech charakterystyczny wynikających z posiadania czegoś, bycia jakimś: liściasty, brodaty, kościsty, długowłosy, długonogi, drewniany, dziewczynkowaty)

-nicz/y (wydawniczy)

-/yj/ny, -/ij/ny, iczny, -istyczny, -owski (dla przymiotników, które są zapożyczeniami, a motywowane są przez rzeczowniki z sufiksem: -acja, -cja, -izm, -logia)

Sufiksy:

- utki, -ucieńki, -uchny, -usieńki (mają najczęściej znaczenie ekspresywne: krótki-króciutki - króciuchny itp.)

Prefiksy:

Prze- , przy- ,nad-, arcy-

Przy- łączy się z cechami, które można uznać za mieszczące się w normie (przykrótki)

Nad- występuje w terminologii specjalistycznej (nadwrażliwy, nadczuły)

Sufiksy:

-awy (gorzkawy, żółtawy)

Prefiksy:

Niedo - (niedopieczony)

Nie- (antonimy: miły - niemiły, dobry -niedobry)

Najczęstsze sufiksy:

-owy (docelowy - od: do celu)

-ny (dożylny - od: do żyły)

-ki (bezpański - od: bez pana)

-i.y (przeciwgrzybiczy)

-iczny (przedromantyczny)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
go czas semant, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go czas odczas, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go czas wstep, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go czas odprzymiot, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go czas odrzeczow, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go przymiotnik, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go rzeczownik3, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go rzeczownik1, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
go rzeczownik2, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa, słowotwórstwo i składnia
pytania z gramatyki opisowej teoria, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka opisowa
słownik lindego, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka historyczna
czynniki sprawcze doby najnowszej, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka historyczna
Składnia, Filologia polska UWM, Gramatyka opisowa języka polskiego
kolokwium z czas. gram. opis. (poprawa), Filologia polska I st, GRAMATYKA OPISOWA, GRAMATYKA OPISOWA
życie wyrazów - zmiany barwy uczuciowej oraz znaczenia - REFERAT, filologia polska, językoznawstwo,
PODZIAŁ CZĘŚCI MOWY, Filologia polska UWM, Gramatyka opisowa języka polskiego
CZASOWNIK, Filologia polska I st, GRAMATYKA OPISOWA, GRAMATYKA OPISOWA (malutka cmelka)
czynniki sprawcze doby średniopolskiej, filologia polska, językoznawstwo, gramatyka historyczna

więcej podobnych podstron