08.10.2012

Wykład 1

Temat: System, ubezpieczeń gospodarczych.

1. Istota systemu ubezpieczeń gospodarczych:

• Definicja

• Cel:

• Łagodzenie negatywnych skutków zdarzeń losowych.

• Ubezpieczeniem trzeba objąć w miarę szeroką grupę narażoną na określone ryzyko

• (Prewencja - działania pozwalające na zmniejszenie możliwości występowania określonego zdarzenia Np. alarm przeciwpożarowy)

• Cechy ryzyka - żeby można było je ubezpieczyć:

• Statystyczność

• Podmioty objęte ubezpieczeniem wpłacają składki, z których wypacane są odszkodowania podmiotom, którym wydarzyło się zdarzenie ubezpieczeniowe (wystąpiło ryzyko).

Funkcje ubezpieczeń:

• Redystrybucja z jednego podmiotu (należącego do grupy ryzyka) do drugiej grupy (korzystających z ubezpieczenia).

• Cechy ubezpieczeń gospodarczych:

• Ubezpieczenia gospodarcze wywodzą się ze starożytności

• Stanowią instrument polityki gospodarczej państwa

• Pochodzą z praktyki gospodarczej

• Regulowane są prawem szczególnym dotyczącym działalności ubezpieczeniowej

• Prowadzone przez zakłady ubezpieczeń

• Zakłady ubezpieczeń - samofinansujące

• Świadczenie i odszkodowanie mają charakter pieniężny

• Mają głównie charakter dobrowolny

• Wyodrębnia się w systemie ubezpieczenia obowiązkowe

• Płatnikiem składki jest ubezpieczający (osoba, która podpisuje się na umowie i płaci za ubezpieczenie)

• Ryzyko prowadzenia działalności ubezpieczeniowej spoczywa na zakładach ubezpieczeń

• Segmenty organizacji systemu ubezpieczeń gospodarczych

• Podstawowa regulacja ubezpieczeń gospodarczych:

• Zasada nadzoru ubezpieczeniowego

• Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku ubezpieczonych dziennik ustaw 124 poz. 1133

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym dziennik ustaw 157 pozycja 1119

• Zasada pośrednictwa ubezpieczeniowego

• Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym dziennik ustaw 124, pozycja 1154

• Zasady ubezpieczeń obowiązkowych

• Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych dziennik ustaw 124, pozycja 1152

• Zasady zawierania umów ubezpieczeniowych

• Ustawa, kodeks cywilny, nr 116, pozycja 86 (Dział ubezpieczenia)

• ZU - prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w Polsce:

• Ubezpieczeniowa spółka akcyjna - działa w sposób komercyjny

• Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych - w danej grupie członków musi zaspokoić potrzebę ubezpieczeniową

• Zagraniczne zakłady ubezpieczeń - główny oddział (podlega nadzorowi KNF)

• Zagraniczne zakłady ubezpieczeń - oddział (licencja UE) - nie musi tworzyć dodatkowego organu

• Działalność ubezpieczeniowa:

• Wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem, udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych

• Uzyskanie zezwolenia organu nadzoru

• Prowadzenie działalności jako zakład ubezpieczeń i reasekuracji, zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji

• System funkcjonowania zakładu ubezpieczeń - cele działalności:

• Komercyjny

• Wzajemny

• Ubezpieczeniowa spółka akcyjna:

• Kodeks Spółek Handlowych, przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej

• Nie może prowadzić innej działalności

• Minimalny wymagany kapitał zakładowy charakter gwarancyjny

• Nadzór KNF

• Suma gwarancyjna - suma, do jakiej wysokości może być wypłacone zobowiązanie

• Maksymalna suma gwarancyjna - z ustawy:

• Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej osoby odpowiedzialnej, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych:

• 1) w przypadku szkód na osobie - 5 000 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych,

• 2) w przypadku szkód w mieniu - 1 000 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych

• - ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody.

• Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych:

• Ubezpiecza na zasadzie wzajemności

• Usługi są również udostępniane podmiotom spoza towarzystwa

• Nie są nastawione na maksymalizację zysku

• Członkowie mają wpływ na działalność

• Składka jest zaliczką

• Zagraniczne zakłady ubezpieczeń:

• Główny oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń

• Zezwolenie polskiego organu nadzoru

• Działa na podstawie przepisów prawa polskiego i podlega polskiemu nadzorowi finansowemu

• Obowiązkowe jest wniesienie kaucji

• Zagraniczny zakład ubezpieczeń z państw członkowskich Unii Europejskiej (zasada swobody świadczenia usług)

• Ważne zezwolenie w kraju macierzystym

• Działa przez oddział lub w inny sposób Np. przez pośredników na zasadzie swobody świadczenia usług

• Podlega nadzorowi zagranicznego organu nadzoru

• Zgłasza organowi nadzoru w swoim kraju zanim rozpocznie działalność na terenie RP

• Stosuje prawo polskie

• Klasyfikacja rodzajowa ubezpieczeń:

• Ubezpieczenia gospodarcze:

• Osobowe - są związane z człowiekiem, wypadkami, ubezpieczeniami na życie a także ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za jakieś działanie

• Majątkowe - ubezpieczamy coś realnego, czego wartość możemy wyrazić w majątku Np. Auto casco

• Ubezpieczenia osobowe:

• Życie, zdrowie, zdolność do pracy

• Pozytywna i negatywna zależność losowa

• Prawa niemajątkowe

• Umowna suma ubezpieczenia zależna od woli stron i możliwości finansowych

• Świadczenia dotyczące osób

• Ubezpieczenia majątkowe:

• Rzeczy lub majątek

• Negatywne zdarzenie losowe

• Prawa i obowiązki majątkowe

• Suma ubezpieczenia a wartość przedmiotu ubezpieczenia

• Odszkodowanie dotyczące osób prawnych i innych jednostek

• Systemy ubezpieczenia majątku:

• Uzależniony jest od rodzaju ryzyka objętego umową

• Powiązany jest z określaniem wartości przedmiotu obejmowanego ubezpieczenia

• Wpływa na zakres ochrony ubezpieczeniowej

• Kształtuje potencjalny poziom odszkodowania

• Istotnie wpływały na składkę ubezpieczeniową (cenę ubezpieczenia)

• Praktycznie stosowane systemy ubezpieczenia majątku:

• Na sumy stałe - ważne jest żeby suma ubezpieczenia była określona na początku, może wystąpić

• Niedoubezpieczenie

• Nadubezpieczenie

• Solidarnie na sumy stałe

• Na pierwsze ryzyko

• Na sumy zmienne, - gdy wartość majątku ulega dużym wahaniom w okresie ubezpieczenia (Np. ubezpieczenie hurtowni)

• Na wartość częściową

• Systemy ubezpieczenia osobowego na życie:

• Forma zawarcia umowy

• Rodzaj zawartej umowy

• Ubezpieczenia ochronne

• Ubezpieczenia oszczędnościowe - kiedyś były zwolnione z podatku Belki

• Ubezpieczenia oszczędnościowo-ochronne (mieszane)

• Ubezpieczenia ubezpieczające ochronę życia

• Ubezpieczenia gospodarcze (podział ustawowy):

• Dział I (na życie)

• Dział II (pozostałe osobowe majątkowe)

• Miejsce ubezpieczeń gospodarczych w systemie finansowym państwa:

• Sektor bankowy ubezpieczenia gospodarcze

• Finanse publiczne

• Przedsiębiorstwa gospodarstwa domowe

• Podmioty rynku ubezpieczeń:

• KNF - Komisja Nadzoru Finansowego

• UFG - Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

• Polskie Biuro Ubezpieczeń Komercyjnych

• Rzecznik ubezpieczonych

• Polska Izba Ubezpieczeń

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: System ubezpieczeń (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Dr D. Szewieczek	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

1

---