03.12.2012

Wykład 5

1. Europejski system ubezpieczeń.

• System jednolitego rynku finansowego UE

• Rynek finansowy UE:

• Jeden z najbardziej rozwiniętych rynków na świecie,

• Zasady (lub zasoby) funkcjonowania jednolitego rynku finansowego,

• Zasady fundamentalne określone przez Traktat Rzymski w 1957r,

• Swoboda osiedlania się - jest realizowana

• Swoboda świadczenia usług - nie do końca jest realizowana, ponieważ w różnych krajach różne usługi mogą podlegać licencjonowaniu, rynek usług finansowych jest licencjonowany

• Swoboda przepływu kapitału - bywa ograniczana

• Zasada minimalnych standardów (nie jak wskazywano wcześniej - regulacja wszystkiego, a jedynie regulacja ogólna),

• Zasada wzajemnego uznawania przepisów narodowych,

• Zasada jednolitej licencji,

• Zasada prymatu nadzoru macierzystego - ten, kto wydaje licencję, ten nadzoruje

Instytucjonalne uwarunkowania procesów regulacyjnych rynków finansowych:

• Projekty legislacji dotyczące rynku finansowego inicjowane są przez Komisję Europejską i przekazywane do współdecydowania Radzie Ministrów oraz Parlamentowi Europejskiemu,

• Występowanie znacznej ilości ciał doradczych i opiniodawczych powodujących nadmierną komplikację procesów tworzenia regulacji (Komitet Doradczy Bankowości, Komitet Ubezpieczeń, Konferencja Nadzorców Ubezpieczeniowych, Komitet Kontaktowy Rynków Kapitałowych)

• Poziom złożoności struktur instytucjonalnych spowodował konieczność uproszczenia zasad regulacji wspólnego rynku finansowego - PROCEDURA LUMFALUSS ` YEGO..

• Procedura Lamfalusse-go to proces tworzenia, konsultowania, przyjmowania i wdrażania w życie nowego prawa wspólnotowego dotyczącego rynku papierów wartościowych, ubezpieczeń, instytucji pracowniczego zaopatrzenia emerytalnego i bankowego,

• Procedura obejmuje także niemające mocy aktu prawnego rekomendacje, standardy, wytyczne oraz zalecenie we wspomnianych dziedzinach,

• Powstanie Dyrektywy 2005/1/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej nową strukturę organizacyjną dla komitetów usług finansowych.

• Sektory rynku finansowego UE:

• Bankowość,

• Ubezpieczenia i pracownicze programy emerytalne,

• Papiery wartościowe.

• Pytanie na egzamin:

• Czy polska ustawa o działalności ubezpieczeniowej jest zbieżna z dyrektywami UE dotyczących ubezpieczeń - Nie ma pełnej zgodności bo jest zasada uznawania prawa krajowego za obowiązujące.

• Zasady organizacji rynku ubezpieczeń UE - etapy rozwoju jednolitego rynku ubezpieczeniowego:

• Etap pierwszy (dyrektywy pierwszej generacji [1973]):

• Tworzenie podstawowego zestawu standardów regulujących działalność ubezpieczeniową

• Licencjonowanie działalności

• Zakaz łączenia ubezpieczeń na życie z innymi rodzajami ubezpieczeń

• Obowiązek tworzenia rezerw techniczno-ubazpieczeniowych

• Etap drugi (dyrektywy drugiej generacji [1988]):

• Zasada swobody świadczenia usług

• Początkowe regulacje określające nadzór ubezpieczeniowy przyporządkowany do siedziby ubezpieczyciela

• Etap trzeci (dyrektywy trzeciej generacji [1992]):

• Zasada jednolitej licencji

• Zasada prymatu nadzoru macierzystego

• Przebudowa formuły nadzoru nad rynkiem ubezpieczeniowym - skupienie się na nadzorze ostrożnościowym (wypłacalność) zamiast materialnego (kontrola cen, kontrola OWU, kontrola działalności) na pytanie o nadzór będzie na egzaminie

• Nadzór nad jednolitym rynkiem ubezpieczeń w UE:

• Obecny system nadzoru finansowego w UE:

• Podstawy organizacji nadzoru - Dyrektywy III generacji,

• Nadzór wykonywany przez państwo siedziby zakładu ubezpieczeń,

• Zasada jednolitej licencji,

• Koncentracja na sferze finansowej ubezpieczyciela,

• Ujednolicenie zasad nadzoru w państwach członkowskich (jednakowy poziom ingerencji państwa w sektor ubezpieczeń)

• Oparcie finansowej stabilności działania zakładów ubezpieczeń na koncepcji marginesu wypłacalności, (jakie jest ryzyko mierzone w wartości pieniądza, jakie ponosi ubezpieczyciel, które musi pokryć) oraz minimalnym kapitale gwarancyjnym,

• Ocena wypłacalności zakładów ubezpieczeń odnosi się do statycznej analizy:

• W zakładzie ubezpieczeń działu I - poziom rezerw techniczno - ubezpieczeniowych, wielkość przyjętego ryzyka oraz poziomu reasekuracji,

• W zakładzie ubezpieczeń działu II - poziom składki przypisanej brutto oraz odszkodowania i świadczenia wypłacone z uwzględnieniem poziomu reasekuracji

• Opracowanie systemów wczesnego ostrzegania (SWO) pozwalających na działanie nadzorcze już w momencie identyfikacji symptomów zagrożenia wypłacalności (poziom wypłacalności mierzy się z perspektywy ryzyka.)

• Zmiany zachodzące w systemie nadzoru nad jednolitym rynkiem ubezpieczeniowym:

• Konieczność podjęcia działań zmieniających zasady nadzoru wynika z dążenia do przekształcenia rynku unijnego w obszar o wysokim poziomie integracji

• Zmiany te są powiązane z założeniem Strategii Lizbońskiej - utworzenie najbardziej konkurencyjnego rynku na świecie do 2010 roku

• Projekt zmian w systemie nadzoru ubezpieczeniowego - Solvency II:

• Główne założenie - skuteczne dopasowanie analizy i oceny wypłacalności zakładu ubezpieczeń do rzeczywistych typów i zakresów ryzyka zagrażającego działalności zakładów ubezpieczeń

• Model nadzoru ubezpieczeniowego „Solrency II” system trzech filarów:

• Filar I - ryzyko kwantytatywne (minimalny kapitał gwarancyjny, rezerwy, lokaty) - wymagania kapitałowe

• Filar II - ryzyko kwalifikowane (kontrola wewnętrzna, zarządzanie ryzykiem, ład korporacyjny (ustalenie zasad wewnętrznej współpracy pomiędzy obszarami - w tym przypadku ubezpieczyciela), weryfikacja zasad nadzoru) - zarządzanie zakładem i polityki nadzorcze.

• Filar III - transparentność rynku ubezpieczeń (publikacja danych, rachunkowości ubezpieczeń) raportowanie dla nadzoru

• Budowanie modeli oceny ryzyka - model nadzorczy vs modele wewnętrzne.

• Instytucje europejskiego systemu ubezpieczeń:

• Komitet Europejski Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (CEIOPS)

• Utworzony decyzją Komisji Europejskiej z dnia 5 listopada 2003r

• Zrzesza przedstawicieli nadzorów ubezpieczeniowych i emerytalnych krajów członkowskich UE

• CEIOPS - jeden z 3 komitetów doradczych Komisji Europejskiej ds. tworzenia i wdrożenia wspólnotowych regulacji prawnych dotyczących rynku finansowego.

• Zadania CEIOPS:

• Opiniowanie projektów wspólnotowych aktów prawnych - zarówno na wezwanie Komisji Europejskiej jak
  i z własnej inicjatywy,

• Promowanie i ułatwianie spójnej implementacji dyrektyw na obszarze całej UE

• Ułatwianie współpracy pomiędzy organami nadzoru państw członkowskich UE

• CEA (Comite Europeen des Assurances) - organizacja zrzeszająca izby i związki ubezpieczeniowe z 33 europejskich krajów,

• Podstawowy cel - rozwiązywanie problemów związanych ze strategicznymi interesami europejskich firm ubezpieczeniowych,

• Reprezentowanie europejskiego środowiska ubezpieczeniowego na forum takich organizacji międzynarodowych,

• Rozwijanie biznesu ubezpieczeniowego w kontekście jego wpływu na struktury społeczno - ekonomiczne

• Finansowe aspekty funkcjonowania systemu ubezpieczeń gospodarczych:

• Gromadzenie kapitału niezbędnego do rozpoczęcia działalności ubezpieczeniowej oraz monitorowanie i zarządzanie wraz z rozwojem zakresu działalności

• Usługa ubezpieczeniowa świadczona jest na zasadach rynkowych - o kształcie i parametrach tej usługi decyduje relacja podaży i popytu

• Świadczenie usługi ubezpieczeniowej ma charakter odpłatny:

• W zamian za ochronę ubezpieczeniową opłacana jest składka

• Składka nie jest jednakowa dla wszystkich - zależy od ryzyka

• Budowa taryf składek - różnicujących podmioty i przedmioty ubezpieczenia ze względu na ryzyko

• Przed zawarciem umowy ubezpieczenia następuje ocena, analiza i akceptacja ryzyka ubezpieczeniowego - underwritting (czy ryzyko jest ubezpieczalne, jak je ubezpieczyć):

• Underwritting techniczny w ubezpieczeniach majątkowych

• Underwritting medyczny w ubezpieczeniach osobowych

• Zawieranie umów - organizacja pośrednictwa ubezpieczeniowego

• Rodzaje współpracy z pośrednikami (wynagrodzenia)

• Koszty akwizycji

• Gromadzenie środków w postaci składek i tworzenie funduszu ubezpieczeniowego - podstawa wypłat z zawartych umów

• Odkładanie części wartości składek pozyskanych w bieżących okresach na przyszłe wypłaty- tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

• Gromadzenie środków ze składek w funduszu ubezpieczeniowym i ich późniejsze wykorzystanie na wypłaty - mechanizm redystrybucji

• Gospodarka lokacyjna zakładów ubezpieczeń - inwestowanie nadwyżek pomiędzy momentem pozyskania składki a momentem wypłaty odszkodowania

• Zarządzanie portfelami ubezpieczeniowymi i bieżąca obsługa umów:

• Koszty obsługi umów (koszty administracyjne)

• Rezygnacje z umów (przedterminowe)

• Modyfikowanie umów

• Weryfikacja i akceptacja wniosków o wypłatę odszkodowań i świadczeń (postępowanie likwidacyjne)

• Zarządzanie ryzykiem ubezpieczyciela (ryzyko związane z prowadzoną działalnością gospodarczą)

• Reasekuracja - prowadzenie reasekuracji czynnej oraz biernej

• Zarządzanie finansami ubezpieczyciela - równoważenie systemów pieniężnych

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: System ubezpieczeń (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Dr D. Szewieczek	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

1

---