Garbniki - zw. org. poch. Fenolokwasów, zazwyczaj w niskich stężeniach /większe ilości - stare, zamierające kom./

2 grupy: hydrolizujące /taniny/ ulegają rozkł. w środ. wodnym, rozkł. w przewodzie pok.

a) galotaniny /galotanoidy/

b) elagotaniny /elagotanoidy/

niehydrolizjące - skondensowane /katechiny/ bardziej wartościowe

Właściwości farmakologiczne: duża zdolność reagowania z białkami - denaturacja białka

Właściwości lecz. i zastos.: ściągające /uszczelniające śluzówkę jelita/ - hamują rozrzedzanie treści j.

denaturacja białek

p/drobnoustrojowe /grzyby, wirusy, pierwotniaki/

odtrutka w zatruciach związkami metali ciężkich

Zewnętrzne zastosowanie: infekcje bakteryjne - grzybicze - wirusowe; schorzenia skórne

Przykłady:

Dębianka, Galas dębowy /turecki/ narośla na pędach po złożeniu jaj przez samicę galasownika,

galasy - źródło taniny /Tanninum, Acidum tannicum/ nie używa się czystej taniny - drażni śluzówkę żołądka i jelit. Działanie dodatkowe: zmn. wydz. potu, chroni przed UV.

Orzech włoski - w biegunkch

Dąb szypułkowy - zapierające, p/biegunkowe, bakteriobójcze, hamuje krwawienia z drobnych naczyń,

liście - na rany

Pięciornik kurze ziele - wewn. ściągająco, p/biegunkowo; zewn. maści, czopki, kąpiele, płukanki

Borówka - p/biegunkowo; antocyjany - p/zapalnie, p/zakrzepowo, uszczelniająco na naczynia,

Saponiny.

• saponozydy - subst. nat. o charakterze O-glikozydowym /cz.cukrowa 1-12 cząstek + O-glikon: sapogenina/

• zdolność obniżania napięcia powierzchniowego r-ów wodnych; hemolizowanie krwinek czerw.

• próba pienienia - wyciąg 1:10 - wytrząsanie 2min - piana utrzymująca się co najmniej 1min

• próba hemolizy krwi - odbarwianie

• próba z odczynnikiem anyżowym

Siła działania: indeks hemolityczny IH; liczba pianowa LP /1cm 15min/ wskaźnik rybi /1h/

Działanie: wykrztuśne (wymiotne), moczopędne, wzmacniające, p/bakteryjne, p/grzybicze

uszczeln. naczynia włosowate, p/obrzekowe,

zwiększają rozpuszczaln. zw. trudnorozpuszczalnych, emulgują tłuszcze

Działania niepożądane: wymioty (przy przedawkowaniu), dolegliwości żołądkowo-jelitowe

Przykłady:

Połonicznik nagi, kosmaty - wskazania: skąpomocz, obrzęki, dna moczanowa, kamica moczowa, stany zapalne i zakażenia nerek, dróg mocz.

Moczopędne, spazmolityczne, p/bakteryjne, p/wysiękowe, utrudnia tworzenie się kamieni mocz.

Lukrecja gładka - stany zapalne żołądka, dwunastnicy i jelit, choroba wrzodowa, skurcze jelit i żołądka,

stany zapalne górnych dróg oddech., kaszel, corrigens, dodatek do antrachinonów

P/zapalne, p/wrzodowe, wykrztuśne, rozkurczowe na mm. gładkie oskrzeli i przew. pok., p/drobnoustroj.

Niepożądane: obrzęki, hipokaliemia, hipernatrenia, zawroty głowy

Przeciwwskazania: schorzenia wątroby, niewydolność nerek, nadciśnienie, zaburz. rytmu serca, ciąża

Interakcje: glikozydy nasercowe /ich toksyczność zwiększa się przy niedoborach potasu/

Nie stosować dłużej niż 4-6 tyg. bez konsultacji

Nagietek - stany zapalne przewodu pokarm., nerek i dróg mocz., skąpomocz, kamica nerkowa, obrzęki, stłuczenia, stany zapalne błon śluz. gardła i jamy ustnej, stany zapalne narządów płciowych, upławy, rzęsistkowica, schorzenia skórne /oparzenia, odparzenia, odmrożenia/, hemoroidy

P/zapalne, żółciopędne, moczopędne, spazmolityczne, p/bakteryjne, pierwotniakobójcze, przyspiesza gojenie ran, zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych

Bluszcz - wykrztuśne, spazmolityczne na mm. gładkie oskrzeli

Kasztanowiec - zaburzenia krążenia krwi, żylaki, zakrzepowe zapalenie żył, obrzęki pourazowe, otarcia, oparzenia, hemoroidy, nieżyty przewodu pokarm.

P/zapalne, p/obrzękowe, p/agregacyjne, uszczelniające, uelastyczniające, zmniejszające kruchość naczyń

Żeń-szeń - działanie adaptogenne, p/utleniające, psychopobudzające, podnosi odporność, skraca czas rekonwalescencji

W dużych ilościach - skoki ciśnienia, niepokój, bezsenność. Nie przyjmować razem z wit. C

Antrachinony

G.hydro.Galla halepensis, chinensis- galas rhiz.Bistortae-wężownik fol.Juglandis-orzech wł G.skond.cort.Quertus-dąb rhiz.Tormentillae-pięciornik kurze fruct.Myrtilli-borówka hb.Anserinae-pięciornik gęsie hb.Agrimoniae-rzepik fol.Rubi fruticosi-jeżyna fol.Fragariae-poziomka rad.Hydrolapathi-szczaw/kobylak fol.et cort.Hamameliolis-oczar Sapon.rad.Primulae-pierwiosnek rad.Saponariae-mydlnica hb.Herniariae-połonicznik rad.Glycyrrhizae-lukrecja fl.Calendulae-nagietek rad.Senegae-krzyżownica rad.Saponariae albae-łyszczec fol.Hederae-bluszcz fl.sem.cort.Hippocastani-kasztanowiec rhiz.Rusci culeati-ruszczyk fl.Lamii albi-jasnota fl.Verbasci-dziewanna rad.Ginseng-żeń-szeń Antrach.Aloe-aloes cort.Frangulae-kruszyna fruct.Rhamni catharticae-szakłak ciernisty cort.Rhamni purshianae-szakłak ameryk rad.Rhei-rzewień fol.Sennae-strączylica/senes rad.Rubiae-marzanna

---