NIKITOROWICZ
Edukacja wielokulturowa i międzykulturowa.
Wielokulturowość - współwystępowanie na tej samej przestrzeni dwóch lub więcej grup społecznych o odmiennych cechach np. wyglądzie zewnętrznym, języku, religii, które przyczyniają się do wzajemnego postrzegania odmienności z różnymi tego skutkami.
-efektem edukacji wielokulturowej miała być poprawa sytuacji edukacyjnej różnych grup mniejszościowych;
-promowano ją na edukację podstawową, jako proces zmierzający ku sprawiedliwości społecznej; edukacja antyrasistowska;
-edukacja ta miała wprowadzić do szkół pluralizm kulturowy, uważając, że możliwe jest wyrównanie braków edukacyjnych dzieci z grup mniejszościowych;
-w edukacji tej zbyt wiele uwagi poświęcono kulturowej i etnicznej tożsamości, a zbyt mało stosunkom grup mniejszościowych z grupami dominującymi;
-edukacja ta jest nacechowana zbytnio podejściem instrumentalnym;
-związana jest z ogólną reformą szkolnictwa;
-skupia się na poznaniu i uczniu się o innych, na wiedzy o nich i o sobie, działaniu przeciw podziałom oraz na rozwoju demokratycznych zasad społecznej sprawiedliwości;
-Lewowicki - edukacja ta nie sprawdziła się, grupy większościowe ciągle wyznaczają pewien zakres swobód, dobra władza udziela pozwolenia na pewne formy aktywności grup mniejszościowych - cel nadrzędny asymilacja i utrzymanie ładu społecznego.
Międzykulturowość - jest procesem, oddziałuje na wszystkie sfery życia ludzkiego, wywołuje komunikację międzyludzką związaną z potrzebą wychodzenia poza granice własnej kultury, kształtuje umiejętności funkcjonowania na pograniczach kulturowych.
-edukacja ta uwzględnia i szanuje różnice etniczne, rasowe i kulturowe społeczeństwa;
-zakłada ona możliwość wzajemnego rozwoju w wyniku dokonujących się procesów wewnętrznych, dialogu, negocjacji - paradygmat współistnienia;
-przygotowuje do współpracy i wzajemnego korzystania z dorobku ludzi różnych ras, narodowości i kultur;
-jest procesem dialogu kultur, komunikowanie to oznacza przekraczanie granic własnej kultury, nabycie umiejętności porównania nie w kategorii gorsze - lepsze lecz w kategoriach - inne, wartościowe;
-w edukacji tej występuje logika prewencji, chodzi o to aby nie walczyć, a uczyć się rozwiązywania konfliktów poprzez uświadamianie zróżnicowanych potrzeb i wzajemne doświadczanie w komunikacji;
-edukacja to zauważanie inności, rejestrowanie różnic, najpierw poznajemy siebie i swoją kulturę, potem przechodzimy do dostrzegania innych;
-cele tej edukacji - otwartość wobec świata, zaangażowanie na rzecz pokoju, równości, pozbycie się uczucia wyższości kulturowej, dialog, wymiana wartości, wyzbycie się uprzedzeń i stereotypów, przeciwstawianie się rasizmowi i dyskryminacji.
Proces kreowania tożsamości dziecka.
TOŻSAMOŚĆ - świadomość własnych cech, które składają się na poczucie odrębności od innych oraz podobieństwa do nich; ludzie którzy ją wypracowali mają odczucie ciągłości oraz poczucie bycia wciąż tą samą osobą, rozwój osobowości trwa całe życie i jest jednocześnie procesem interakcji pomiędzy podmiotami, a ich środowiskiem.
Osobowa świadomość odrębności JA;
Społeczna świadomość przynależności do MY;
Społeczne przyjęcie i akceptacja w MY;
1. społeczne przyjęcie i akceptacja MY rodzinno - familijnego, co uruchamia proces społecznego wpisywania się w inne MY i w efekcie świadomości przynależności do wielu MY.
HOMOGENICZNOŚĆ (zakorzenienie, dziedzictwo, ojcowizna, mała ojczyzna)
HETEROGENICZNOŚĆ (biwalencja, ambiwalencja, polikulturowość)
2. W rdzeniu tożsamości mają miejsce procesy, które mogą zmierzać do homogeniczności, co może spowodować izolację. Znajdują się tam również procesy charakteryzujące się otwartością i aktywnością - biwalencja, ambiwalencja i polikulturowość.
INTEGRACJA (wynik uznania wzorów kulturowych, dialog, negocjacje, współpraca, współdziałanie, wysoka samoocena, poczucie wartości i godności)
ASYMILACJA (wynik konfrontacji kultur, może być spontaniczna lub wymuszona, dezorganizacja kultury, niska samoocena wartości kulturowych).
3. Rezultatem konfrontacji z innymi kulturami mogą być tendencje asymilacyjne lub integrujące.
Asymilacja to wynik konfrontacji kultur, może przebiegać w sposób miękki i zachęcający lub też może być świadomym wycofaniem się kultury rodzimej, która przeżywa kryzys. Zachodzą liczne procesy akulturacji - rodzaje - prewencyjna, kontrolowana, niezamierzona lub demokratyczna oraz procesy amalgamacji / synkretyzmu - mieszania i przenikania, ujednolicenia i stapiania się elementów kulturowych.
Integracja jest wynikiem uznania kulturowych wzorców i ma miejsce przy wysokiej samoocenie. Procesy - rewitalizacji - przywrócenie znaczenia i nadanie wartości określonym elementom kultury, rekulturacja i inkulturacja - pozwalają przyswajać dorobek innych kultur, korzystać z tych elementów które nie są sprzeczne z rodzimymi; transkulturacja - wszystkie strony są zaangażowane w kreowanie kultury dzięki wzajemnym zapożyczeniom, a nie przejmowaniu kultury narzuconej.
Program praktyczny.
Celem tego programu jest kształtowanie międzyludzkiego i międzykulturalnego dialogu w duchu kultury pokoju oraz rozwijanie zdolności do komunikacji i integracji miedzy dziećmi, a otaczającym je światem, nie możemy dopuścić do tego, że osoby z mniejszości poczują się zagrożone lub wyrzekną się swoich postaw kulturowych.
Program składa się z 5 części. Każda z nich składa się z ćwiczeń, gier i zabaw metodycznych o charakterze poznawczym i psychologicznym, przeznaczonych do pracy z grupą. Są one tak skonstruowane aby skupiały się na odczuciach dzieci, ich refleksjach, potrzebach i oczekiwaniach.
Część pierwsza ma pokazać dzieciom, że każdy z nas jest inny. Część ta ma na celu uświadamianie, że nie wszyscy są tacy sami, a różni ludzie znajdują się w różnych sytuacjach. Poruszone problemy głodu, sprawiedliwości, praw, krzywdy, dostępu do nauki i kalectwa dają dzieciom obraz zróżnicowanego świata. Choć część ta mało nawiązuje do różnic kulturowych moim zdaniem jest dobrym wstępem do nauczenia dzieci odpowiednich postaw, charakteryzujących się otwartością i tolerancją dla inności. Następna część nawiązuje do tego kim jesteśmy. Dzieci poprzez określanie kim są, swojego wyglądu, swoich cech, uczuć oraz określenie swojej niepowtarzalności mogą zrozumieć jaką rolę pełni w życiu społecznym. Część ta jest również poświęcona przyjaźni i dokonywaniu wyborów, co na pewno będzie mieć wpływ na późniejszą ocenę innych przez dzieci. Część trzecia poświęcona jest kulturze rodzinnej, familijnej. Poznając swoje otoczenie i kulturę w której dzieci żyją mogą one poznać własną tożsamość i umocnić swoje wartości kulturowe. Jest to część wprowadzająca do dalszego poznania świata kultury w coraz szerszych kręgach, umacniając poczucie lokalnych więzów dzieci nie będą czuły zagrożenia ze strony innych kultur, lecz będą je poznawały z zaciekawieniem aby dowiedzieć się w jakiej kulturze żyją ich koleżanki i koledzy. Ostatnie dwie części programu mówią o społeczności lokalnej i poznawaniu kultur całego świata. Są to ćwiczenia i zabawy w których dzieci mogą dowiedzieć się jakie są różnice pomiędzy kulturami, np. jak obchodzi się święta, jakie są religie, jakie potrawy spożywają inni ludzie. W ostatniej części programu znajdują się również ćwiczenia dotyczące praw i obowiązków ludzi na świecie oraz ćwiczenia dotyczące dialogu i negocjacji.
Moim zdaniem program uwrażliwiania kulturowego pomaga dzieciom w naturalny sposób zrozumieć swoich rówieśników z innych grup kulturowych. Uczy je, że warto porozmawiać z kimś innym i dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy niż skreślać taką osobę na samym początku. Uczy aby nie patrzeć na innych stereotypowo oraz dostarcza podstawowych informacji o innych kulturach przez co dzieci nie będą się bały ludzi od nich odmiennych. Program podkreśla, że nie tylko wartości kultury dominującej są ważne, ale wartości innych grup powinny być przez nas również uwzględniane. Według mnie cały program na pewno uczy tolerancji wobec inności i podkreśla konieczność dialogu międzykulturalnego.
Moim zdaniem program powinien być prowadzony nie tylko w klasach I - III, ale również w późniejszych klasach, szczególnie kiedy młodzi ludzie dojrzewają i poszukują własnej tożsamości i swojego miejsca w świecie. W Polsce najwięcej różnic jest na tle religijnym i na tym też skupia się program (odwiedzanie rożnych kościołów i cmentarzy) mogły by w nim znaleźć się również wycieczki do jakichś milszych miejsc np. muzea lub skanseny, aby podziwiać nie tylko groby ludzi odmiennych kulturowo ale również wytwory artystyczne. I choć program realizowany jest w szkole powinien szerokim zasięgiem obejmować również rodziców i powinny w nim znaleźć się również inicjatywy całej społeczności lokalnej. Aby dzieci wynosiły dobry przykład z domu, a umacniały go w szkole.
Założenia pedagogiki holistycznej.
-holistyczna koncepcja procesu edukacji międzykulturowej - jej istota jest wyjaśnienie zjawiska edukacji międzykulturowej w powiązaniu z uwarunkowaniami środowiskowymi i kulturowymi, aktywnością własną wychowanków i instytucji oraz przedstawienie przebiegu procesu edukacji, przy założeniu, ze możliwe jest przeniesienie tej koncepcji na inne sytuacje i miejsca;
-doprowadzenie do dialogu kultur, przede wszystkim kultury lokalno - regionalnej z kontynentalno - planetarną (poznawanie, szukanie porozumienia, otwarcie się na siebie, prezentowanie swoich wartości)
-kreowanie postaw tolerancji - podstawą tożsamości mają być kultury rodziny, społeczności lokalnej, dopiero potem zauważamy innych i ich kulturę obok nas, podejmujemy się poznania i zrozumienia w procesie otwierania się na siebie;
-etnocentryzm, uniwersalizm, tolerancja, uznanie, dialog, akulturacja
KOMPETENCJE AKSJOLOGICZNE DZIECI W MŁODSZYM WIEKU SZKOLNYM. EWA OGRODZKA -MAZUR;
Cała książka nakreśla charakter kompetencji aksjologicznych dzieci z klas I - III, które żyją w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. Część teoretyczna określa czym są wartości dla podmiotów i jaką pełnia dlań rolę. Przedstawia wielokulturowość w sytuacji pogranicza jako wartość, ale również jako problem edukacyjny. Omówiony został również proces nabywania przez dziecko kompetencji oraz edukacyjny model kompetencji aksjologicznej. W części metodologicznej omówione zostały zagadnienia metodologiczne badań własnych autorki z uwzględnieniem badań przeprowadzanych indywidualnie z dzieckiem oraz charakterystyką wybranych pograniczy. Część empiryczna poświęcona jest analizie zgromadzonego materiału badawczego. Są to preferencje aksjologiczne dzieci z klas I - II oraz ich rodziców i nauczycieli w środowiskach pograniczy przejściowych. Językowy obraz świata wartości i orientacje wartościujące przejawiane przez dzieci, poziom i zakres ich kompetencji aksjologicznej oraz strategie kształtowania kompetencji aksjologicznej uczniów, realizowane w kształceniu zintegrowanym.