GRZYBY ENTOMOPATOGENNE JAKO ŹRÓDŁO INSEKTYCYDÓW

Są jednymi z naturalnych wrogów owadów.

Mechanizm porażenia owadów przez grzyby entomopatogenne:

• kontakt owada z inwazyjną formą patogena (zarodniki lub strzępki),

• zerwanie przez kiełkujące zarodniki bądź strzępki powłok ciała,

• inwazja i penetracja jamy ciała gospodarza,

• destrukcja ciała gospodarza.

Enzymy grzybowe:

• proteazy (endopeptydazy, egzopeptydazy),

• enzymy chitynolityczne (chitymazy, N-acetyloglukoamidazy),

• lipazy.

Gdy grzyb rozwija się w ciele żywiciela wytwarza nast. struktuty: protoplasty, ciała strzępkowe, blastospory.

Toksyny grzybowe:

• Destuktyny (np. Aspergillus archaceus) - powodują paraliż, zaburzenia w: funkcjonowaniu cewek Malpighiego, wydzielaniu ekdyzonu przez gruczoły protorakalne, fagocytozie, reakcjach obronnych owada.

• Beaverolidy (np. B. bassiana) - nie wywierają efektu toksycznego, ale silnie stymulują odpowiedź immunologiczną owadów.

• Totypina (np. T. inflatum),

• Tolypocyna (kwas hydroksamowy) nie wywiera efektów toksycznych, ale odgrywa ważną rolę w procesie patogenezy,

• Efrapeptyny (np. T. niveum) silne inhibitory mitochondrialnej ATP-azy.

Zastosowanie:

• Beaveria bassiana i Paecilomyces farinosus - płaszczyniec burakowy, chrabąszcz majowy, stonka ziemniaczana, mszyce i roztocza.

Wykorzystanie Bacilluss thuringiensis w ochronie roślin. Perspektywy i ograniczenia:

• paraliżuja jelito,

• zaprzestanie żerowania,

• powstanie porów w błonie komórek nabłonka jelita,

• stosowanie bioinsektycydów o zwiększonej aktywności owadobójczej,

• uprawa roślin transgenicznych produkujących endotoksyny B. thuringiensis (ziemniak Newleaf - odporny na stonke ziemniaczaną),

• niskie spektrum działania,

• niska trwałość,

• wykrycie różnic odporności wśród naturalnych populacji (np. roślin transgenicznych).

Magda Kiełb

---