Mikrobiologia - 12.01.2012r.

Dermatofity, grzyby dimorficzne, pleśniowe, strzępkowe,

Umiejscowienie grzybic:

• naskórek - łupież pstry, grzybice powierzchowne

• skóra właściwa - kerion- grzybica głęboka

• tkanka podskórna - grzybice podskórne

• narządy - grzybice układowe

Dermatofity - naturalnie występują w glebie, uzyskują substancje odżywcze z keratyny, zakażają skórę oraz jej wytwory.

Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton,

Podział ze względu na rezerwuar:

1. geofilne

2. zoofilne

3. antropofilne - z człowieka na człowieka

Microsporum

Występowanie : skóra, włosy, rzadko paznokcie, często wnika do włosa, zarodniki są wysypywane na zewnątrz włosa, nazywane grzybami drobnozarodnikowymi - „włosy obsypane piaskiem”

Objaw: łamanie włosów na jednakowej długości

Microsporum canis, Microsporum gypseum

Trichophyton

Występowanie : włosy głowy lub całe ciało, rzadko paznokcie

T.mentagrophytes, T.Rubrum

• Grzyby strzygące - wywołują grzybicę strzygącą - zakażone miejsca na głowie - włosy ułamywane są na różnej długości

• Grzyby woszczynowe - wywołują grzybicę woszczynową - miejsca zakażone - wypadają włosy, tworzy się na głowie strup, skorupa o zapachu „mysich nor”

Epidermophyton

Występowanie: grzyby naskórkowe, zakażenia skóry NIEOWŁOSIONEJ, zakażenia paznokci

E.fluccosum

D E R M A T O F I T Y:

• zakażenia skóry

• grzybice = dermatofitozy,

• rzadko z człowieka na człowieka - wyjątek - grzybica skóry owłosionej głowy, grzybica woszczynowa

Czynniki ryzyka:

• wiek (dojrzewanie) - zmiany hormonalne, najczęściej grzybica drobnozarodnikowa i strzygąca

• zaburzenia endokrynologiczne u kobiet - grzyby strzygące

• cukrzyca i zaburzenia krążenia obwodowego - grzybica stóp

• maceracja naskórka w fałdach skórnych spowodowana otyłością lub brakiem higieny

Postacie dermatofitoz:

1. Grzybica skóry owłosionej głowy

najczęściej u dzieci, młodzieży (najczęściej Microsporum, Trichophyton)

• postać powierzchowna - grzybica drobnozarodnikowa

• objawy : rumień na głowie, okręgi, włosy obsypane piaskiem, ułamanie włosów na równej wysokości

• postać powierzchowna - grzybica strzygąca (T.tonsurans, T.violaceum)

• skóra niezmieniona

• postać powierzchowna - grzybica woszczynowa (T.schoenlenii, T.mentagrophytes)

• postać głęboka - kerion (T.verrucosum, T.mentagrophytes, M.gypseum)

• objawy: skóra głowy - krosty, strupy, guz, wypadanie włosów w zakażonym miejscu, deformacja głowy,

2. Grzybica skóry gładkiej

• lokalizacja : skóra odsłonięta

• czynnik etiologiczny : T. rubrum, M.canis,

• objawy: ogniska rumieniowo - złuszczające z aktywnym brzegiem tej zmiany i wyciszonym centrum (kształt obrączkowy) , znaczny swiąd,

3. Grzybica brody

• gatunki zoofilne - T.mentagrophytes var.metagrophytes, T.verrucosum, T.rubrum

• naciek zapalny, krosty, strupy (na skórze owłosionej twarzy), wypadanie włosów,

4. Grzybica stóp

• zakażenia przestrzeni międzypalcowym i/lub podeszwy stopy

• T.rubrum, T.mentagrophytes var. mentagrophytes, var/ interdigitale

• 3 odmiany: międzypalcowa, złuszczająca, podeszwowa

• źródła zakażenia: natryski, brodziki (bo jest wilgotno i ciepło), brak higieny, u niemowląt - złe wycieranie przestrzeni międzypalcowych i ciepłe ubranie - odpowiednie warunki dla rozwoju grzybicy,

1. międzypalcowa grzybica stóp

• najczęstsza odmiana

• III-IV palec od palucha (najczęściej)

• zmiany mogą przenieść się na płytkę paznokcia

• objawy: maceracja, pękanie, złuszczanie naskórka, zmiany są wilgotne i sączące

2. grzybica potnicowa stóp

• podeszwy, pęcherzyki z płynem surowiczym na rumieniowym podłożu

grzybica stóp złuszczająca

• charakter przewlekły, może obejmować całą powierzchnię stopy

• zmiany są suche z drobnym złuszczeniem

• nieznaczne białawe zabarwienie - „zmiany posypane mąką”

• długie zakażenie boczne zapalenie stóp grzybica mokasynowa

4. całkowita dystroficzna XXXXX

• bardzo zaawansowana, może być poprzedzona innymi XXX

• paznokieć : matowy, łamliwy, bardzo zniszczony

G R Z Y B Y D I M O R F I C Z N E

1. DIMORFIZM - w 25 - 30 stopniach jest pleśnią, w 35- 37 drożdżami,

• powolny wzrost na podłożach sztucznych

• kolonie : konsystencja podobna do włosów

Sporothrix schendeckii

• występowanie: gleba, szczątki roślin, drewno

• chorobotwórczość : SPOROTRYCHOZA - Ameryka, kraje tropikalne

• wrota zakażenia : rana

• postać : skórna, płucna, stawowa

• grupy ryzyka: ogrodnicy, leśnicy

Histoplasma capsulatum

• wywołuje HISTOPLAZMOZĘ

• rezerwuar : gleba zanieczyszczona odchodami ptaków oraz nietoperzy

• zakażenie wziewne

• postacie:

• płucna - kasze, gorączka

• rozsiana - powiększenie wątroby, śledziony, naciekanie szpiku kostnego, atakuje krtań, nadnercza

Coccidioides immitis

• wywołuje KOKCYDIOITOMIKOZĘ

• rezerwuar : gleba

• obszar występowania - Ameryka

• droga zakażenia - wziewna

• grupy ryzyka - osoby z obniżoną odpornością, cukrzycy, kobiety, Filipińczycy, ludność afrokaraibska, Indianie amerykańscy

• postacie:

• płucna

• rozsiana

Blastomyces dematidis

• wywołuje BLASTOMIKOZĘ

• rezerwuar - miejsca o wysokiej wilgotności

• postacie:

• płucna

• rozsiana - nacieki na skórze, ropnie, zmiany płucne i zmiany w kośćcu

Paracoccidioides basiliensis

• rezerwuar - siedlisko nieznane

• postacie :

• płucna przewlekła

• rozsiana - zmiany w krtani, węzłach chłonnych, oczach, jamie ustnej, odbycie

G R Z Y B Y N I T K O W A T E

Zygomycetes

• Rhizopus

• Mucor

• Absidia

• Circinella

• Syncephalastrum

• różnicowanie gatunku nie ma znaczenia klinicznego

• ZYGOMYKOZA lub FILOMYKZOA - zmiany ograniczone do skóry i/lub tkanki podskórnej, ale także grzybice uogólnione

• kolonie - jak wata lub wełna, zabarwienie szaro-białe, brązowe, bez ograniczonego brzegu

Grzyby ciemne

• mogą wytwarzać kolonie o ciemnym zabarwieniu - zabarwienie powierzchowne i od wewnętrznej strony (po odwróceniu płytki)

• strzępki zabarwione na żółto - brązowo

Grzyby hialinowe

• strzępki podzielone, przezroczyste,

• wyróżniamy grzyby hialinowe tworzące konidia łańcuchowe : Aspergillus, Penicillium, Scopularipsis

• wyróżniamy także grzyby hialinowe tworzące konidia groniaste - Gliocladium, Trichoderma, Acremonium, Fusarium

• wszystkie są pleśniami prócz Aspergillus

• HIALOHYFOMIKOZY - wywołują zakażenia oportunistyczne

Aspergillus

• wywołuje ASPERGILLOZĘ

• czynnik etiologiczny A.fumigatus, rzadziej A.flavus, A.terreus

• grzybica egzogenna (zarodniki z środowiska)

• do zakażenia dochodzi drogą kropelkową

• choroba o „wielu twarzach”

• związana z występowaniem czynników ryzyka np. obniżonej odporności

• grzybica układowa - zakażenie w różnych narządach, ale najczęściej postać płucna

• postacie:

• ostra inwazyjna aspergiloza płuc

• przewlekła martwica XXX płuc

• grzybniak kropidlakowaty płuc = aspergiloma

• aspergiloza rozsiana

• zapalenia płucnej

• najbardziej łagodne - występowanie astmy u alergików (nadwrażliwość na antygen)

MIKOZA

• mukormikoza/zygomikoza/fikomikoza

• czynnik etiologiczny - Mucor/Rhizophus/Absidia

• chorobotwórczość - XXX, zakażenia układu oddechowego, przewodu pokarmowego, skóra, rana, oko

• droga zakażenia - wziewna

• grupy ryzyka - osoby z obniżoną odpornością, narkomani, osoby wyniszczone, cukrzycy, osoby z białaczką

PLEŚNIE

• występowanie - woda, duże stężenie w miejscach zakurzonych (prace budowlane)

• Cladosporium, Altemaria, Aspergillus, Penicillium,

• występują w miejscach mokrych i ciepłych

Scopularis brevicaulis

• szeroki zasięg, różne strefy klimatyczne

• pleśnica paznokci - żółto-brązowe przebarwienia, kruche OBEJMUJE PAZNOKCIE STÓP

Pleśnie na co dzień

• odkwaszają środowisko fermentując kwas mlekowy

• jełczenie, gnicie, gorzki posmak (produkty mleczne, masło, śmietana)

• psucie pieczywa, wina

• pleśnienie mięsa, pieczywa

D I A G N O S T Y K A Z A K A Ż E Ń

Diagnostyka dermatofitów

• włosy, paznokcie, naskórek, wymazy ze zmian skórnych

• preparaty rozjaśnione (DMSO, KOH)

• przydatna lampa Wooda - do pobierania zakażonych włosów

• hodowla: Sabourauda, do 6 tygodni w 37 stopniach, podłoża chromogenne

• mikrohodowle szkiełkowe - w małych, agarowych bloczkach umieszcza się na szkiełku podstawowym posiane dermatofity płytka petriego, na dno lignina inkubacja 2 tygodnie 27 stopni ocena mikroskopowa faz rozwojowych grzybów

• próby biochemiczne:

• na ureazę

• test perforacji włosa

• T.rubrum - nie tnie

• T.mentagrophytes - poprzeczne przecinanie jałowego włosa po 2 tygodniach w ekstrakcie drożdżowym

• ocena makroskopowa - wygląd kolonii

• T.rubrum - czerwony barwnik

• T.viblaceum - fioletowy barwnik

• E.flaceosum - oliwkowy barwnik

Diagnostyka pleśni:

• BAL - popłuczyny pęcherzykowo - oskrzelowe, plwocina, płyny z jam ciała, łuski skórne, fragmenty paznokci

• preparat rozjaśniony

• w preparacie - strzępki, konidia, konidiofory

• Sabourauda - 2 tygodnie

• podłoże Czapek-Doxa - dla grzybów konidiujących

• morfologia kolonii

• A.Penicilium - powierzchnia podobna do XXX, zabarwiona, niebieskie, zielone młode, brązowe stare

• serologia

• testy skórne z antygenem Aspergillus - aspregilloza alergiczna

• przeciwciała lub antygeny:

• ELISA

• Western Blotting

• biologia molekularna

Diagnostyka grzybów dimorficznych

• ropa, plwocina, BAL, PMR, płyn płucnowy

• hodowla - Sabourauda ( 25 - 30 stopni, wzrost MYCELIALNY) oraz agar z krwią (wzbogacony glukozą i cysteiną)

Diagnostyka molekularna grzybów

• PCR - reakcja łańcuchowej polimeryzacji

• RFLP - polimorfizm długich fragmentów restrykcyjnych

• RAPD - amplifikacja fragmentów genomowego DNA

• PFGE - elektroforeza w zmiennym polu elektrycznym

---