Konspekt lekcji przyrody w klasie IV

Opracowała: mgr Izabela Fisienia

Temat: Umiemy już czytać mapy i plany - lekcja powtórzeniowa.

Czas: 45 minut.

Cele lekcji:

1. Cel ogólny: utrwalenie umiejętności posługiwania się mapą i planem.

2. Cele szczegółowe: zrozumienie i opanowanie umiejętności posługiwania się mapą, planem, odczytywanie znaków topograficznych, obliczanie odległości itp.ukazanie miejsca „Małej Ojczyzny” na planie Sosnowca, województwa, Polski.

3. Cele operacyjne: uczniowie:

• potrafią korzystać z legendy mapy,

• potrafią określić odległość rzeczywistą obliczoną ze skali mapy,

• znają i wykorzystują znaki topograficzne,

• potrafią odszukać na planie konkretny obiekt,

• znają swoje miasto, dzielnicę, jego atrakcje turystyczne.

Metody i formy pracy: praca w grupach wg instrukcji, praca z mapą i planem.

Środki dydaktyczne: instrukcje dla grup, mapa fizyczna Polski, mapa regionu, plany okręgu i Sosnowca, brystol, kredki, flamastry.

Rola nauczyciela: organizacja procesu kształcenia: wprowadzenie w tematykę, objaśnienie zadań i oczekiwań, podsumowanie, ocena.

Rola ucznia: poprzez pracę w grupie uczeń aktywnie zdobywa i szlifuje swoje umiejętności, dzieli się nimi z innymi, uzupełnia swoją wiedzę empiryczną Uczy się pracy w zespole, zdobywa umiejętność negocjacji. Uczeń utrwala praktyczne umiejętności posługiwania się planem, poznaje swoje miasto i najbliższą okolicę.

Przebieg lekcji:

• nauczyciel podaje temat lekcji i sposób jego realizacji,

• nauczyciel razem z uczniami przypomina wiadomości z poprzednich lekcji dotyczące mapy Polski,

• uczniowie odnajdują na mapie Śląsk, Zagłębie, miasto Sosnowiec,

• nauczyciel dzieli klasę na grupy i rozdaje zadania do wykonania,

• uczniowie pracują w grupach wykonując zadania,

• uczniowie prezentują efekty swojej pracy,

• nauczyciel przy pomocy uczniów podsumowuje efekty pracy grup, dokonuje ewaluacji,

• nauczyciel omawia pracę domową.

Praca domowa: Nauczyciel rozdaje kartki z tabelami, w których uczniowie mają zamienić skale mianowaną na liczbową i liniową.

Zadania dla grup:

GRUPA I:

1. Wybierzcie spośród siebie prowadzącego.

2. Korzystając ze skali podanej na planie Sosnowca dopiszcie skalę mianowaną i skalę liniową.

3. Obliczcie, jaka długa jest droga z naszej szkoły do jeziora Balaton.

4. Opiszcie, jakimi ulicami tam dojdziemy i co będziemy mijać po drodze?

GRUPA II:

1. Wybierzcie spośród siebie prowadzącego.

2. Plan Sosnowca, który dostaliście nie ma legendy. Narysujcie na brystolu legendę dla tego planu.

3. Jakie obiekty i tereny znajdują się na naszym osiedlu?

GRUPA III:

1. Wybierzcie spośród siebie prowadzącego.

2. Znajdźcie na planie Sosnowca rzekę Przemszę. Policzcie, ile mostów na tej rzece jest w naszym mieście?

3. Znajdźcie na planie największe parki.

4. Jakimi ulicami dojedziemy ze Śródmieścia na nasze osiedle?

GRUPA IV:

1. Wybierzcie spośród siebie prowadzącego.

2. Poszukajcie na planie muzeów. Co to za muzea?

3. Posługując się planem określcie, gdzie w naszym mieście znajdują się obiekty zabytkowe. Jakie to obiekty?

GRUPA V:

1. Wybierzcie spośród siebie prowadzącego.

2. Na podstawie planu Sosnowca omówcie, co znajduje się na terenie naszego osiedla.

3. Co moglibyście pokazać kolegom z innego miasta w waszej okolicy? Jak tam dojść?

WYNIKI EWALUACJI LEKCJI PRZYRODY

W KLASIE IV A

Temat: Umiemy już czytać mapy i plany - lekcja powtórzeniowa.

Ewaluację przeprowadziła i opracowała wyniki mgr Izabela Fisienia

1. CELE:

Przeprowadzona ewaluacja miała na celu sprawdzenie, czy uczniom odpowiada nowy nieco inny niż tradycyjne sposób uczestnictwa w lekcji powtórzeniowej. Wybór metody pracy na lekcji miał aktywować jak największą liczbę uczniów.

Kolejnym celem przeprowadzonej ewaluacji było sprawdzenie, w jakim stopniu uczniowie potrafią być samokrytyczni i czy potrafią ocenić własną pracę.

2. NARZĘDZIA:

Przygotowano dla uczniów kartki, na których na koniec lekcji mieli wpisać swe imię i numer grupy, w której pracowali. Na kartkach narysowano trzy koła (słoneczka), do których należało dorysować odpowiednią liczbę promieni. Pierwsze słoneczko miało określić, jak podobała się lekcja, drugie- jak pracowała cała grupa, a trzecie określało wkład w pracę grupy danego ucznia. Uczniowie dysponowali dziesięcioma promykami dla każdego słoneczka, więc oceniali w skali od 1 do 10.

Ewaluacja taka powinna być anonimowa, ale chciałam mieć porównanie tego, co obserwowałam na lekcji, a tego, co odczuwali uczniowie.

3. ANALIZA WYNIKÓW:

Wyniki podano procentowo

	Grupa I	Grupa II	Grupa III	Grupa IV	Grupa V
Lekcja	100	100	96	50	92
Praca grupy	90	90	70	63	60
Moja praca	86	73	66	50	46

Jak wynika z tabeli, znakomitej większości podobał się nowy sposób przeprowadzenia lekcji i udziału w niej. Nieco odstają od całości uczniowie z grupy IV, gdzie tylko w połowie wyrażają aprobatę dla lekcji. Z moich spostrzeżeń wynika, że może to być spowodowane tym, że grupa ta miała spore kłopoty w wykonaniu zadań i musiała korzystać z największej ilości wskazówek i rad nauczyciela. Sytuacja ta mogła spowodować, że uczniowie czuli się skrępowani i w efekcie lekcja nie podobała im się tak, jak pozostałym.

Praca grupy była oceniana przez uczniów także dosyć wysoko, poza uczniami z grupy IV i V, których zadania były może za mało ciekawe i powodowały pewne kłopoty. Poza tym uczniowie z grupy V zbyt krytycznie podeszli do wyników swojej pracy.

Największe rozbieżności zauważyłam w ocenie własnej pracy uczniów. Oceniali się oni zbyt krytycznie, pomimo, ze ich udział w działaniach grupy był bardzo duży. Co ciekawe, są to przeważnie uczniowie dobrzy i bardzo dobrzy. Natomiast ci, którzy nieco zawyżyli swoją samoocenę, to uczniowie nieco słabsi. Jednocześnie te przypadki wystąpiły w grupach, które sprawnie wykonywały swoje zadania i w/w sytuacja jest przeze mnie odczytywana jako dowartościowanie się uczniów słabszych i rokuje nadzieje na mobilizację do pracy w przyszłości.

Najwyżej oceniła lekcję grupa I i II. Sadzę, że wynika to z tego, iż grupy te z chęcią i powodzeniem wykonały zadania. Poza tym uważam, że ich zadania były najciekawsze. Najniżej oceniła się grupa IV, o kłopotach której wspominałam wcześniej. Najbardziej zaniżyła swą ocenę grupa V.

4. WNIOSKI:

• Uczniowie są otwarci na nowe metody pracy.

• Większość uczniów prawidłowo ocenia swoją pracę.

• Potrafią ocenić pracę nauczyciela i dzielić się z nim swoimi spostrzeżeniami.

• Nauczyciel powinien wdrażać niektórych uczniów do prawidłowej samooceny.

• Pożyteczne jest mieszanie w grupach uczniów słabszych i zdolniejszych.

• Należy tak dobierać zadania dla grup, aby dostosować poziom zadań do możliwości grupy i dbać o jednakową atrakcyjność zadań w grupach.

• Stosowanie aktywujących metod pracy pozwala na zaangażowanie wszystkich uczniów.

Scenariusz lekcji MATEMATYKI I PRZYRODY w klasach IV

Lekcja terenowa

Opracowały: Izabela Fisienia

Marta Szostak

TEMAT: Gdzie widzimy działalność człowieka ?

CZAS LEKCJI: 90 minut

UWAGA: Scenariusz lekcji jest dostosowany do warunków i okolicy szkoły, w której

przeprowadzamy zajęcia

CELE LEKCJI:

1. cel ogólny: ukazanie zmian w najbliższej okolicy i widomych skutków działalności człowieka;

uświadomienie uczniom przydatności umiejętności obliczania pola i obwodu figur płaskich, prostych obliczeń arytmetycznych.

2. cele szczegółowe: uczniowie rozpoznają antropogeniczne elementy

środowiska, opanowują umiejętność posługiwania się taśmą mierniczą,

kompasem, niwelatorem szkolnym;

uczniowie dostrzegają figury geometryczne w środowisku, potrafią zmierzyć

figurę płaską i obliczyć jej obwód i pole;

3. cele operacyjne:

Uczniowie:

• umieją rozróżnić w terenie elementy przyrodnicze i powstałe na skutek działalności człowieka,

• wiedzą, że działalność człowieka może szkodzić środowisku,

• potrafią sprawnie posługiwać się kompasem, taśmą mierniczą,

• potrafią oszacować wysokość pagórka i zmierzyć ją za pomocą niwelatora szkolnego,

• potrafią odszukać w terenie figury płaskie,

• potrafią samodzielnie wymierzyć figurę i obliczyć jej pole i obwód,

• potrafią szybko rachować w pamięci,

• potrafią zmierzyć odległość i narysować obiekt w skali.

METODY I FORMY PRACY: lekcja w terenie, praca indywidualna, praca w grupach.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: notatniki, taśma miernicza, kompasy, niwelatory szkolne,

paliki, sznurek, worki na śmieci.

ROLA NAUCZYCIELI: organizują proces kształcenia, wprowadzają w tematykę,

objaśniają zadania i oczekiwania, podsumowują i oceniają (na

następnej lekcji).

ROLA UCZNIA:

• aktywnie doskonali umiejętność obserwacji,

• samodzielnie identyfikuje elementy krajobrazu,

• aktywnie doskonali umiejętność posługiwania się kompasem, taśmą, niwelatorem,

• poprzez pracę w grupie uczy się współdziałania i wzajemnego korygowania błędów,

• doskonali technikę wykonywania obliczeń i szybkiego rachowania w pamięci.

PRZEBIEG LEKCJI:

• Nauczyciele podają temat lekcji i sposób jej realizacji. Przypominają zasady bezpiecznego zachowania się w terenie.

• Nauczyciele przechodzą z uczniami w miejsce, gdzie wykonywane będą pierwsze zadania.

Etap I: Obrzeża Kopalni Piasku „Maczki - Bór”.

• Uczniowie dostają zadania do wykonania. Nauczyciele objaśniają sposób ich realizacji. Uczniowie pracują indywidualnie.

Zadania: 1. Odszukaj w obserwowanym terenie figury płaskie.

2.Odszukaj w terenie ślady działalności człowieka.

Etap II: Las wokół osiedla.

• Uczniowie dostają kolejne zadania do wykonania. Nauczyciele objaśniają je. Praca przebiega w trzech grupach.

Zadania: 1. W środowisku naturalnym jakim jest las, odszukajcie śladów

działalności człowieka.

2. Oszacujcie wysokość nasypu.

3. Za pomocą niwelatora zmierzcie wysokość nasypu.

• Po wykonaniu zadań uczniowie omawiają wspólnie wyniki pracy swoich grup, wymieniają się między grupami zdobytymi wiadomościami.

• Uczniowie zbierają do worków śmieci pozostawione w lesie przez ludzi.

Etap III: Teren garaży osiedlowych położony w zagajniku.

• Uczniowie dostają następne zadania do wykonania. Nauczyciele objaśniają je. Uczniowie pracują w czterech grupach WAHADŁOWO.

Zadania: 1. Posługując się taśmą mierniczą obliczcie, ile blachy zużyto na

wykonanie dachu garażu.

2. Posługując się taśmą mierniczą obliczcie pole powierzchni drzwi

garażu.

3. Posługując się taśmą mierniczą obliczcie obwód ściany bocznej

garażu.

4. Za pomocą kompasu wyznaczcie kierunki główne.

• Każda grupa po zakończeniu pracy omawia wyniki z nauczycielami.

Etap IV: Teren boiska szkolnego.

• Uczniowie dostają zadania do wykonania, Nauczyciele objaśniają sposób ich wykonania. Uczniowie pracują w 6-8 osobowych grupach.

Zadania: 1. Zmierzcie boisko szkolne do piłki nożnej.

• 2. Narysujcie plan boiska w skali 1:200.

• Każda grupa omawia wyniki pracy z nauczycielami.

Następną lekcję przyrody i matematyki należy poświęcić na omówienie zadań przyrodniczych i matematycznych i dokonać wspólnie z uczniami ewaluacji.

NASZA WSPÓLNA LEKCJA

Jak zrealizowałyśmy lekcję matematyki i przyrody w terenie

Pomysł takiej lekcji narodził się, gdy omawiałyśmy korelacje międzyprzedmiotowe w treściach nauczania matematyki i przyrody. Najlepszą porą na takie zajęcia miała być późna wiosna, tym bardziej, że najciekawsza wydawała się nam lekcja terenowa. Dyrekcja uznała, że pomysł jest warty realizacji.

Przygotowując się do zajęć brałyśmy pod uwagę miejsca, gdzie mogłybyśmy je realizować i uczniowie mogliby prowadzić obserwacje i wykonywać zadania. Jedyna obawa jaką miałyśmy to taka, że może nam nie wystarczyć 90 minut na realizację wszystkich zamierzeń. Obawy nasze okazały się niesłuszne.

Uczniowie ponad nasze oczekiwania poprawnie i sprawnie radzili sobie z wykonywaniem zadań. Dostrzegali więcej niż my, logicznie kojarzyli. Widzieli proste równoległe w torach kolejowych, figury płaskie budujące czerpaki pracujące w odkrywkowej kopalni piasku, daleko na horyzoncie zauważali dymy z kominów elektrowni i linie wysokiego napięcia.

Równie dobrze posługiwali się taśmą, kompasem, niwelatorem. Wszyscy aż rwali się do pracy, miałyśmy wręcz wrażenie, że grupy „ścigają się” w wykonywaniu zadań. Na następnych lekcjach matematyki i przyrody omówiłyśmy wykonywane zadania, uczniowie dzielili się swoimi spostrzeżeniami.

Poza tym, że cele, które założyłyśmy zostały osiągnięte, to lekcja bardzo podobała się uczniom i wyrażali wielką ochotę na uczestnictwo w podobnych zajęciach w przyszłości. My również zdobyłyśmy nowe doświadczenia.

Polecamy wszystkim takie lekcje. Wszędzie; w mieście, na wsi, w każdym rejonie kraju, blisko swojej szkoły znajdziecie miejsca, w których będziecie mogli przeprowadzić podobną, pewnie nawet ciekawszą lekcję na łonie natury.

Izabela Fisienia

Marta Szostak

---