Maria Irla

Temat : Metoda Opcji .

„ Kochać kogoś , znaczy być z nim szczęśliwym”

Metoda Opcji jest raczej pewnym poglądem filozoficznym , „punktem widzenia” , czy może kluczem do rozumienia całej istoty związku między dzieckiem autystycznym , jego rodzicami , rodzeństwem i terapeutami. Motto metody pokazuje jak wiele musi dokonać się w psychice rodziców od momentu , gdy stawiają sobie oni pytanie : „dlaczego właśnie nas dotknęło to nieszczęście” , do chwili gdy podejmują pracę na rzecz swojego dziecka i innych i gotowi są walczyć o zapewnienie im godnego miejsca.

Metoda Opcji jest bardzo prosta w przekazie i bardzo trudna do zrealizowania. Wymaga radykalnej zmiany hierarchii wartości i zobaczenia niepełnosprawności swojego dziecka jako nowego wyzwania na własnej drodze życiowej.

Metoda Opcji jest to przyśpieszona nauka przekraczania poszczególnych etapów , których osiąganie może trwać całe życie.

Punktem wyjścia do pracy Metodą Opcji jest zrozumienie niemożności dziecka do komunikowania się w inny , będący bardziej do przyjęcia sposób. W ślad za zrozumieniem dziecka idzie świadomość , że poprzez swoje chaotyczne , bezładne ruchy nadaje nam ono różne komunikaty , o tym , że się boi , że czuje się mało bezpiecznie , że nie potrafi sobie poradzić z sygnałami , które ciągle do niego docierają. Dlatego na swój własny , prymitywny sposób odcina się od rzeczywistości , nie chce współdziałać i samo dostarcza sobie ubogich i prostych pobudzeń , na które reaguje. Rodzice , rozumiejąc swoje dziecko zniżają się do jego poziomu , próbują z nim razem na tym poziomie znaleźć porozumienie. Stosując Metodę Odzwierciedlania pokazują dziecku informacje o swojej akceptacji , o tym , że są do niego podobni. Metoda Odzwierciedlania sprowadza się do dokładnego naśladowania swojego dziecka. Klaśnięciem odpowiadamy na klaśnięcie , krzykiem na krzyk. W ten sposób pomagamy dziecku zauważyć nas i rozpoznać jako nie zagrażający element jego świata. Nie zagrażający , bo podobny i mieszczący się w świecie jego rytuałów.

Jest to punkt wyjścia do bycia dostrzeżonym , a to z kolei stanowi podstawę do nawiązania dialogu. Nawiązanie dialogu może się odbywać za pomocą różnych metod, jednak autorzy Opcji sygnalizują ważność zachowania pewnej stałości , struktury , dlatego rozpoczęli pracę z dzieckiem w małym pomieszczeniu , gdzie czuje się ono bezpiecznie i gdzie nie ma możliwości rozpraszania uwagi.

Wychodząc z założenia że dziecku autystycznemu brakuje granic siebie , zawężają oni granice świata do małej przestrzeni , gdyż wtedy łatwiej się w niej odnaleźć. Autorzy Opcji rezygnują z dotychczasowych dążeń i celów. Ich celem staje się wyrwanie dziecka z autyzmu. Najważniejsze mocne strony Opcji to wiara w zwycięstwo , miłość , niesamowita konsekwencja i intensywność pracy.

Podstawą programu jest przez cały czas ta idea: dzieci pokazują nam drogę do środka a my im drogę na zewnątrz. W ten sposób tworzymy dwustronną więź i relację, która jest platformą dla rozwoju i edukacji. W ten sposób możemy uczyć nasze dzieci wszystkiego czego chcemy ,osiągając większe sukcesy, szybciej i łatwiej.

Kluczowymi elementami efektywnego wprowadzania programu jest optymistyczne nastawienie wolne od osądów. Nigdy nie stosujemy więc wobec naszego dziecka przykładania do jego rytualnych i powtarzających się zachowań etykietek takich jak niewłaściwe, złe itp. Jednocześnie szukamy możliwości,  a nie trudności wobec dziecka z którym pracujemy. Nie stawiamy granic przyszłości dziecka, otwieramy bramę dla nieograniczonego postępu i rozwoju.

Geneza Metody Opcji

Barry Neil i Samahria Lyte Kaufman rozwinęli Metodę Opcji w latach 70-tych, kiedy specjaliści zdiagnozowali ich 18-miesięcznego syna Rauna jako głęboko autystycznego i umysłowo opóźnionego w rozwoju. Raun, który miał IQ poniżej 30, był też niemy. Lekarze powiedzieli Kaufmanom, że ich syn jest beznadziejnym przypadkiem na całe życie.

Według książki jaką napisał Neil zatytułowanej Son - Rise: Miracle Continues Kaufmanowie nie pogodzili się z pesymistyczną diagnozą specjalistów, i zdecydowali się pracować z Raunem własną metodą. Obserwując jego zachowania stwierdzili, że ma kłopot z postrzeganiem świata. Pomyśleli , że gdyby karali go za autystyczne zachowania, nie chciałby szukać ich świata i wycofywałby się dalej. Dołączyli więc do Rauna w jego rytuałach, które sprowadzały się do kręcenia talerzami i kołysania się tam i z powrotem. Pracowali z nim przez 12 godzin dziennie w łazience, która miała monochromatyczne dachówkowe ściany i była wolna od elementów rozpraszających z wyjątkiem zabawek, które zostały umieszczone na wysokich półkach.

Po dwóch i pół roku Raun nauczył się rozmawiać, rozwiązywać łamigłówki, nawiązywać kontakt wzrokowy i rozpoznawać siebie jako samodzielną osobę. Według Son - Rise: Miracle Continues, Raun nie miał już żadnych śladów autyzmu w 4 roku życia.

Raun ukończył studia na Brown University na wydziela biomedycznej etyki i teraz jest dyrektorem światowej promocji tego programu.

Droga Rauna do wyjścia z autyzmu:

Raun w wieku 19 miesięcy :

- nie nawiązuje kontaktu ani nie wchodzi w interakcje ; brak kontaktu wzrokowego

- bardziej interesują go przedmioty niż ludzie

-nie mówi i nie posługuje się gestami , brak gestu oczekiwania przed wzięciem go na ręce , bezładny gdy trzyma się go na rękach

- uśmiecha się tylko do siebie

- autostymulacja - kręcenie przedmiotami , kołysanie się , oglądanie rąk.

- odpycha przy kontakcie fizycznym

- nie płacze gdy chce jeść , albo chce , aby go wyjąć z łóżeczka

- wydaje się głuchy albo ślepy

- wykazuje ogromną potrzebę identyczności otoczenia

- wszystko rozrzuca , nie bawi się

Zmiany po 8 tygodniu:

- mniej kołysania , kołysze się głównie w swoim łóżeczku

- nawiązuje kontakt wzrokowy przy niektórych zabawach

- większa ekspresja twarzy

- nadal ignoruje ludzi , ale bardziej reagował na osoby sobie znane

- zwraca uwagę gdy się go woła , choć zazwyczaj nie przychodzi na wołanie

- prawie nigdy nie odpycha matki

- zaczął sygnalizować krzykiem , że czegoś chce

- zaczyna naśladować słowa

- po raz pierwszy okazał złość , gdy próbowana mu zabrać coś , czego nie chciał oddać

- po raz pierwszy wyciągnął ręce , gdy rodzice chcieli go podnieść

- rozpłakał się , gdy osoba , z którą się bawił wyszła z pokoju

- zaczął chodzić za domownikami

- zaczął sam jeść

Bez zmian: przeważnie woli świat przedmiotów , wiruje przedmiotami ( teraz jednak podaje przedmiot aby robić to z nim ) , unika kontaktu fizycznego , nie nastąpił rozwój języka ani gestów i mowy , nie płacze żeby wyjąć go z łóżeczka , żeby dać mu jeść , ma trudnośći z żuciem , woli pokarmy płynne od stałych .

9 tydzień :

- znakomity kontakt wzrokowy

- częściej zwraca uwagę na ludzi znanych , a nawet na obcych

- nie przygląda się rączkom

- wyraża częściej życzenia za pomocą krzyku i szarpania kogoś za rękaw

- słucha poleceń : chodź tu , daj rękę , odłóż to , zaczekaj , jedz , siadaj

- inicjuje zabawy i kontakty społeczne

- chodzi za ludźmi

- zaczął jeść pokarmy stałe

- bawi się ze sobą przed lustrem , patrzy na innych przez lustro

- inicjuje kontakt fizyczny , wydaje się czasami , że sprawia mu to przyjemność

- przychodzi do matki i nauczycieli przy obcych

- zaczyna posługiwać się gestami

- reaguje na bardziej złożone wypowiedzi : zaczekaj chwile , stój spokojnie

- poznaje dźwięk dzwonka i samochodu - gdy usłyszy spogląda we właściwym kierunku

- kiedy jest podniecony przykłada zwinięte palce do policzka

Bez zmian : nadal woli nieożywiony świat , nadal absorbuje go wirowanie przedmiotami , nadal nie płacze ani nie okazuje że chciałby wyjść z łóżeczka , nie porozumiewa się za pomocą słów , rzuca wszystkim , co wpadnie mu w ręce

11 tydzień :

- częściej wyraża złość gdy mu się coś odbiera

- inicjuje kontakt , by uzyskać pomoc , bierze kogoś za rękę , prowadzi do drzwi , gdy chce wyjść lub wejść do pokoju

- zaczepia innych , ucieka , gdy się go goni , sam łapie uciekającego

- lubi inne dzieci , śmieje się i płacze razem z nimi , naśladuje je

- tańczy , gdy słyszy muzykę

- coraz więcej rozumie co się do niego mówi

-szybciej powtarza to , co ktoś mówi - nadal ma to charakter echolalii

- znudziły mu się pewne zabawy

- doskonale bawi się układankami , ale zawsze układa poszczególne elementy odwrotną stroną i do góry nogami

- je pokarmy stałe bez problemu

-drażni się z rodzicami

- wydaje się być podniecony gdy do domu wchodzi mama , tata , nauczyciel

Bez zmian : nadal najchętniej pozostaje sam , wybiera przedmioty , nie ludzi , wiruje przedmiotami nie płacze ,gdy chce wyjść z łóżeczka , nie porozumiewa się za pomocą słów , rzuca przedmiotami

13 tydzień :

- więcej interakcji społecznych z członkami rodziny , przyjaciółmi

- ciągle wykorzystuje krzyk , aby się porozumieć

- częściej bawi się zabawkami , zamiast nimi rzucać

- wydaje się , że woli ludzi od rzeczy , wychodzi z pustego pokoju , aby być tam gdzie są ludzie

- więcej powtarza , chociaż faktycznie nadal nie posługuje się językiem , rozumie coraz więcej słów

Bez zmian : wiruje przedmiotami , nie woła , aby wyjąć go z łóżeczka

14 tydzień :

- utrzymuje kontakt wzrokowy przez 10 - 15 minut , znakomity pod względem kontaktu wzrokowego i akceptacji dotyku

- szybciej reaguje na wołanie i plecenia , lepiej odbiera bodźce słuchowe

- mamrocze do siebie

- wskazuje z zainteresowaniem na obrazki - wydaje się że zauważył obrazy na ścianach

- coraz większe zainteresowanie muzyką

Bez zmian: wiruje przedmiotami i kołysze się , przebywa chętnie sam prze dłuższy czas , jednak reaguje gdy się go woła

20 tydzień

- podejmuje więcej prób posługiwania się językiem

- sprawia wrażenie że lubi sesje , nagabuje domowników , aby iść do pokoje gdzie się odbywają

- efektywnie wykorzystuje język

- wykazuje większe zainteresowanie wyjściem z domu i spacerami

24 tydzień :

- naśladuje rodziców w zabawach

- szybko składa nowe układanki

- łączy słowa np. dziękuję ci , ja chcę

- kontaktuje się werbalnie

- rozpoznaje kolory

- macha raczkami , mówi dzień dobry i do widzenia

Po sześciu miesiącach : Raun jest czuły , komunikatywny , cieszy się ludźmi , mówi całymi zdaniami , naśladuje głosy , skomponował dwie piosenki , ułożył melodię i słowa , wprowadził do swojego świata liczby i liczenie , potrafi literować.

Jak zasady działania i stosowane w Metodzie Opcji techniki pracy pomagają dzieciom specjalnej troski?

* Dołączanie do rytualnych i powtarzających się zachowań dziecka daje klucz do rozwiązania tajemnicy tych zachowań i ułatwia kontakt wzrokowy, rozwój socjalny i włączenie się do zabawy z innymi.

* Używanie własnej motywacji dziecka doskonali jego proces nabywania wiedzy i buduje fundament pod edukację i nabywanie umiejętności

* Nauka poprzez zabawę interaktywną owocuje efektywną i sensowną socjalizacją oraz postępami w interakcji.

* Stosowanie entuzjazmu, energii i ekscytacji zwraca uwagę dzieci oraz budzi w nich stałą chęć do nauki i kontaktu.

* Wolne od sądów i optymistyczne nastawienie w programie Son-Rise podnosi w dzieciach do maksimum poziom uwagi, radości i życzeń.

* Usytuowanie rodzica jako najważniejszego i trwałego fundamentu prowadzi do najbardziej spójnej i konsekwentnej koncentracji odnośnie terapii, inspirowania dziecka i jego edukacji.

* Stworzenie bezpiecznego, wolnego od zakłóceń obszaru dla pracy / zabawy daje optymalne środowisko dla nauki i rozwoju

---