Metoda Orffa - prezentacja

METODA CARLA ORFFA

Carl Orff był muzykiem i związek muzyki z ruchem jest w jego metodzie szczególnie wyeksponowany. Przyjął on trzy podstawowe czynniki, na których metoda jest zbudowana: słowo (mowa), muzyka, ruch, które przenikają się wzajemnie i wiążą całą konstrukcję wintegralną całość. C. Orff podobnie jak R. Laban odrzuca w zasadzie wszelkie z góry narzucone schematy, ale jednak wskazuje na następującą metodę postępowania, zgodnie z psychologią rozwojową dziecka: ćwiczenie (zadanie)rozpoczyna się od dzielonego na sylaby słowa czy zdania wypowiedzianego w prostym rytmie. Do tego dołącza się ruch ciała, a następnie ten ruch przenoszony jest na instrument perkusyjny. Słowo zamienia się w piosenkę, łączy się z gestem, ruchem, ręce klaszczą, potem sięgają po pałeczkę perkusyjną. Ciało wprowadzone jest w ruch rytmiczny, lokomocyjny prowadzony po różnych liniach. Najpierw wprowadza się improwizację ruchową z globalnym zaangażowaniem ciała na tle muzyki perkusyjnej, żywej lub mechanicznej, bez przy boru lub z przyborem.

ŚPIEW-już pierwsze kontakty dziecka z muzyką związane są ze śpiewem. Występuje on praktycznie w każdej zabawie. Dlaczego odgrywa jednak on tutaj rolę drugoplanową? W koncepcji Orffa śpiew polega na wykonywaniu piosenek dziecięcych, ludowych, fragmentów muzyki poważnej przy akompaniamencie (zwykle perkusyjnym). Główny nacisk kładzie Orff na ekspresję wynikającą z zaangażowania dziecka i na jego możliwości twórcze.

RUCH PRZY MUZYCE–nie ma ustalonych reguł poruszania się (umownych gestów, figur). Ruch jest spontaniczny, ma charakter kreatywny. Jest swobodny, zależny od wewnętrznego nastroju dziecka. Na samym początku ruch przy muzyce w koncepcji Orffa ma charakter prosty: chód, bieg, podskoki, czworakowanie. Następnie przybiera charakter improwizowany, by w końcu stać się kreatywnym.

GRA NA INSTRUMENTACH–szczególna rola w systemie Orffa. Dzieci mają kontakt z instrumentami od samego początku. Dobór repertuaru do wykonania przy pomocy instrumentów jest tak dobrany, aby nie znużyć i nie zniechęcić dzieci.

SŁUCHANIE MUZYKI-NIE odgrywa roli pierwszoplanowej . Ma miejsce podczas wspólnej improwizacji (np. ruchowej) także podczas wspólnego odtwarzania muzyki i gry na instrumentach. Dzieci mają okazję przysłuchiwać się dźwiękom, dostrzegają barwę instrumentów, rozwijają wrażliwość na ich współbrzmienie. Metoda Orffa daje możliwość przygotowania do percepcji muzyki.

TWORZENIE MUZYKI-przybiera kształt improwizacji (wokalnej, instrumentalnej, wokalno/instrumentalnej i ruchowej). Jest całkowicie swobodna, niezależna, nie należy ograniczać jej żadnymi regułami. Ten etap improwizowania charakterystyczny jest szczególnie w grupach dzieci młodszych o mniejszym doświadczeniu muzycznym. Następne etapy w tworzeniu muzyki w systemie Orffa noszą już pewne cechy improwizacji kierowanej. Prowadzący może już narzucać dzieciom pewne zasady, np. dobór instrumentów, linięmelodyczną, czy rytm.

Etapy improwizacji:

 Słowno-rytmiczne –wprowadzenie wartości rytmicznych (dzieci improwizują rytm do

imion, nazw, wierszy, itp.). Można wykorzystywać dodatkowe klaskanie, tupanie,

pstrykanie palcami, uderzanie dłońmi o uda, itp.

 Echo rytmiczne –powtarzanie rytmu podanego przez nauczyciela na zasadzie „echa”

przez dzieci

 Rytmiczno-melodyczne –układanie melodii do własnego imienia, nazw zwierząt,

kwiatów, śpiewanki muzyczne (opowiedzenie śpiewem jakiejś historyjki, np., o psie).

Metoda Orffa jest rozpowszechniana przez Instytut Orffa, działający przy Mozarteum w Salzburgu, w którym począwszy od lat 60-tych do dziś prowadzi się intensywne prace nad rozwojem idei wychowania muzycznego inspirowanego założeniami Orffa. Opracowuje się szeroko metodykę wychowania muzycznego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym: improwizacje muzyczne, zabawy Dzieciece z muzyka. Pracuje się tez nad metodą umuzykalniania młodzieży, zespołowym muzykowaniem, improwizacją i teatrem muzycznym. Na szczególne podkreślenie zasługuje pedagogizacja i badawcza działalność na rzecz pedagogiki specjalnej i szkolnictwa specjalnego. Metoda Orffa szeroko jest też wykorzystywana w muzykoterapii dorosłych.
W Polsce na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Choina w Warszawie działa Studium Wychowania Muzycznego Carla Orffa, oraz Polskie Towarzystwo Carla Orffa którego kierownikiem jest mgr Urszula Smoczyńska.

BIBLIOGRAFIA
1. Burowska Z.: Współczesne systemy wychowania muzycznego. Warszawa: WSiP, 1976
2. Malko Dorota:Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu. Warszawa: WSiP, 1990
3. Przychodzińska -Kaciczak M.: Wychowanie muzyczne - idee, treści, kierunki rozwoju. Warszawa: WSiP, 1989
4. Rozwijanie zdolności muzycznych dzieci, E. Hoffman-Lipska, Wychowanie
w Przedszkolu nr 4/2006
5. Formy umuzykalnienia w przedszkolu, R. Majewski, Przedszkole nr 1/2003
6. Gniewkowski W., „Gimnastyka rytmiczna”, w „Życiu Szkoły”, 1987r. nr11.
7. K. Nowakowska: Metoda gimnastyki twórczej K. Orffa z elementami metody R. Labana
8. Stasińska K, Instrumentarium Orffa w szkole, WSiP, Warszawa 1996
9. Smoczyńska-Nachtman U., Muzyka dla dzieci – muzykowanie wg koncepcji C. Orfa, WSiP, Warszawa 1990