METODY KSZTAŁCENIA

OSÓB Z

NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

Ą INTELEKTUALNĄ

Anna Kowalska-Jakubczak

Studia Podyplomowe
Kierunek: Pedagogika

Specjalność: Oligofrenopedagogika

Semestr 1

METODA

CARLA

ORFFA

CARL ORFF



1895- 1982



niemiecki kompozytor i
pedagog,



przedstawiciel prymitywizmu
muzycznego XX wieku,



założyciel szkoły – Instytutu
Muzycznego w Salzburgu,



twórca nowatorskiej metody
wychowania muzycznego dzieci

„

Metoda ta nie uczy rywalizacji.

Tu każde dziecko ma równe

szanse,

każde może poczuć się

wartościowe i odpowiedzialne

za grupę.

Każde jest wyjątkowe ...”



Koncepcja Carla Orffa jest oparta na
wychowaniu do muzyki przez zabawę.
Orff

przekonany

o

wzajemnym

przenikaniu się muzyki i ruchu, dążył do
uaktywnienia dzieci inspirując je do
samodzielnego

tworzenia

poprzez

kreowanie

własnych

pomysłów

muzycznych, do improwizowania, a nie
odtwarzania.



W metodzie tej odrzuca się wszelkie z
góry narzucone schematy.>



Metoda kierowana jest nie tylko do
dzieci uzdolnionych muzycznie, ale do
wszystkich dzieci, także do dzieci
niepełnosprawnych

intelektualnie

i

fizycznie.



Walorami metody Orffa są bowiem
wszechstronność, powszechność i
atrakcyjność

Metoda nawiązuje do tradycyjnych,
często ludowych, form zabaw, ćwiczeń,
tańców, muzyki, porzekadeł, legend,
baśni, poezji i prozy. Właśnie te formy
ruchowo-

muzyczno-słowne

zainteresowań dzieci stały się podstawą
metody, której głównym celem i
zadaniem jest wyzwolenie u dzieci
tendencji do samoekspresji i rozwijania
inwencji twórczej.



K.Orff wyszedł z założenia, że
kulturę fizyczną dziecka należy
rozwijać w połączeniu z kulturą
rytmiczno-ruchową i kulturą
słowa.

SŁOWO

Słowo jest ważnym elementem w rozwoju

intelektualnym, odczuwaniu piękna, wzbogaca
swobodę i celowość ruchu, gestu, obrazu i scen
wizualnych.
Ćwiczenia mowy służą przyswojeniu przez dzieci
zjawisk

rytmicznych,

dynamicznych

oraz

przygotowują do wyrazistej i prawidłowej dykcji
podczas śpiewania piosenek.
Rytmiczność mowy to źródło improwizacji
tematów rytmicznych: głosem, ruchem, z
akompaniamentem (instrumenty perkusyjne,
„instrumentowanie” własnym ciałem: klaskanie,
tupanie, pstrykanie, klepanie, itp.), oraz bez
akompaniamentu.

Według Orffa muzyka wywodzi się ze
słowa. Dlatego wychowanie małych
dzieci powinno rozpoczynać się od
rytmizowania imion, zabawek, kwiatów,
kolorów, warzyw, itp., u starszych
wprowadza się, przysłowia, wierszyki,
powiedzonka, porzekadła, opowieści,
piosenki.

Nie

wprowadza

się

wiadomości teoretycznych dotyczących
metrum, wartości rytmicznych.>

ĆWICZENIA MOWY I
RYTMICZNOŚĆ MOWY:



dzieci wyszukują rytm do słów i
wygrywają go na instrumentach,



realizują rytm w ruchu ( każdy ma swój
sposób),



wyszukują odpowiednie słowo lub
zdanie do rytmów ( mogą to być nazwy
kwiatów, imiona, kolory, itp.),



Powtarzają

teksty

wyliczanek,

wierszyków, przysłów itp,.



mówią na różne sposoby (akcentują
głosem): ze zmianą tempa, ze zmianą
dynamiki (np. cicho-głośno), ze zmianą
rejestru (np. cicho-grubo),



akcentują bez głosu -wykonują różne
ruchy w pozycji stojącej, siedzącej,
leżącej.

MUZYKA

Teksty wyliczanek, rymowanek, imion są
bardzo

dobrym

materiałem

do

wprowadzenia melodii. Moment, w którym
dziecko potrafi zaśpiewać tekst z własną
melodią,

jest

punktem

wyjścia

do

tworzenia prostych form muzycznych.
Pierwsze ćwiczenia opierają się na dwóch,
trzech dźwiękach. Są to wykonywane
dialogi w formie: pytanie - odpowiedź np.
„Dzień dobry, jak się masz?”

Poczynając od najprostszych form i
taktu dzieci zapoznają się stopniowo z
coraz bogatszymi strukturami skali
dźwięków, melodii, tonacji, głównie przy
pomocy instrumentów perkusyjnych.
Praca z instrumentami może mieć
charakter indywidualny albo grupowy.
Dzieci muzykują, tworzą małe zespoły
lub całe orkiestry. Zdolniejsze dzieci
dyrygują, a wszystko to jest powiązane
z ruchem.

RUCH

Niepohamowana ruchliwość dzieci i
tendencja do wyrażania się przy
pomocy ruchu jest w różny sposób
podporządkowana

określonym

zadaniom ruchowym manifestującym
się w gestach, mimice i zadaniach
docelowych. Chodzi tu głównie o
poznanie przez dziecko możliwości
ruchowych,

wyczucia

stosunków

przestrzennych,

czasowych

oraz

wdrażanie do współpracy w grupie.

Szczególną

formą

twórczości

jest

improwizacja

ruchowa

wymagająca

fantazji i kultury ruchu, zrytmizowania i
płynności ruchu a jednocześnie jest
podporządkowana

jakiemuś

generalnemu zadaniu np. odtwarzanie
ruchem wysokości dźwięków granej
melodii lub podanego rytmu (np.
zabawie młodych piesków, budzącej się
do życia wiosny).

Punktem wyjścia są przykłady z własnego
otoczenia, własnych obserwacji i przeżyć,
ilustracja ruchowa prostych opowieści,
próba ilustracji ruchowej prostych rytmów i
melodii.
Ruch jest spontaniczny, ma charakter
kreatywny. Jest swobodny, zależy od
wewnętrznego nastroju dziecka. Na samym
początku ruch przy muzyce w koncepcji
Orffa ma charakter prosty: chód, bieg,
podskoki,

czworakowanie.

Następnie

przybiera charakter improwizowany, by w
końcu stać się kreatywnym.



Metoda Orffa jest rozpowszechniana
przez Instytut Orffa, działający przy
Mozarteum w Salzburgu. Do dziś
prowadzi

intensywne

prace

nad

rozwojem idei wychowania muzycznego
inspirowanego założeniami Carla Orffa.
Opracowuje się szeroko metodykę
wychowania muzycznego dzieci w
wieku

przedszkolnym

i

wczesnoszkolnym:

improwizacje

muzyczne, zabawy dziecięce z muzyką.

Pracuje

się

też

nad

metodą

umuzykalniania młodzieży, zespołowym
muzykowaniem, improwizacją i teatrem
muzycznym.

Na

szczególne

podkreślenie zasługuje pedagogizacja i
badawcza

działalność

na

rzecz

pedagogiki specjalnej i szkolnictwa
specjalnego.
Metoda Orffa jest szeroko wykorzystana
też w muzykoterapii dorosłych.

BIBLIGRAFIA



1.Smoczyńska-Nachtman U., Muzyka dla
dzieci – muzykowanie wg koncepcji C.
Orfa, WSiP, Warszawa 1990



2.Stasińska K, Instrumentarium Orffa w
szkole, WSiP, Warszawa 1996



4.Malko Dorota,Metodyka wychowania
muzycznego w przedszkolu. Warszawa:
WSiP, 1990



3.Przychodzińska -Kaciczak M.:
Wychowanie muzyczne - idee, treści,
kierunki rozwoju. Warszawa: WSiP, 1989