IZOSTAZJA
Ruchy izostatyczne - pionowe ruchy skorupy ziemskiej są wywołane brakiem równowagi pomiędzy skorupą ziemską i płaszczem Ziemi. Unoszenie i zanurzanie się płyt litosfery.
Izostazja - dążenie do równowagi mas skalnych w litosferze. Bloki sztywnej i lekkiej litosfery „pływają” po plastycznej astenosferze- obciążone zanurzają się głębiej, odciążone unoszą się wyżej.
Bloki skorupy ziemskiej - poszczególne fragmenty skorupy stanowią pewne wyodrębnione całości (bloki).
Teoria G. Airy'ego - skorupa ziemska zbudowana jest z bloków o podobnej średniej gęstości, ale różnej grubości. Im grubszy blok tym głębiej jest znużony w podłożu. Wiele danych uzyskanych w trakcie badań trzęsień ziemi i magmatyzmu potwierdza te przypuszczenia.
Teoria J. Pratt'a (nie potwierdzona) - skorupę ziemską można przedstawić jako zespół bloków spoczywających na wspólnej podstawie, znajdujących się na stałej głębokości. Bloki mają różną wysokość, ale jednakową masę, gdyż im blok jest wyższy, tym średnia gęstość jego skał jest mniejsza.
Równowaga grawimetryczna:
- nadmiar masy, np. w górach, musi być skompensowany
Mniejszą gęstością takiego bloku niż bloków sąsiednich
Większym jego zagłębieniem w obrębie gęstszego podłoża skorupy
- niedoborowi masy, np. pod oceanami musi odp. nadmiar masy pod jego dnem
Większa gęstość bloku
Płytsze podłoże gęstszych mas podskorupowych
Poziom wyrównania izostatycznego - na pewnej głębokości różnice gęstości skał znikają. Jest to tzw. Poziom wyrównania izostatycznego, na którym ciśnienie hydrostatyczne (petrostatyczne) jest jednakowe. Zwiększenie obciążenia jakiegokolwiek bloku natychmiast wywoła reakcję w postaci silniejszego wciśnięcia go w podłoże, zdjęcia działającej siły spowoduje reakcję odwrotną.
Anomalnie grawimetryczne - stan zaburzenia równowagi izostatycznej wykazuje się za pomocą anomalii grawimetrycznych, a więc różnicy pomiędzy rzeczywistą, występującą na danym terenie siłą ciężkości a teoretyczną.
gdy równowaga grawimetryczna jest zaburzona często dochodzi do przemieszczenia mas - ruchów izostatycznych. Są one przejawem kompensacji izostatycznej.
Kompensacja izostatyczna - proces przywracania równowagi izostatycznej.
Przyczyny ruchów izostatycznych:
fałdowanie (zwiększanie obciążenia skorupy w rezultacie ruchów górotwórczych)
sedymentacja
rozwój lub zanik pokrywy lodowej
zmiana ilości wód w zbiornikach
denudacja (wietrzenie, erozja, powierzchniowe ruchy masowe)