DME

System pomiaru odległości DME (Distance Measuring Equipment) pracuje na zasadzie odzewowej, co oznacza że obie jego części - pokładowa i naziemna są urządzeniami nadawczo-odbiorczymi. Pomiar jest inicjowany przez zestaw pokładowy, który wysyła pary impulsów radiowych, nazywanych zapytaniem, do zestawu naziemnego. Urządzenie naziemne odbiera je i identyfikuje (zapytanie czy przypadkowe "śmieci" radiowe), po czym wysyła odpowiedź. Pojedyńcze urządzenie naziemne jest w stanie jednocześnie obsługiwać zapytania z ponad 100 urządzeń pokładowych. Aby wszystkie naziemne stacje DME, niezależnie od producenta i technologii wykonania, były sobie równe, czas od odebrania zapytania do wysłania odpowiedzi wyrównuje się do okrągłych 50 mikrosekund.

Pomiar odległości w urządzeniu pokładowym odbywa się na podstawie zliczenia czasu od wysłania impulsów zapytania do otrzymania odpowiedzi. Oczywiście po odjęciu tych 50 mikrosekund. Po włączeniu urządzenie przez około 20 sekund poszukuje sygnału zestawu naziemnego. W tym czasie wysyła zapytania z mniejszą niż normalnie częstotliwością i sprawdza odebrane pary impulsów. Każdy zestaw pokładowy DME charakteryzuje się odmiennym odstępem między impulsami zapytującymi oraz innym tempem wysyłania zapytań, dzięki czemu jest w stanie odróżnić odpowiedź na swoje zapytanie od innych. Po uzyskaniu zadowalającej powtarzalności pomiarów zestaw pokładowy przechodzi do normalnej pracy i zaczyna wyświetlać odległości na wskaźniku.

Nowsze zestawy pokładowe DME przeliczają kolejne odczyty odległóści na prędkość i czas dolotu do radiolatarni.

Należy pamiętać, że DME podaje odległość nachyloną, tzn. odczyt zależy od wysokości lotu. Urządzenia DME, współpracujące z zintegrowanym systemem nawigacyjnym (FMS - flight management system) są korygowane według wysokościomierza kodującego i podają odległość bez odchyłki.
Dokładność systemu wynosi 3% mierzonej odległości, lecz nie więcej niż 900m. Moc nadajnika naziemnego wynosi typowo 1000 W, pokładowego przeważnie 25 W.

Zakres częstotliwości pracy wynosi od 960 do 1215 MHz z odstępem 1 MHz. Każdy kanał DME wykorzystuje dwie częstotliwości; jedną do zapytania, drugą do odpowiedzi. Częstotliwości te są przesunięte względem siebie zawsze o 63 MHz.
Pewnie co bystrzejsi już wyliczyli, że skoro DME używa w każdym kanale dwóch częstotliwości, to przy odstępie 1 MHz powinno być tylko 128 kanałów. Otóż tu jest pewna ciekawostka: częstotliwość nadawania jednego kanału (oznaczonego swoim numerem i literą X) jest jednocześnie częstotliwością odbioru następnego kanału (ten sam numer z literą Y), co daje podwojenie liczby kanałów. Aby radiolatarnie DME pracujące na takich "bratnich" kanałach sobie nie przeszkadzały, lokuje się je daleko od siebie (co znajduje także odbicie w alokacji przyporządkowanych im kanałów VOR).

DME rzadko jest instalowane samodzielnie. Wraz z urządzeniem VOR tworzy system odległościowo - kątowy VOR/DME.
Obecnie często spotyka się radiolatarnie DME użyte jako uzupełnienie systemu lądowania przy ograniczonej widzialnosci ILS. Antenę DME instaluje się na maszcie nadajnika ścieżki schodzenia, która znajduje się w pobliżu punktu przyziemienia. DME zastosowane w takim zestawie mogą być radiolatarniami dookólnymi lub sektorowymi (działają w sektorze około 90 stopni w kierunku podejścia). Takie DME posiada dodatkową korekcję czasu opóźnienia odpowiedzi, dzięki czemu podaje odległość do punktu przyziemienia (różnica około 100 - 190 m).

Dostrojenie pokładowego DME do radiolatarni odbywa się przez połączony z nim zestaw VOR/ILS. Nawet kiedy można niezależnie dostrajać DME, podaje się odpowiednie kanały VOR. Takie rozwiązanie jest stosowane w praktycznie wszystkich produkowanych zestawach, np. Narco D-890 i popularny u nas King KN-62A.

Pierwsze urządzenie typu DME, pracujące na częstotliwości 200 MHz, powstało w Canadian Research Council jako rozwinięcie wojennego Oboe. W tym samym roku dla radionawigacji przydzielono częstotliwości z tzw. pasma L (obecne pasmo D - 1 do 2 GHz), co w tych czasach było pewnym wyzwaniem dla konstruktorów. Już w 1948 roku na zamówienie Kanady firmy Hazeltine i Federal Electric opracowały 50 - kanałowy DME, w ogólnym zarysie analogiczny do używanych obecnie.

Początek formularza

Dół formularza

Jacek Tomczak - Janowski.

23-Jan-1999
Akt. 15-09-2000

---