ANALIZA PSYCHOLOGICZNA PRACOWNIKA

Osobowość- powszechnie pojmowana jest jako zbiór cech psychicznych lub elementów tego

zbioru

H. A. Murray przez osobowość rozumie:

„…zorganizowane w integralną całość zmienne psychiczne, nazywane przez różnych autorów wymiarami osobowości, cechami, wektorami, funkcjami”

Wśród zmiennych osobowości wyróżnia się:

a) potrzeby psychiczne człowieka,

b) wewnętrzne czynności,

c) ogólne cechy osobowości.

W drugiej połowie lat 80. w teorii osobowości pojawiło się pojęcie „Wielkiej Piątki”. Jest to teoria zakładająca istnienie pięciu podstawowych wymiarów osobowości, a każdy człowiek charakteryzuje się ich natężeniem na kontinuum od jednej do drugiej skrajności.

WYMIARY „WIELKIEJ PIĄTKI”

1. Wymiar pierwszy:

Otwartość na doświadczenie Zamknięcie na doświadczenie

- inteligencja umysłowa, - upór,

- szerokie zainteresowania, - wąskie zainteresowania,

- pomysłowość, - prostota w myśleniu,

- inwencja, - nadmierne przywiązanie się do

- ciekawość poznawcza, własnych przekonań,

- wnikliwość. - ciasnota przekonań,

- konserwatyzm.

2. Wymiar drugi:

Sumienność Chaotyczność

- zorganizowanie, - niedbalstwo,

- skrupulatność, ambicja, - lenistwo,

- odpowiedzialność, - słaba wola,

- skuteczność, - lekkomyślność,

- rzetelność, - nieodpowiedzialność,

- rozważność, - niezręczność,

- praktyczność, pracowitość, - zapominalstwo,

- wytrwałość w dążeniu do celu, - „słomiany ogień”,

- zdyscyplinowanie.

3. Wymiar trzeci:

Neurotyzm Stabilność emocjonalna

- napięcie, nerwowość, - zrównoważenie, spokój,

- kłopoty z podejmowaniem decyzji - pewność siebie,

- niepokój, wybuchowość, - poczucie własnej wartości,

- zły nastrój, przygnębienie, - traktowanie trudnych sytuacji

- bojaźliwość, obwinianie się, jako wyzwań,

- zamartwianie się, - zadowolenie z wykonywanych

- brak stabilności emocjonalnej. zadań.

- drażliwość.

4. Wymiar czwarty:

Ekstrawersja Introwersja

- towarzyskość, - spokój,

- aktywność, - powściągliwość, nieśmiałość,

- energiczność, - dystans w relacjach

- rozmowność, społecznych,

- stanowczość, - milczenie,

- dominacja, - wycofywanie się,

- entuzjazm. - osamotnienie.

5. Wymiar piąty:

Ugodowość Nieustępliwość

- pogodne usposobienie, - nastawienie kontrowersyjne,

- życzliwość, uprzejmość, - szukanie zawady, kłótliwość,

- serdeczność, skłonność - bezwzględność,

do wybaczania, - wrogość,

- szczodrość, - oschłość,

- ufność, - niewdzięczność,

- nastawienie na współpracę. - złośliwość, cynizm.

Koncepcja osobowości ( wg Hollanda)

TYP OSOBOWOŚCI	CHARAKTERYSTYKA OSOBOWOŚCI	PRZYKŁADY ZAWODÓW
REALISTYCZNY	lubi pracę z maszynami i narzędziami, preferuje konkretne zadania i czynności wykorzystujące jego siłę fizyczną, zręczność; uzdolniony technicznie i mechanicznie	mechanik, elektryk, rolnik, mierniczy
BADAWCZY	lubi pracę samodzielną (introwertyk) o charakterze abstrakcyjnym; dąży do zrozumienia i poznania świata; uzdolniony matematycznie	matematyk, fizyk, chemik, biolog, geolog, astronom, programista komputerowy
SPOŁECZNY	lubi pracę z ludźmi; preferuje zajęcia mające na celu pouczanie i pomaganie innym; posiada zdolności społeczne	pedagog, psycholog, nauczyciel, lekarz, doradca, pielęgniarka
KONWENCJONALNY	lubi pracę w środowisku jasno ustrukturyzowanym, kieruje się poglądami i wskazówkami innych; preferuje pracę z danymi i liczbami	księgowy, bankier, kasjer, sekretarka, bibliotekarz
PRZEDSIĘBIORCZY	lubi pracę z ludźmi, ukierunkowaną na korzyści materialne; preferuje prace umożliwiające mu kierowanie, wpływanie na innych, przejawia zdolności werbalne i społeczne	prawnik, przedsiębiorca, kupiec, producent, sprzedawca
ARTYSTYCZNY	lubi prace twórcze, rozwijające, wymagające wyobraźni, poczucia estetyki, cechuje go emocjonalny niepokój; uzdolniony artystycznie	kompozytor, malarz, pisarz, muzyk, aktor, dekorator wnętrz

OTWARTY

(ciepły)


Cechy człowieka

Typy społeczne człowieka

przyjaciel doradca

NIEZDECYDOWANY PEWNY SIEBIE

analityk wódz

ZAMKNIĘTY W SOBIE

(chłodny)

Najgorzej się komunikują osoby po skosie, np.: przyjaciel-wódz.

Otwartość

Zwiększenie	Redukowanie
- bądź szczery i swobodny w czasie rozmowy, - unikaj jednostronnej komunikacji, używaj więcej nieformalnego języka, moduluj głos, gestykuluj, przybliżaj się do rozmówcy, dotykaj go, - bądź towarzyski, pogodny, delikatny, wesoły, pełen wigoru i ujmujący w zachowaniu, - dodawaj innym siły i otuchy, spraw, aby w twojej obecności mogli się lepiej poczuć	- więcej słuchaj, mniej mów, zachęcaj partnera do dyskusji, - bądź mniej wylewny i towarzyski a za to bardziej formalny, chłodny, opanowany, cierpliwy, powściągliwy, - uwzględniaj w maksymalnym stopniu opinie rozmówcy, nie przechodź zbyt szybko do wniosków, - nie zbliżaj się zbytnio do rozmówcy, - nie bądź ciągle zatroskany (wiecznie się czymś zamartwiający)

Pewność siebie

Zwiększanie

Redukowanie

- staraj się zwiększyć tempo rozmowy, - aby być bardziej zrozumiały(-ą), upraszczaj swoje opinie, trzymaj się istoty sprawy, - odpowiadaj zdecydowanie na pytania i wątpliwości rozmówcy, dostarczaj mu niezbędnych danych, faktów, opinii, itp., - miej własne zdanie nawet, gdy różni się ono od zdania rozmówcy, podsuwaj propozycje rozwiązań, - nie trać czasu na mówienie o mało istotnych sprawach („przelewanie z pustego w próżne”)

- pozwól partnerowi mówić (nie przerywaj, nie kończ za niego zdania), zadawać pytania i kontrolować przebieg rozmowy ( nie narzucaj swojej woli), - zmniejsz tempo rozmowy, - aktywnie słuchaj, - nie manifestuj swojej pewności siebie, przebojowości itp., - nie zabieraj mu czasu zbyt długimi wypowiedziami, - taktownie naprowadzaj go na temat rozmowy

POCZUCIE UMIEJSCOWIENIA KONTROLI (LOCUS OF CONTROL {LOC})

1. Poczucie zewnętrznego umiejscowienia kontroli (external control).

2. Poczucie wewnętrznego umiejscowienia kontroli (internal control).

Z wielu badań wyłaniają się następujące prawidłowości:

1. Osoby o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli mają wysokie poczucie własnej wartości i

dlatego bardziej polegają na sobie, są pewne siebie, a tym samym mniej podatne na nacisk

z zewnątrz.

2. Osoby z kontrolą wewnętrzną trudniej od pozostałych zmieniają swoje postawy i przy

modyfikacji postaw kierują się głównie treścią komunikatu, a nie prestiżem źródła, z

którego docierały informacje; odwrotnie postępują jednostki z kontrolą zewnętrzną.

3. Osoby o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli są bardziej aktywne w poszukiwaniu

informacji i efektywnie ją wykorzystują w rozwiązywaniu zadań.

4. Osoby z kontrolą zewnętrzną, gdy maja władzę, używają dużo przemocy a mało perswazji.

KWALIFIKACJE I KOMPETENCJE

„Kompetencje, to zakres wiedzy, umiejętności i odpowiedzialności, a także pełnomocnictw i uprawnień nadanych na podstawie kwalifikacji do działania i decydowania oraz wydawania sądów”

(„Słownik języka polskiego”)

Kompetencje wyrastają z kwalifikacji zawodowych i decydują o jakości pracy zawodowej. Są zawsze czyjeś, danej osoby, różnią się od samych norm, wzorów, reguł czy wartości. Są więc czymś więcej aniżeli sama wiadomość, umiejętność i sprawność nabytych w drodze wyuczenia. Tworzą je także stopień przekonania osoby o potrzebie posługiwania się posiadanymi kwalifikacjami.

W + U = KZ

KZ + P = KomZ

W- wiadomości

U- umiejętności

KZ- kwalifikacje zawodowe

P- podstawy

KomZ- kompetencje zawodowe

Schemat procesu powstawania wiedzy

DANE INFORMACJE WIEDZA

Dane- surowe fakty i liczby, które bez uporządkowania nie odegrałyby większego znaczenia

w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Informacje- to przetworzone dane, pozwalające dojrzeć różne związki i zależności,

interpretować wydarzenia, tym samym kształtować osądy i zachowania

ludzi.

Wiedza- to obrobione w umyśle człowieka informacje, wykorzystywane w rożnych formach

jego aktywności.

---