Imię Nazwisko
BUDOWNICTWO KOŚCIELNE W ARCHIDIECEZJI LWOWSKIEJ OBRZĄDKU ŁACIŃSKIEGO
POWIATY X I Y W OKRESIE POROZBIOROWYM (1772-1918)
Wstęp [1 strona]
Praca napisana na podstawie założeń metodologicznych do systematyki i typologii architektury sakralnej przyjętych w Pracowni Historii Architektury na Wydziale Sztuk Pięknych UMK; zarys historyczny powstał na seminarium z historii sztuki w roku akademickim 2015/2016. Obiekty zostały opracowane na w oparciu o faktografię zawartą w: J. K. Ostrowski (red.), Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, tom [numery] Kraków [rok].
1. Stan badań [1 strona]
2. Tło historyczne [2-3 strony + mapy]
a. Rzeczpospolita Obojga Narodów - największy zasięg terytorialny, Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1772)
b. Monarchia Habsburgów (Austria, 1526-1804), Cesarstwo Austrii (1804-1867), Austro-Węgry (1867-1918)
c. Rozbiory Polski (1772-1795), zabór-austriacki (1772, 1795)
d. Kongres wiedeński (1815) - ostateczne ukształtowanie granic po wojnach napoleońskich.
e. Kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej - traktat wersalski (1919) i traktat ryski (1921)
2.1 Galicja [1-2 strony]
a. Terytorium i sytuacja społeczna (1772-1867) i oraz w okresie autonomicznym (1867-1918) - Królestwo Galicji i Lodomerii + Galicja Zachodnia + Galicja Wschodnia
2.1.1 Struktury administracji państwowej (1 strona + mapa)
a. Lista powiatów Królestwa Galicji i Lodomerii w latach 1850-1918
b. GALICJA t_1 (pdf w załączeniu)
2.1.2 Struktury administracji kościelnej [2-3 strony + mapa metropolii + mapa archidiecezji]
a. Metropolia lwowska + Archidiecezja lwowska + diecezja przemyska - Archidiecezja przemyska + Diecezja tarnowska + diecezja krakowska - Archidiecezja krakowska
b. KUMOR + LITAK (pdf w załączeniu)
2.1.3 Polityka wyznaniowa oraz uwarunkowanie demograficzno-narodowościowe [2-3 strony]
a. Józefinizm
b. KUMOR + KRĘTSZ + HOŁUB (pdf w załączeniu)
3. Organizacja inwestycji kościelnych w monarchii austrowęgierskiej [2-3 strony]
a. Opracować na podstawie „swoich tomów”
b. W. Bartoszewicz, O budowlach kościelnych wedle austryjackiego prawa kościelnego i prawa kanonicznego, Lwów 1893 [pdf podeślę do 15.04]
4. Ruch budowlany w archidiecezji lwowskiej [3-5 strony]
a. analiza - liczba parafii, ekspozytur z okresu przedrozbiorowego (LITAK + schematyzmy - pdf w załączeniu)
b. j.w., lecz w okresie józefińskim i do połowy XIX wieku (KUMOR + schematyzmy)
c. j.w., lecz do 1918 (j.w.)
d. j.w., lecz w badanych powiatach - tutaj też faktografia badanych kościołów na podstawie Kikwr
5. Charakterystyka stylistyczna [badanych obiektów]
6. Charakterystyka typologiczna [badanych obiektów]
7. Wnioski konserwatorskie
8. Wnioski konserwatorskie
Katalog obiektów [jeden obiekt na stronę: opis katalogowy + materiał ilustracyjny]
Bibliografia [1 strona]
Każdy szuka indywidualnie, m.in. korzystając z katalogów on-line (polecam Bibliotekę Narodową) oraz zasobów zdigitalizowanych - dostęp przez FBC (link: http://fbc.pionier.net.pl/).
Aneks - do wykorzystania
AUSTRIA
- od 1804 Cesarstwo Austriackie (Kaiserthum Oesterreich), 1867-1918 Austro-Węgry (Österreichisch-Ungarische Monarchie). W strukturach kościelnych będących skutkiem rozbiorów (1772, 1795) i po rozgraniczeniach przyjętych na kongresie wiedeńskim (1815): Galicja - metropolia lwowska (z czego w 1945 znaczna część odpadła do ZSRR) oraz wyodrębniona wtórnie diecezja krakowska. Po I wojnie światowej Polsce przypadł w części Śląsk Austriacki - wikariat generalny austriackiej części diecezji wrocławskiej (większość księstwa cieszyńskiego) oraz Spisz i Orawa - z diecezji spiskiej.
Galicja (1772-1939)
- od 1772 Königreich Galizien und Lodomerien, po 1846 mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator, ze zmianami terytorialnymi w 1795 i 1809 oraz ostatecznym ustaleniem granic po 1815 (obszar około 78,5 tys. km2, 3,6 milionów ludności, w tym około 48% katolików). Zwyczajowo przyjęty podział na Galicję Zachodnią oraz Wschodnią w ramach struktur powiatowych (ostatecznie uformowane w 1867).
Galicja Zachodnia - powiaty (30): Biała, Bochnia, Brzesko, Chrzanów, Dąbrowa, Gorlice, Grybów, Jasło, Kolbuszowa, Kraków, Krosno, Limanowa, Łańcut, Mielec, Myślenice, Nisko, Nowy Sącz, Nowy Targ, Oświęcim, Pilzno, Podgórze, Przeworsk, Ropczyce, Rzeszów, Strzyżów, Tarnobrzeg, Tarnów, Wadowice, Wieliczka, Żywiec.
Galicja Wschodnia - powiaty (52): Bohorodczany, Borszczów, Bóbrka, Brody, Brzeżany, Brzozów, Buczacz, Cieszanów, Czortków, Dobromil, Dolina, Drohobycz, Gródek, Horodenka, Husiatyn, Jarosław, Jaworów, Kałusz, Kamionka Strumiłowa, Kołomyja, Kossów, Lisko, Lwów, Mościska, Nadwórna, Peczeniżyn, Podhajce, Przemyśl, Przemyślany, Radziechów, Rawa Ruska, Rohatyn, Rudki, Sambor, Sanok, Skałat, Skole, Sokal, Stanisławów, Stary Sambor, Stryj, Śniatyn, Tarnopol, Tłumacz, Trembowla, Turka, Zborów, Zaleszczyki, Zbaraż, Złoczów, Żółkiew, Żydaczów.
METROPOLIA LWOWSKA
- od XV w., po rozbiorach odpadły diecezje na obszarach przyłączonych do Rosji (diec. kamieniecka - od 1798 w metropolii mohylowskiej, kijowska i łucka - od 1798 łucko-żytomierska w metropolii mohylowskiej, chełmska - od 1818 lubelska w metropolii warszawskiej) oraz zanikła diec. bakowska (1818, Bacau na Bukowinie). W latach 1821-1945 z sufraganią przemyską, 1821-1925 tarnowską, 1925-1945 łucką. Reaktywowana w 1991 po reorganizacji terytorialnej i strukturalnej Kościoła katolickiego na Ukrainie - sufraganie: kamieniecka (1991, Kamieniec Podolski), kijowsko-żytomierska (1991, Żytomierz), łucka (1998, Łuck), mukaczewska (2002, Mukaczew, Bukowina Ukraińska), odessko-symferopolska (2002, Odessa), charkowsko-zaporska (2002, Charków).
Archidiecezja lwowska
- od XV w., wcześniej sufragania metropolii halickiej; w latach 1821-1929 bez zmian terytorialnych, następnie bez Księstwa Bukowiny (Herzogtum Bukowina - 3 dekanaty poza zainteresowaniem badawczym; 1922-1926 Wikariat Generalny, 1926-1929 Administratura Apostolska, od 1929 w diec. Jassy), które w 1918 odpadło do Rumunii. Galicja Wschodnia 44 powiaty: Bohorodczany, Borszczów, Bóbrka, Brody, Brzeżany, Buczacz, Cieszanów, Czortków, Dolina, Gródek (część w diec. przemyskiej), Horodenka, Husiatyn, Jaworów (część w diec. przemyskiej), Kałusz, Kamionka Strumiłowa, Kołomyja, Kossów, Lwów, Nadwórna, Peczeniżyn, Podhajce, Przemyślany, Radziechów, Rawa Ruska, Rohatyn, Skałat, Skole, Sokal, Stanisławów, Stryj, Śniatyn, Tarnopol, Tłumacz, Trembowla, Zaleszczyki, Zbaraż, Zborów, Złoczów, Żółkiew, Żydaczów. Po 1945 powstała Administratura Apostolska w Lubaczowie (część pow. cieszanowskiego oraz pojedyncze parafie z powiatów jaworowskiego, rawskiego i sokalskiego), która w 1992 weszła w skład diec. zamojsko-lubaczowskiej w metropolii przemyskiej.
Diecezja przemyska
- od XIV w. sufragania metropolii halickiej, następnie lwowskiej (nominalnie do 1992); w latach 1821-1945 bez zmian terytorialnych. Galicja Wschodnia 14 powiatów: Brzozów, Dobromil, Drohobycz, Gródek (część w archidiec. lwowskiej), Jarosław, Jaworów (część w archidiec. lwowskiej), Lisko, Mościska, Przemyśl, Rudki, Sambor, Sanok, Stary Sambor, Turka. Galicja Zachodnia 13 powiatów: Gorlice, Grybów (część w diec. tarnowskiej), Jasło, Kolbuszowa (część w diec. tarnowskiej i krakowskiej), Krosno, Łańcut, Nisko, Pilzno (część w diec. tarnowskiej), Przeworsk, Ropczyce (część w diec. tarnowskiej), Rzeszów, Strzyżów (część w diec. tarnowskiej), Tarnobrzeg. Po 1945 w uszczuplonych granicach, od 1992 archidiecezja i metropolia, zreorganizowana terytorialnie i strukturalnie - sufraganie: rzeszowska, zamojsko-lubaczowska (erygowane w 1992).
Diecezja tarnowska
- od 1826 (1821-1826 tyniecka) w granicach wikariatów: starosądeckiego po przedrozbiorowej diec. krakowskiej oraz tarnowskiego z diec. przemyskiej; w 1880 i 1886 ubytki terytorialne na rzecz diec. krakowskiej. Galicja Zachodnia, 14 powiatów: Bochnia (część w diec. krakowskiej), Brzesko, Dąbrowa, Grybów (część w diec. przemyskiej), Kolbuszowa (część w diec. przemyskiej i krakowskiej), Limanowa, Mielec, Nowy Sącz, Nowy Targ (część w diec. krakowskiej), Pilzno (część w diec. przemyskiej), Ropczyce (część w diec. przemyskiej), Strzyżów (część w diec. przemyskiej), Tarnów, Żywiec (część w diec. krakowskiej). Od 1925 sufragania metropolii krakowskiej, ze zmianami terytorialnymi w 1992.
Diecezja krakowska
- od XI w. sufragania metropolii gnieźnieńskiej. W latach 1818-1880 obszar obejmujący Rzeczpospolitą Krakowską (po 1846 Wikariat Apostolski austriackiej części diecezji krakowskiej) oraz woj. krakowskie (od 1845 gubernia kielecka, Królestwo Polskie, metropolia warszawska), następnie do 1925 bezpośrednio podległa Stolicy Apostolskiej, w granicach Wielkiego Księstwa Krakowskiego (Rzeczpospolita Krakowska, pow. krakowski i chrzanowski) oraz części diec. tarnowskiej (ostateczne rozgraniczenie w 1886). Galicja Zachodnia, 12 powiatów: Biała, Bochnia (część w diec. tarnowskiej), Chrzanów, Kolbuszowa (część w diec. przemyskiej i tarnowskiej), Kraków, Myślenice, Nowy Targ (część w diec. tarnowskiej), Oświęcim, Podgórze, Wadowice, Wieliczka, Żywiec (część w diec. tarnowskiej). Od 1925 archidiecezja (powiększona o Administraturę Apostolską dla Spiszu i Orawy) i metropolia - sufraganie: częstochowska, katowicka, kielecka oraz tarnowska. W 1992 zreorganizowana terytorialnie i strukturalnie - diecezje: bielsko-żywiecka (erygowana w 1992), kielecka, tarnowska.
Warunki brzegowe.
Przegląd literatury przedmiotu - historia, architektura. Należy uwzględnić najważniejszą bibliografię z przypisów w Kikwr.
Procedury urzędowe (państwowe i kościelne) związane z projektowaniem (plany typowe), pozwoleniem na budowę (źródła finansowania, patronat kolatorski), nadzorem, realizacją i odbiorem robót budowlanych.
Analiza ilościowa w określonych podziałach czasowych; wskazane wyodrębnienie kościołów drewnianych.
2