1. Właściwość delegacyjna.

Kpa dopuszcza możliwość przekazania rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy, czynności procesowej w określonej sprawie, będącej przedmiotem postępowania, jednemu organowi adm. publ. przez drugi organ. Taka możliwość jest przewidziana w przypadku wyłączenia organu adm. publ. W razie wyłączenia organu właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia, który może jednak wyznaczyć podległy mu organ jako właściwy do rozpoznania i załatwienia sprawy.

- w postępowaniu podatkowym organ właściwy wyznaczy w razie wyłączenia urzędu skarbowego- właściwą izbę skarbową, a w razie wyłączenia izby - minister właściwy do spraw finansów publicznych wyznaczy urząd skarbowy.

- gdy wyłączeniu podlega wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek województwa, organ właściwy wyznaczy SKO

- gdy na skutek wyłączenia organu kolegialnego utracił on zdolność do podejmowania uchwał wówczas:

a. sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę

b. sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie, gdy osobą z podpunktu b jest minister albo prezes SKO - organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

Organ adm. publ., jeżeli chodzi o czynności, które nie muszą być dokonane osobiście przed tym organem może się zwrócić do organu adm. rządowej lub samorządu terytorialnego o odebranie wyjaśnień lub zeznań albo dokonanie innej czynności.

W toku postępowania odwoławczego organ rozpatrujący odwołanie może przekazać organowi I instancji czynności procesowe polegające na przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego w sprawie.

2. Decyzje nieistniejące

Decyzje nieistniejące - nie korzystają z domniemania prawidłowości i nie wchodzą do obrotu prawnego. Stwierdzenie ich nieistnienia może nastąpić bez zachowania szczególnych wymagań, co do trybu postępowania i formy oraz w każdym czasie. Czynności prawne nieistniejąca jest zdarzeniem faktycznym, obiektywnie istniejącym, stwarzającym pozory czynności prawnych. Można wyróżnić 2 sytuacje:

a. nie istnienie postępowania administracyjnego - decyzje wydane w nieistniejącym postępowaniu zawsze będą decyzjami nieistniejącymi. Z istoty postępowania administracyjnego wynika, że może się ono toczyć, gdy występują w nim, co najmniej dwa podmioty (organ administrujący i strona). Brak jednego z tych podmiotów powoduje nieistnienie postępowania.

b. decyzje nieistniejące, wydane w postępowaniu administracyjnym - decyzje niezawierające wymaganych przepisami cech zewnętrznych: decyzje niedoręczone (nieogłoszone) stronie, decyzja niespełniająca wymagań, co do struktury (np.: brak oznaczenia organu, strony, rozstrzygnięcia sprawy, podpisów osób powołanych do wydania decyzji).

Jeżeli decyzja nie spełnia wymagań konstytutywnych dotyczących struktury prawnej tego aktu, to zaliczamy ja do decyzji nieistniejących.

3. Skarga powszechna.

Pierwowzory skargi powszechnej - instytucję skarg i zażaleń określaną jako szczególnie wartościowy instrument kontroli administracji, wprowadzono wspólną uchwałą Rady Państwa i Rady Ministrów z 14.12.1950 r. W sprawie rozpatrywania i załatwiania odwołań, listów i zażaleń ludności oraz krytyki prasowej, zachwiała delikatny stan równowagi pomiędzy środkami zaskarżenia ustanowionymi w r.p.a. (rozporządzenie Prezydenta RP z 22.03.1928 r. o postępowaniu administracyjnym), a niedoskonałymi środkami zaskarżenia. Procedurze skargowej nadano ramy dopiero pełniejszym unormowaniem zamieszczonym w kpa. Przepisy działu VIII kpa w art.221-259 regulują tryb postępowania w sprawach skargi powszechnej, a postępowanie w sprawach wniosków jest uregulowane częściowo z odesłaniem do przepisów postępowania skargowego. Uregulowania te są uzupełnione szczegółowymi unormowaniami zawartymi w uchwale nr 132 Rady Ministrów z 28.11.1980 r. W sprawie organizacji przyjmowania, rozpatrywania i załatwiania skarg i wniosków, która po zmianie art.226 ma być zastąpiona rozporządzeniem Rady Ministrów. Po skreśleniu art.255 zniesione zostały książki skarg i wniosków w placówkach handlowych, gastronomicznych i usługowych. Treść przepisów regulujących postępowanie skargowe pozwala na wyodrębnienie w nim 3 stadiów o zróżnicowanej mocno objętości regulacji prawnej. Są to:

- wszczęcie postępowania i kontroli wstępnej skargi (wniosku),

- rozpoznanie i załatwienie skargi (wniosku),

- zawiadomienie zainteresowanych podmiotów.

1. zakres stosowania przepisów o postępowaniu skargowym - obejmuje on zakres podmiotowy i przedmiotowy. Zakres podmiotowy stosowania przepisów o postępowaniu skargowym, zgodnie z art.2, dotyczy podmiotów prowadzące postępowanie w sprawach skarg i wniosków i są to: organy państwowe, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy organizacji społecznych. Pod pojęciem organów państwowych należy rozumieć przede wszystkim organy administracyjne wszystkich szczebli oraz organy kontroli i nadzoru. Organy administracji sejmowej lub senackiej, tak samo jak organy administracji sądowej, będą powoływane do rozpatrywania skarg i wniosków w ramach procedury uregulowanej w kpa. Do stosowania tych przepisów będą powołane organy jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli (gmin, powiatów, województw). Podmiotami właściwymi do rozpatrywania skarg i wniosków będą właściwe organy przedsiębiorstw państwowych, komunalnych oraz takie jednostki organizacyjne jak zakłady. Stosować je będą organy organizacji społecznych, czyli organy spółdzielni, stowarzyszeń, organizacji zawodowych, wykonujące zlecone zadania z zakresu administracji publicznej. Zakres przedmiotowy obejmuje rozpatrywanie skarg i wniosków, które w kpa są określone tylko przez przykładowe skazanie na ich przedmiot. Treść skargi lub wniosku wyznacza zakres stosowania przepisów postępowania skargowego i wnioskowego. Przepisy o postępowaniu skargowym znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy merytorycznie mamy do czynienia ze skargą lub z wnioskiem. Ze skargą mamy do czynienia, gdy jest to zgodnie z art.227 wyraz niezadowo0lenia z działalności organów państwowych, samorządowych i społecznych lub z działań ich pracowników. Tylko taka właśnie skarga stanowi czynność powodującą wszczęcie postępowania skargowego. Wniosek wychodząc z oceny teraźniejszego stanu rzeczy wybiega w przyszłość propozycją zmian lub ulepszeń.

2. forma skargi i wniosku - skarga lub wniosek mogą być wniesione na piśmie, telegraficznie, dalekopisem, ustnie do protokołu, czyli tak samo jak podanie. Muszą być podane dane o podmiocie wnoszącym, a więc o imieniu i nazwisku i adresie osoby fizycznej, nazwa organizacji społecznej, a w zupełnie dowolnej formie może być wyrażona treść skargi lub wniosku. Wymagania materialne stawia się skardze lub wnioskowi wtedy, gdy są zgłaszane ustnie lub do protokołu, co z reguły będzie miało miejsce w ramach dni i godzin przyjęć skarg i wniosków. Przyjmujący skargę lub wniosek ma obowiązek uzyskać od składającego ustnie skargę (wniosek) dane o stanie faktycznym sprawy, zarzutach skargi lub konkluzjach wniosku, co stanowi materiał uzupełniający w postępowaniu. Ujawnienie danych personalnych, która zastrzegła sobie anonimowość, jest obwarowane pewnymi rygorami proceduralnymi, a w ogóle jest wykluczone, gdy w sprawę są zaangażowane interesy bezpieczeństwa państwa. Ujawnienie danych personalnych i adresu może nastąpić tylko wtedy, gdy ma to nastąpić w interesie osoby zniesławionej skargą lub wnioskiem, gdy są w nim oszczerstwa lub zniewagi i gdy uprzedzi się pisemnie o terminie ujawnienia danych, który to termin nie może być krótszy niż 14 dni od doręczenia zawiadomienia. Zgoda na ujawnienie danych personalnych może być wydana tylko na piśmie.

3. wszczęcie postępowania skargowego (wnioskowego; kontrola wstępna - postępowanie jest wszczynane wyłącznie na skutek wniesienia skargi lub wniosku, postępowanie to nie może być wszczęte z urzędu, choćby znane były organowi podstawy do wniesienia skargi lub wniosku. Badanie skargi (wniosku) pod względem formalnym sprowadza się do stwierdzenia, że zawiera ona dane o składającym ją. Skargę odrzuca się, gdy::

1. wykracza ona poza zakres spraw skargowych,

2. nie jest ona wyrazem woli skarżącego, bo nie ma niezbędnego minimum zdolności skargowej,

3. skarga nie wskazuje na istnienie jakiegokolwiek interesu,

4. w tej samej sprawie toczy się już postępowanie skargowe.

Wstępne badanie skargi (wniosku) następuje po wszczęciu postępowania i może dać podstawę do domagania się od wnoszącego dodatkowych wyjaśnień lub uzupełnień, które powinny być przekazane w terminie do 7 dni. Jeżeli żądanie dodatkowych danych nie zostanie spełnione, skargę lub wniosek pozostawia się bez biegu, nie podejmując dalszych czynności postępowania. W tym też stadium postępowania można domagać się zgody na ujawnienie nazwiska osoby wnoszącej skargę lub wniosek, jeżeli jest to konieczne do ich załatwienia.

4. stadium rozpoznania i załatwienia skargi lub wniosku - skarga powinna być załatwiona niezwłocznie, jeżeli nie trzeba zbierać informacji lub wyjaśnień. Jeżeli jest potrzebne postępowanie wyjaśniające i organ prowadzi je we własnym zakresie - termin wynosi do 14 dni. Jeżeli są konieczne uzgodnienia lub porozumienia z innymi organami oraz badanie akt, to obowiązuje ustawowy termin maksymalny - 1 miesiąc. Organ ma obowiązek starannego i wnikliwego oraz terminowego rozpoznawania i załatwiania skarg i wniosków. W postępowaniu wyjaśniającym należy wykorzystać dowody, informacje lub wyjaśnienia, akta spraw, opinie uzyskiwane od innych organów lub organizacji oraz od organów kontroli, należy w nim dokonać uzgodnień i porozumień z innymi podmiotami. Czynności dowodowe postępowania wyjaśniającego powinny być przeprowadzone na podstawie kpa. W toku tego stadium postępowania konieczne będzie powiadomienie o stanie rozpoznania skargi lub wniosku posła, senatora lub radnego, którzy wnieśli je we własnym imieniu lub przekazali je do organu - w terminie 14 dni od daty wniesienia lub przekazania skargi. W tym też stadium postępowania trzeba ustosunkować się do zagadnień związanych z załatwieniem skargi (wniosku) oraz z załatwieniem sprawy, której skarga (wniosek) dotyczy. Załatwienie skargi (wniosku) następuje w ramach postępowania skargowego. Załatwienie polega na rozstrzygnięciu, wydaniu poleceń lub podjęciu innych stosownych środków, usunięciu stwierdzonych uchybień i w miarę możliwości przyczyn ich powstawania oraz zawiadomienia w sposób wyczerpujący skarżącego (zgłaszającego wniosek) o wynikach rozpatrzenia, dokonanych rozstrzygnięciach, wydanych poleceniach lub podjętych innych stosownych środkach i działaniach.

5. zawiadomienie zainteresowanych - wydanie zawiadomienia do osoby, która wniosła skargę lub wniosek, stanowi podstawowy obowiązek organu prowadzącego postępowanie i tym pismem kończy się czynności postępowania skargowego. Jest to rodzaj zaświadczenia stwierdzającego urzędowo przeprowadzenie czynności postępowania skargowego (wnioskowego) oraz podjęcia w nim rozstrzygnięć, będących wynikiem rozpoznania przedmiotu skargi lub wniosku. Jest to, więc dokument urzędowy, stwierdzający określony stan faktyczny lub prawny, a sporządzony w wyniku czynności faktycznych lub prawnych, przeprowadzony przez organ państwowy lub społeczny na skutek skargi lub wniosku. Zawiadomienie powinno zawierać:

- oznaczenie organu,

- określenie sposobu załatwienia skargi (wniosku).

- uzasadnienie faktyczne i prawne (w razie, gdy załatwienie jest odmowne),

- podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby posiadającej upoważnienie do załatwiania skarg i wniosków.

O załatwieniu skargi należy również powiadomić podmioty pośredniczące w ich wniesieniu, a więc obowiązkowo: posła, senatora lub radnego, a na osobne żądanie - redakcję środków masowej informacji lub organizację społeczną oraz organ, który przekazał je do załatwienia, jeżeli tego żądał

6. czynności weryfikacyjne postępowania skargowego - samo postępowanie skargowe jest jednoinstancyjne, ale załatwienie skargi (wniosku), które budzi niezadowolenie, daje podstawę do wniesienia skargi. Nie jest to ponowienie dawnej skargi, ale skarga powodująca wszczęcie nowego postępowania skargowego, w którym będzie się badać rozpoznanie i załatwienie poprzedniej skargi. Jest to, więc środek weryfikacji załatwienia skargi, ale formalnie są to niezależne od siebie postępowania następujące kolejno po sobie. Ograniczeniem tego jest badanie wstępne, czy ponowna skarga zawiera nowe okoliczności, jeżeli ich nie ma to można do skarżącego wydać zawiadomienie o podtrzymaniu poprzednio zajętego stanowiska, powiadamiając o tym (dla kontroli) organ wyższego stopnia

4. Przywrócenie terminu - instytucja przywrócenia terminu może być stosowana w przypadku uchybienia terminu przez stronę lub innego uczestnika postępowania albo przez osobę zainteresowaną. Instytucja ta służy usunięciu ujemnych skutków, jakie wywołuje uchybienie terminu, wprowadzona do przepisów procesowych ze względów słuszności oraz dla zapewnienia dochodzenia do prawdy obiektywnej. Instytucja przywrócenia terminów ma zastosowanie tylko wtedy, gdy dotyczy terminów procesowych obowiązujących strony i innych uczestników postępowania podatkowego. Przywrócenie terminu następuje w drodze postanowienia wydanego przez organ właściwy w prowadzonej sprawie, z której miała być dokonana czynność. Postanowienie odmowne może być zaskarżone w drodze zażalenia. Przywrócenie terminu nie może nastąpić z urzędu, jest potrzebny wniosek zainteresowanego podmiotu, który wnosi się w formie podania. Termin do wniesienia wniosku zaczyna biec dopiero od dnia ustania przeszkody i od tego dnia wynosi 7 dni.

Przesłanki przywrócenie terminu:

a. brak winy zainteresowanego w uchybieniu terminu,

b. wniesienie przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu,

c. dochowanie terminu (nieprzywracalnego) do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu,

d. dopełnienie wraz z wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracalny termin.

5. Legitymacja do wniesienia skargi do WSA.

Wg art. 50 ustawy o postęp. przed sądami administracyjnymi uprawnionymi do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

Uprawnionym jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do złożenia skargi.

Na podstawie kryterium rodzaju chronionego interesu można wyróżnić:

a. legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu prawnego (indywidualnego) - każdy, kto ma w tym interes prawny, na podstawie ustaw samorządowych i odrębnych - województwo, powiat, gmina, szczególne rozwiązanie Rzecznik Praw Obywatelskich

b. legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu publicznego - prokurator, organ nadzoru, organ nadzoru nad samorządem zawodowym

c. legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu społecznego - organizacja społeczna, inicjator referendum lokalnego, redaktor naczelny

d. legitymację do złożenia skargi, której konstrukcja nie jest oparta na ochronie żadnego interesu - takie rozwiązanie przyjmuje ustawa o dostępie do informacji publicznej - sąd w takim przypadku nie może badać interesu wnoszącego skargę.

6. Załatwianie skarg i wniosków.

Jako podmiot uprawniony do składania petycji, skarg i wniosków do organów państwowych, samorządu terytorialnego i organizacji społecznych wskazuje się:

- każdego

- organizacje społeczną, zawodową, samorządową, spółdzielczą, stowarzyszenie - mogą wnosić w interesie własnym, innej osoby za jej zgodą i w interesie społecznym, działając w celu ochrony wszelkich interesów prawnych lub faktycznych, jednostkowych lub interesu społecznego, co znamionuje skargę powszechną

- są dopuszczone podmioty pośredniczące we wniesieniu skargi lub wniosku - organy masowej informacji, tj. redakcje prasowe, radiowe, telewizyjne, organizacje społeczne podejmujące się roli interwencyjnej

- w przekazaniu skarg i wniosków mogą pośredniczyć posłowie, senatorowie, radni.

Skarga (wniosek) mogą być wniesione na piśmie, telegraficznie, dalekopisem, ustnie do protokołu, poczta elektroniczną. Wymagania formalne - niezbędne są dane o podmiocie wnoszącym (imię, nazwisko, adres osoby fizyczne, nazwa organizacji), w dowolnej formie może być wyrażona treść. Skardze lub wniosku musi być ustalony ich podmiot. Gdy złożymy skargę (wniosek) ustnie do protokołu w trakcie terminów ich przyjmowania można od razu doprowadzić do określenia przedmiotu skargi w protokole, w którym poza danymi porządkowymi powinien być opis sprawy. Gdy wnosimy w innej formie wówczas należy wezwać osobę wnoszącą do złożenia w terminie 7 dni wyjaśnienia lub uzupełnienia odnośnie do ich przedmiotu.

Redakcje środków masowej informacji mogą:

- albo pośredniczyć technicznie w przekazywaniu skarg (wniosków) korzystając z uprawnienia do żądania zawiadomienia o ich załatwieniu,

- albo materiały publikacji prasowej potraktować jako skargę (wniosek) przesyłając artykuły, notatki, wiadomości prasowe do właściwego organu. Przesłanie takiego materiału powoduje wszczęcie postępowania i związany z tym obowiązek zawiadomienia redakcji o załatwieniu skargi (wniosku).

Podobną rolę w przekazywaniu mogą spełniać organizacje społeczne.

Postępowanie jest wszczynane wyłącznie na skutek wniesienia skargi (wniosku). Postępowanie to nie może być wszczęte z urzędu. Skargi anonimowe nie dają podstaw do wszczęcia postępowania skargowego. Badanie treści skargi ma miejsce już po wszczęciu postępowania i może wskazać na konieczność uzyskania od osoby skarżącej dodatkowych wyjaśnień lub uzupełnienia treści skargi w celu dokładnego ustalenia jej przedmiotu.

Cztery przypadki, w których skarga kwalifikuje się do odrzucenia:

1. jej przedmiot wykracza poza zakres spraw skargowych- nie dotyczy dziedzin działania organów władzy publ. lub zadań z zakresu adm. publ. zleconych organizacjom lub instytucjom społecznym

2. skarga nie jest wyrazem woli skarżącego, bo nie ma on zdolności do jej wyrażenia i popierania

3. z treści skargi nie wynika istnienie jakiegokolwiek interesu skarżącego

4. w tej samej sprawie toczy się już postępowanie skargowe

Stwierdzenie jednej z w/w okoliczności powoduje zakończenie postępowania bez podejmowania dalszych czynności, należy wysłać do osoby skarżącej zawiadomienie zawierające stwierdzenie.

Skargi (wnioski) powinny być załatwiane niezwłocznie. Jeżeli postępowanie wyjaśniające jest potrzebne i organ prowadzi je we własnym zakresie albo, gdy są konieczne uzgodnienia lub porozumienia z innymi organami oraz badanie akt, to obowiązuje ustawowy termin maksymalny - miesiąc.

W przypadku niezachowania terminu należy powiadomić wnioskodawcę o dokonanych już czynnościach i wyznaczyć nowy termin załatwienia wniosku. Jeżeli termin ten nie zostanie dotrzymany przez organ, to wnioskodawcy służy prawo wniesienia skargi.

W toku tego stadium postępowania należy powiadomić o stanie rozpoznania skargi (wniosku) posła, senatora, radnego, którzy wnieśli je we własnym imieniu lub przekazali je do organu - takie powiadomienie powinno nastąpić w terminie 14 dni od daty wniesienia lub przekazania skargi (wniosku). W tym stadium należy się ustosunkować do zagadnień związanych z załatwieniem skargi (wniosku) oraz z załatwieniem sprawy, której ona dotyczy. Załatwienie skargi (wniosku) następuje w ramach postępowania skargowego, a załatwienie sprawy może wymagać stosowania zupełnie innych przepisów materialnych lub procesowych.

Załatwienie skargi (wniosku) pod względem proceduralnym następuje przez przygotowanie danych o rozstrzygnięciach, które powinny być zamieszczone w zawiadomieniu. Załatwienie zaś sprawy, której dotyczyła skarga (wniosek) może mieć zróżnicowaną formę - polecenie służbowe, wewnętrzne zarządzenie, decyzja administracyjna, zarządzenie organu adm. sądowej.

Organ ma obowiązek wysłania zawiadomienia do osoby, która wniosła skargę (wniosek) i tym pismem kończy się czynności postępowania skargowego. Będzie to rodzaj zaświadczenia stwierdzającego urzędowo przeprowadzenie czynności postępowania skargowego (wnioskowego), podjęcia w nim rozstrzygnięć będących wynikiem rozpoznania przedmiotu skargi (wniosku).

O załatwieniu skargi (wniosku) należy zawiadomić podmioty pośredniczące w ich wniesieniu.

Postępowanie skargowe jest jednoinstancyjne, nie ma miejsca na środki zaskarżenia, ale załatwienie skargi, które budzi niezadowolenie daje podstawę do wniesienia skargi, która spowoduje wszczęcie nowego postępowania skargowego, które będzie badało rozpoznanie i załatwienie poprzedniej skargi. Faktycznie jest to środek weryfikacji załatwienia skargi, formalnie są to niezależne od siebie postępowania następujące kolejno po sobie. W przypadku wniosku osoba ma uprawnienia do wniesienia skargi.

Ustanowiono ograniczenie w postaci badania wstępnego, czy ponowna skarga zawiera nowe okoliczności, jeżeli ich nie ma, to można do skarżącego wysłać zawiadomienie o podtrzymaniu poprzednio zajętego stanowiska, powiadamiając o tym organ wyższego stopnia (dla kontroli).

7. Spory kompetencyjne miedzy organami adm. rządowej a organami samorządu terytorialnego.

Spory te rozstrzyga sąd administracyjny. Takie rozwiązanie przyjmuje też ordynacja podatkowa. Właściwym do rozstrzygania sporu jest NSA.

Z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu mogą wystąpić:

- strona

- organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ adm. publ., pozostające w sporze

- minister właściwy do spraw administracji publicznej

- minister właściwy do spraw sprawiedliwości, prokurator generalny

- rzecznik praw obywatelskich

Do rozstrzygania sporów stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA. Spory NSA rozstrzyga na wniosek postanowieniem przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania sprawy. Ocena prawna wyrażona w orzeczeniu NSA wiąże organy pozostające w sporze.

- Gdy postępowanie w sprawie nie zostało wszczęte to organ wskazany w postanowieniu NSA jest obowiązany wszcząć postępowanie w sprawie.

-Gdy sprawa, o którą jest spór jest przedmiotem postępowania już się toczącego, które nie zostało zakończone decyzją, to postanowienie sądu wyznacza organ właściwy do prowadzenia dalszych czynności postępowania. Organ, który nie został wskazany w postanowieniu NSA jako właściwy w sprawie, będzie obowiązany zakończyć postępowanie w tej sprawie przez wydanie decyzji o umorzeniu postępowania.

- Gdy postępowanie przed organami pozostającymi w sporze zostało zakończone wydaniem decyzji, to decyzja tego organu, który nie został wskazany w postanowieniu NSA jako właściwy w sprawie, podlega wyeliminowaniu z obrotu prawnego w trybie nadzwyczajnym w sprawie stwierdzenia nieważności.

Do czasu rozstrzygnięcia sporu organy w nim pozostające podejmują tylko czynności niecierpiące zwłoki z uwagi na interes społeczny lub słuszny interes obywateli, zawiadamiając o nich Prezesa Rady Ministrów lub NSA.

8. Zagadnienia wstępne - pojecie,tryb.

Zagadnienie wstępne (kwestia wstępna, prejudycjalna, wpadkowa) - rozstrzygnięcie zagadnienia materialno-prawnego, będącego we właściwości innego organu, mającego charakter zagadnienia otwartego (wcześniej nierozstrzygalnego) i samoistnego, od którego rozstrzygnięcia zależy wynik sprawy głównej.

Tryb wyjątkowy rozstrzygania kwestii wstępnej, który stosuje się w dwóch odmiennych od siebie sytuacjach:

a. bez zawieszenia postępowania, co może nastąpić z dwóch przyczyn:

- gdy zawieszenie postępowania może stworzyć stan zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego albo interesu społecznego

- gdy to zawieszenie mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony i wtedy rozpatrzenie kwestii wstępnej może być uzależnione od wniesienia przez stronę stosownego zabezpieczenia

b. w trakcie zawieszenia postępowania, gdy strona pomimo wezwania przez organ do złożenia wniosku do właściwego organu i wyznaczenia jej terminu wniosku takiego nie złożyła.

Ten wyjątkowy tryb powoduje, że organ administracyjny bada sprawę wykraczającą poza zakres jego właściwości rzeczowej. Rozstrzyga w niej tylko na użytek prowadzonego przez siebie postępowania w celu usunięcia przeszkody w jego prowadzeniu, jest to sytuacja wyjątkowa, bo narusza podział kompetencji pomiędzy organy państwowe.

Konsekwencją odmiennego rozstrzygnięcia kwestii wstępnej przez właściwy do tego organ jest powstanie przesłanki wznowienia postępowania. O zagadnieniach prejudycjalnych rozstrzyga samodzielnie organ, który wydaje rozstrzygnięcie zależne od takiego zagadnienia.

9. Środki odwoławcze od orzeczeń WSA.

a. skarga kasacyjna - jest instytucją procesową, która stwarza możliwość prawną legitymowanym podmiotom żądania weryfikacji orzeczenia WSA przez NSA.

Przedmiotem zaskarżenia są wyroki i postanowienia kończące postępowanie w sprawie, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej.

Podstawy: 1. naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

2. naruszenie przepisów postępowania, jeżeli to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

Legitymacja:

a. strona - postępowanie sądowo-administracyjne jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym stronami są skarżący oraz organ. Legitymację mają również uczestnicy postępowania.

b. Prokurator niezależnie czy brał udział w postępowaniu, jeżeli wg jego oceny wymaga tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela.

c. Rzecznik praw obywatelskich - niezależnie czy brał udział w postępowaniu, jeżeli wg jego oceny wymaga tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela.

Przymus zastępstwa - obowiązek sporządzenia skargi przez podmioty powołane do pomocy prawnej reprezentacji stron. Skarga kasacyjna może być sporządzona przez adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego, rzecznika patentowego. Nie obowiązuje on, gdy skargę sporządza sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub dr hab. nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem, albo, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik praw obywatelskich. Przymus zastępstwa obowiązuje bezwzględnie z zastrzeżeniem wyjątków.

Wymagania: można podzielić na formalne - stawiane pismom procesowym, w pozostałym zakresie są to materialne.

Skarga powinna zawierać:

1. oznaczenie zaskarżonego orzeczenia

2. przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie

3. wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu uchylenia lub zmiany

Braki formalne mogą zostać usunięte, wymagania materialne zaś prowadzą do niedopuszczalności skargi kasacyjnej.

Termin- 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem

Tryb- wnosi się do WSA, który wydał zaskarżone orzeczenie

Od skargi kasacyjnej pobierany jest wpis.

b. zażalenie - do NSA służy od postanowień WSA w przypadkach przewidzianych w ustawie (np. postanowienie o przywrócenie terminu albo odmowie jego przywrócenia, na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie), ponadto na postanowienia, których przedmiotem jest:

- przekazanie sprawy innemu sądowi adm.

- wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności

- zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania

- odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku

- sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa

- oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego

- odrzucenie skargi kasacyjnej

- odrzucenie zażalenia

- ukaranie grzywną

Legitymacja- służy stronom postępowania, uczestnikom postępowania oraz osobom, organizacji społecznej, których sąd nie dopuścił do udziału w postępowaniu, prokuratorowi, rzecznikowi praw obywatelskich

Nie obowiązuje przymus zastępstwa - chyba, że przedmiotem zażalenia jest odrzucenie skargi kasacyjnej.

Wymagania- powinno zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wnioski o jego zmianę lub uchylenie, zwięzłe uzasadnienie.

Termin- 7 dni od doręczenia postanowienia

Od zażalenia pobierany jest wpis.

Zażalenie wnosimy do WSA.

10. Bezczynność organu administracyjnego.

Organy administracji publicznej mają obowiązek załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Sprawy niewymagające przeprowadzania postępowania wyjaśniającego tj. te, które można rozstrzygnąć w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody znane organowi z urzędu powinny być załatwiane niezwłocznie. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania przez organ odwołania (art. 35 Kpa). W przypadku, gdy organ nie może załatwić sprawy przepisowym terminie (z przyczyn leżących po jego stronie lub niezależnych) musi zawiadomić o tym strony postępowania podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy (art. 36 Kpa).

Na nie załatwienie sprawy w terminie określonym w przepisach lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia (które to organy precyzuje art. 17 Kpa; dla organów samorządu terytorialnego będą to samorządowe kolegia odwoławcze). Organ wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych nie załatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwienia spraw w przyszłości (art. 37 Kpa).

W przypadku, gdy takie postępowanie w dalszym ciągu nie odniesie pożądanego skutku strona może złożyć skargę do sądu administracyjnego patrz szerzej rozdział Skarga do sądu administracyjnego. Warunkiem tej skargi jest właśnie uprzednie złożenie zażalenia na bezczynność do organu wyższego stopnia. Organ uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwienia spraw w przyszłości.

Do sądu administracyjnego służy skarga na bezczynność w wypadku:
- centralnych organów administracji rządowej,
- terenowych organów administracji rządowej zespolonej i niezespolonej
- organów jednostek samorządu terytorialnego
- innych organów, w zakresie, w jakim zostały powołane z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej.

Sąd administracyjny jest właściwy do rozpoznawania i rozstrzygania w sprawie skarg na bezczynność organu w takich granicach, w jakich służy skarga na decyzje administracyjne, postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym oraz egzekucyjnym i zabezpieczającym, akty i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

Przesłanką dopuszczalności skargi na bezczynność organów jest wyczerpanie środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. W przypadku skargi na niewydajnie decyzji w ustawowo określonym terminie służy w postępowaniu administracyjnym zażalenie, a w postępowaniu podatkowym ponaglenie. W przypadku bezczynności w zakresie wydania innego aktu lub niepodjęcia czynności z zakresu administracji publicznej przesłanką dopuszczalności skargi jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Przesłanka ta nie obowiązuje, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik.

Jeżeli orzeczenie sądowe nie jest respektowane sąd dysponuje sankcjami m. in. sąd ma możliwość nałożenia grzywny na bezczynny organ. Inną sankcją jest wystąpienie Prezesa sądu albo składu orzekającego informujące organy lub ich organy zwierzchnie o stwierdzonych istotnych naruszeniach prawa, okolicznościach mających wpływ na ich powstanie oraz o wypadkach niewykonania orzeczeń sądu. Ponadto ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego bezczynność była przedmiotem zaskarżenia.

Organ, którego bezczynność zaskarżono, może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez sąd terminu rozprawy. Jeżeli w wymienionym wyżej terminie, organ, który uchybił terminowemu załatwieniu sprawy nie nadeśle odpowiedzi na skargę i akt sprawy, to sąd może orzec w sprawie na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze, jeżeli nie budzi on uzasadnionych wątpliwości w świetle ustaleń poczynionych przez sąd w toku rozpoznania sprawy. Sąd wyda w sprawie orzeczenie. Od tego orzeczenia organ, którego bezczynność zaskarżono, może wnieść do sądu sprzeciw w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia sądu, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie doręczy odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy.

11. Rektyfikacja decyzji i postanowień.

Usunięcie wad nieistotnych następuje w trybie rektyfikacji, który obejmuje:

a. sprostowanie - prostuje się błędy pisarskie lub rachunkowe czy inne omyłki - przez wydanie postanowienia - może dotyczyć również mylnego pouczenia odnośnie do zasad i trybu zaskarżania decyzji, może nastąpić w każdym czasie na żądanie stron lub z urzędu, na które służy zażalenie a następnie skarga do SA.

b. uzupełnienie - dotyczy rozstrzygnięcia oraz pouczeń, co do możliwości wniesienia środków zaskarżenia na drodze adm. i sądowej, gdy rozstrzygnięcie nie jest kompletne (powinno dotyczyć wszystkich żądań zgłoszonych prze strony przy wszczęciu postępowania, praw i obowiązków uregulowanych w prawie) decyzja może wymagać uzupełnienia. Uzupełnienie następuje na wniosek strony, zgłoszony w terminie 14 dni od doręczenia (ogłoszenia). Uzupełnienie następuje przez wydanie postanowienia, a odmowa - w drodze postanowienia zaskarżalnego zażaleniem. Uzupełnienie, co do rozstrzygnięcia - powinno ono nastąpić w formie decyzji uzupełniającej już wydaną wcześniej. Uzupełnienie, co do prawa odwołania, co do prawa wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego, co do prawa skargi do S.A - wystarczające będzie doręczenie uzupełniającego tekstu decyzji.

c. wykładnię treści wyroku - wykładnia dokonana przez organ, który wydał tę budzącą wątpliwości decyzję - w drodze postanowienia na żądanie stron lub organu egzekucyjnego (organ, który wydał decyzję dokonuje jej wykładni, wyjaśniając wątpliwości dotyczące treści tej decyzji) - postanowienie takie może być zaskarżone w drodze zażalenia, a na ostateczne postanowienia służy skarga do NSA. Żądanie wyjaśnienia treści decyzji nie jest ograniczone żadnym terminem.

12. Postępowanie rozpoznawcze przed WSA.

Jest podstawowym stadium postępowania sądowo-administracyjnego, sąd rozpoznaje sprawę sądowo-administracyjną, granice postępowania wyznacza zakres działania lub bezczynności organu administracji publicznej, sąd bada zgodność decyzji z prawem.

Wg art. 134 §1 ustawy - sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, co oznacza, że może wydać orzeczenie innej treści niż to, o które wnosi skarżący

Sąd rozpoznaje na podstawie akt sprawy, a wyjątek, gdy organ nie przesłał akt, wtedy na żądanie skarżącego rozpoznaje sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny nie budzi wątpliwości.

Sąd rozpoznaje na podstawie stanu faktycznego istniejącego w dniu podjęcia zaskarżonego działania lub bezczynności, nie uwzględnia okoliczności faktycznych, które powstały po podjęciu działania.

Podstawową formą postępowania rozpoznawczego jest rozprawa, posiedzenia są jawne.

Postępowanie rozpoznawcze jest przeprowadzone w trybie zwykłym (na rozprawie), ale też może być w trybie uproszczonym, na posiedzeniu niejawnym, forma ta jest nie obligatoryjna, które jest dopuszczalne, jeżeli:

a. decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności albo wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania

b. strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie 14 dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy

c. organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, gdy skarżący złożył żądanie rozpoznania sprawy na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny nie budzi wątpliwości.

13. Bezprzedmiotowość postępowania.

Brak przedmiotu postępowania - bezprzedmiotowość, prowadzi do podjęcia decyzji przerywającej definitywnie wszystkie czynności organu administracyjnego prowadzone w sprawie. Z powodu bezprzedmiotowości postępowania stwierdzonej przez organ następuje umorzenie postępowania.

Bezprzedmiotowość postępowania może nastąpić z każdej przyczyny powodującej brak jednego z elementów materialnego stosunku prawnego w odniesieniu do jego strony podmiotowej lub przedmiotowej. Może to powstać w trakcie postępowania (w sprawie zawiłej), albo może się wtedy ujawnić, albo dopiero w toku postępowania zostanie ona stwierdzona.

Instytucje umorzenia - mamy do czynienia z następującym instytucjami umorzenia:

a. obligatoryjne - art.105 §1 kpa- instytucja, która umożliwia zakończenie postępowania w sposób procesowy w sytuacji, gdy jego prowadzenie jest bezprzedmiotowe z uwagi na przeszkody o charakterze trwałym (tym się różni od zawieszenia, które jest o charakterze nietrwałym). Umorzenie następuje z urzędu. Bezprzedmiotowość postępowania - jest to sytuacja, gdy brak jest elementu przedmiotowego albo podmiotowego, lub, gdy strona wycofa wniosek.

Postępowanie będzie bezprzedmiotowe (element przedmiotowy) wtedy, gdy:

- strona występuje o rozstrzygnięcie, co do samego prawa, (co do zasady), gdy przepis pozwala tylko na przyznanie konkretnie oznaczonego uprawnienia

- sprawa ma charakter cywilny

- nie istnieje w znaczeniu prawnym przedmiot rozstrzygnięcia

Postępowanie będzie bezprzedmiotowe (element podmiotowy) wtedy, gdy:

- postępowanie prowadzone przez organ uznany w rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego za -niewłaściwy w sprawie,

- śmierć strony - w przypadku, gdy postępowanie się toczy w sprawie praw lub obowiązków osobistych, które nie przechodzą na następców prawnych.

Postanowienie o umorzeniu postępowania następuje w formie decyzji.

b. fakultatywne - art.105 §2 kpa - wystarczy wniosek strony, a organ może, ale nie musi umorzyć postępowanie. Nie jest potrzebna bezprzedmiotowość. Wniosek ten może być uwzględniony wtedy, gdy:

a. nie sprzeciwiają się temu inne strony,

b. gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Skutki prawne umorzenia - umorzenie postępowania na mocy art. 105§2 (fakultatywne) nie różni się w skutkach prawnych od umorzenia na mocy art.105§1 (obligatoryjnego), albowiem w obu przypadkach ma miejsce bezprzedmiotowość postępowania., z tym tylko zastrzeżeniem, że umorzenie obligatoryjne odnosi się do przypadków zobiektywizowanych, a umorzenie fakultatywne odnosi się do sytuacji, w której strona postępowania odstępuje od żądania rozstrzygnięcia decyzją o istocie sprawy, dotyczącej jej interesu prawnego lub obowiązku.

14. Terminy.

Termin - odcinek czasu wyznaczony do dokonania czynności procesowej lub załatwienia sprawy administracyjnej.

Wyróżnia się:

a. terminy ustawowe - zawarte w przepisach prawa,

b. terminy urzędowe - wyznaczone przez organ administracji publicznej.

Zarówno jedne, jak i drugie dzieli się na:

a. prekluzyjne - zawite- są to terminy nieprzekraczalne, ich niedotrzymanie powoduje, że czynność dokonana po tym terminie jest bezskuteczna, nieważna. Wniesienie np. odwołania po terminie powoduje, że organ pozostawia go bez rozpoznania.

Terminy te wyznacza ustawa lub organ, o ile przepis szczególny go do tego upoważnił.

b. instrukcyjne - jego naruszenie nie wywołuje ujemnych skutków prawnych.

Przywrócenie terminu prekluzyjnego - przekroczenie tego terminu rodzi ujemne skutki, w związku z tym istnieje możliwość jego przywrócenia. Przywrócenie terminu następuje w drodze podania do organu właściwego do rozpoznania odwołania - czyli do organu II stopnia (chyba, że go nie ma to do tego samego organu). W podaniu należy uprawdopodobnić, iż jego niedotrzymanie nie nastąpiło z winy strony. Wraz z podaniem należy dokonać czynności, do której strona była zobowiązana.

Podanie wnosi się w terminie 7 dni od dnia, kiedy ustały okoliczności - przyczyny niedotrzymania terminu.

O przywróceniu terminu orzeka organ w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, a w konsekwencji skarga NSA, gdyż jest to postanowienie kończące postępowanie.

Terminy załatwiania spraw - przyjmuje się trzy terminy:

- nieoznaczony - tzw. niezwłoczny (10, 7, 14 dni - wg oznaczenia)

- 1 miesiąc - jeśli konieczne jest prowadzenie postępowania wyjaśniającego, ale sprawa nie jest skomplikowana,

- 2 miesiące - jeśli sprawa jest skomplikowana i wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.

Terminy liczy się od daty wpływu lub daty złożenia podania.

W danym terminie organ powinien załatwić sprawę, ale jeśli konieczne jest zaciągniecie opinii innego organu - to postępowanie zawiesza się.

Jeśli organ nie załatwi sprawy w terminie, to powinien powiadomić stronę o tym fakcie, podając przyczynę i jej przewidywany termin załatwienia.

Jeśli termin nie zostanie dotrzymany to stronie służy ZAŻALENIE NA CZYNNOŚCI ORGANU do organu wyższego stopnia (wówczas to on wyznacza termin załatwienia sprawy).

Jeśli i ten termin wyznaczony przez organ wyższego stopnia nie zostanie dotrzymany to stronie służy skarga do NSA, na tzw. bezczynność organu. Wówczas sąd wyznacza termin do załatwienia sprawy.

Jeśli w postępowaniu sądowym - organ wykona orzeczenia w części lub w całości to sąd może wymierzyć karę grzywny do wysokości 10 krotności wynagrodzenia średniego krajowego.

Terminy w postępowaniu adm. - określone są w dniach, miesiącach, tygodniach, latach, np.

- 7 DNI - wniesienie zażalenia na postanowienie,

- 14 DNI - wniesienie odwołania od decyzji,

- 30 dni - wniesienie skargi do NSA,

- 1 m-c - załatwienie sprawy,

- 2 m-ce - załatwienie sprawy szczególnie skomplikowanej,

- 3 lata - po tym okresie ulega przedawnieniu roszczenie o odszkodowanie.

15. Uchylenie lub zmiana decyzji nietworzących praw dla stron.

uchylenie (zmiana) w tym trybie może nastąpić w każdym czasie (z wyjątkiem postępowania podatkowego), a właściwy do wzruszenia decyzji będzie zarówno organ administrujący, który wydał decyzję (element odwołalności decyzji), jak również organ wyższego stopnia (element środka nadzoru), jeżeli wystąpią łącznie obie przesłanki.

W sprawach zadań własnych JST do zmiany lub uchylenia decyzji w tym trybie są właściwe tylko organy tych jednostek (element odwołalności decyzji)

Uchylenie (zmiana) decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji stanowiącej rozstrzygnięcie sprawy w I instancji. W postępowaniu podatkowym wszczęcie postępowania ograniczone jest terminem - nie może nastąpić po upływie 1 roku od dnia doręczenia decyzji. Wszczęcie postępowania na wniosek strony, jak i z urzędu nie może nastąpić po upływie 5 lat od doręczenia decyzji. Odmowa wszczęcia postępowania następuje w formie decyzji.

Przesłanki:

a. przesłanka nienabycia praw przez żadną ze stron postępowania - przez prawa nabyte należy rozumieć wszelkiego rodzaju prawa, które powstają przez prawomocne orzeczenie właściwej władzy zarówno w tym przypadku, gdy na stronie nie ciąży żaden obowiązek, jak również wtedy, gdy na stronie ciąży obowiązek w rozmiarach określonych przez to orzeczenie, jak i strona posiada prawo do pewnych świadczeń, wykonywania określonej działalności lub używania określonej rzeczy.

W postępowaniu podatkowym następuje wyłączenie dopuszczalności stosowania tego trybu do decyzji:

- ustalających albo określających wysokość zobowiązania podatkowego

- o odpowiedzialności podatkowej płatników lub inkasentów

- o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich

- określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę

- o odpowiedzialności spadkobiercy

- określającej wysokość zwrotu podatku

b. przesłanka wskazująca na to, że za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony - organ dokonuje oceny czy interes społeczny przemawia za wzruszeniem decyzji, ocenia słuszność interesu strony, a strona, która jest niezadowolona może wnieść odwołanie

16. Weryfikacja postanowień w toku instancji.

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia służącym od postanowień. Zażalenie służy tylko na te postanowienia, co do których przepisy szczególne przewidują wprost o ich zaskarżalności w drodze zażalenia. Postanowienia, co, do których przepisy nie przewidziały dopuszczalności wniesienia zażalenia, mogą być zaskarżane tylko łącznie z odwołaniem. W takim przypadku zażalenie jest środkiem zaskarżenia niesamoistnym.

Wniesienie zażalenia służy stronie, jednak przepisy szczególne uprawnienie to przyznają uczestnikom postępowania (świadkowie, biegli, osoby trzecie), którzy posiadają również uprawnienie do wniesienia zażalenia na dotyczące ich postępowanie.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia (ogłoszenia) postanowienia stronie.

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia, ale organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

Do rozpatrzenia zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań. Zastrzeżenie „odpowiedniości” stosowania przepisów o odwołaniach do zażaleń - przezorność ustawodawcy, który liczy się z nieprzewidzianymi odrębnościami postanowień i trybu rozpatrywania zażaleń.

Zażalenie należy wnieść w terminie 14 dni od doręczenia (ogłoszenia) postanowienia, zażalenie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał postanowienie.

17. Przesłanki dopuszczalności skargi do WSA.

- przesłanka dopuszczalności skargi, czyli przesłanka wyczerpania obrony na drodze postępowania lub w innej formie obrony podjętej przed organem adm. publ.

- ustawa o NSA przyjmowała dwie przesłanki:

a. wyczerpanie środków obrony na drodze przed organem adm. publ.

b. nie można wnieść skargi jeżeli toczy się postępowanie w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności aktu albo innej czynności - pierwszeństwo drogi administracyjnej

- ustawa o postepowaniu przed sądami adm. ustanawia jedną przesłankę - wyczerpanie środków obrony przed organem adm. publ.

- przesłanką dopuszczalności skargi na akty podjęte w postępowaniu adm. (podatkowym) jest wyczerpanie środków zaskarżenia, ale pod warunkiem, że służyły one w postępowaniu przed organem, chyba, że skargę wnosi prokurator lub rzecznik praw obywatelskich. Wyróżniamy dwie sytuacje:

1. gdy przepisy prawa procesowego regulują środki zaskarżenia od decyzji, postanowienia, bezczynności w postępowaniu adm. - przesłanką tu jest wyczerpanie środków zaskarżenia (w postępowaniu sądowo-administracyjnym należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przewidziany w ustawie

2. gdy przepisy prawa procesowego nie przyznają prawa do zaskarżenia w postępowaniu adm. - skarga służy bez konieczności podjęcia obrony przed organem adm. publ. Nie ma podstaw do stosowania w tym zakresie środka wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

Wyczerpanie środków zaskarżenia nie jest przesłanką obowiązującą, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik.

- przesłanką dopuszczalności skargi na akty w zakresie nieobjętym drogą post. adm - art. 52 reguluje odrębne zaskarżanie aktów zawartych w art.3 § 2 mpkt.4 i innych aktów. W przypadku zaskarżania aktów (z wyłączeniem decyzji i postanowień) lub czynności z zakresu adm. publ. Dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z prawa można wnieść skargę po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. W przypadku zaskarżania innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej to przed wniesieniem skargi należy wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa.

- przesłanka pierwszeństwa obrony na drodze adm.- weryfikacja na drodze administracyjnej ma pierwszeństwo, gdy postępowanie adm. zostało wszczęte przed złożeniem skargi, skarga nie zostaje odrzucona, postępowanie sądowo-administracyjne zostaje zawieszone. Gdy pierwsze zostało wszczęte post. sądowo-adm. ma pierwszeństwo, a postępowanie adm. podlega umorzeniu, gdy jest to postęp. w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub wznowienia postępowania.

18. Rozwój prawa administracyjnego procesowego.

Rozwój postępowania administracyjnego w Polsce . Polska należała do tych nielicznych państw, które już w okresie międzywojennym skodyfikowały całą procedurę administracyjną. Na procedurę składały się:

1. rozporządzenie Prezydenta RP z 22.03.1928 r. o postępowaniu administracyjnym

2. rozporządzenie Prezydenta RP z 22.03.1928 r. o postępowaniu przymusowym w administracji

3. rozporządzenie Prezydenta RP z 22.03.1928 r. o postępowaniu karno administracyjnym

Te trzy rozporządzenia obowiązywały w okresie międzywojennym Zgodnie z Konstytucją Marcową powołano od 1921 r. Trybunał Administracyjny (najwyższy trybunał administracyjny - sąd administracyjny) za wzorem trybunału w Wiedniu. Po II wojnie światowej powstał problem, co ma obowiązywać. W Polsce przyjęto zasadę, że obowiązują demokratyczne ustawy, czyli nadal obowiązują te trzy procedury administracyjne, gdyż uznano, że są one demokratyczne. W 1948 r. nastąpiło zjednoczenie PPR i PPS i powstała PZPR. W 1950 r. wprowadzono system rad narodowych. Zniesiono samorząd (starostwo, wojewodę) i te rozporządzenia nie były adekwatne do nowej rzeczywistości. Po II wojnie światowej zasady przyjęte w tych kodyfikacjach nie odpowiadały nowym strukturom (centralizm demokratyczny) oraz budowie ustroju „sprawiedliwości społecznej. W tym okresie przyjęto zasadę, że budowa nowego ustroju ma charakter rewolucyjny. Ustawy a szczególnie kodyfikacje hamują rozwój tego nowego ustroju, dlatego też w tym okresie w ustawodawstwie można było zaobserwować tzw. dekodyfikację. Decydowała Warszawa, plany (6-letnie, później 5-letnie) oraz partia. W 1950 r. Wydano 2 podstawowe ustawy: ustawa o systemie rad narodowych, która wprowadzała centralizm demokratyczny, zniosła samorząd terytorialny. W ślad za tym w grudniu 1950 r. Rada Państwa i Rada Ministrów uchwaliła uchwałę o skargach, wnioskach obywatelskich, krytyce prasowej mas pracujących. Ta uchwała nie uchyliła rozporządzeń z 1928 r., natomiast wprowadziła uproszczone postępowanie administracyjne w sprawie skarg. Każdy na każdą czynność mógł wnieść skargę. Skarga powinna być rozpatrzona i załatwiona na szczeblu gromady w ciągu 1 miesiąca, na szczeblu powiatu - w ciągu 2 miesięcy, na szczeblu wojewódzkim - w ciągu 3 miesięcy. Po 1950 r. Powstał, więc problem, co obowiązuje w zakresie postępowania administracyjnego czy rozporządzenie Prezydenta z 1928 r., czy uchwała z grudnia 1950 r. Nie było wówczas sądu administracyjnego, ponieważ nie reaktywowano sądu administracyjnego. Nie było, więc fachowych sędziów, którzy by autorytatywnie rozstrzygnęli, co obowiązuje. W 1955 r.prof. Marian Cinerman z Poznania w podręczniku zaproponował, że uchwała obowiązuje urzędników a obywateli obowiązuje rozporządzenie Prezydenta. W praktyce jednak powszechnie stosowano tylko uchwałę. Zasadnicza zmiana nastąpiła w 1960 r. Po 2 latach dyskusji nad projektem nowego KPA Sejm uchwalił KPA. W tej ustawie wprost uchylono uchwałę z 1950 r. I rozporządzenie w zakresie postępowania z 1928 r. Natomiast w zakresie egzekucji wydano nową ustawę w 1966 r.. W 1950 r. wydano ustawę o kolegiach.

Ustawa z 1960 r. należała do jednych z lepszych kodyfikacji tego działu praca. Zawierała szereg koncepcji i konstrukcji proceduralnoprawnych oryginalnych, np.: po raz pierwszy w Polsce wyodrębniono zasady ogólne postępowania administracyjnego (12 zasad, dzisiaj jest ich 15), zsynchronizowano udział prokuratora i instytucji skarg i wniosków z ogólnym postępowaniem administracyjnym, wprowadzono nową konstrukcję podmiotów na prawach strony, przewidziano udział organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym oraz dostosowano przepisy kpa do nowych struktur administracji. Mankamenty: brak sądownictwa administracyjnego, wadliwie uregulowano w kpa koncepcję milczenia administracji oraz nieważną decyzję. Nowela z 1980 r. reaktywowała Naczelny Sąd Administracyjny, wprowadziła nowe zasady, wydawanie zaświadczeń. Nowela w 1990 r. dostosowała kpa do samorządu terytorialnego. W 1995 r. wyodrębnienie w oddzielnej ustawie NSA. W 1997 r. - wyodrębnienie ordynacji podatkowej. W grudniu 1998 r. istotne zmiany do kpa.

19. Przesłanki zawarcia ugody.

a. sprawa administracyjna załatwiana w formie decyzji administracyjnej musi być zawisła przed organem administracji publicznej - porozumienie co do treści ugody i jej zawarcia przed wszczęciem postępowania albo bez wszczęcia postępowania nie wywołują skutków prawnych; ugoda może być zawarta:

- wyłącznie w sprawie administracyjnej załatwianej w formie decyzji administracyjnej,

- ugoda musi być zawarta wyłącznie w czasie trwania postępowania administracyjnego,

b. w sprawie biorą udział co najmniej dwie strony, których interes prawny lub obowiązek jest tego rodzaju, że dopuszcza pomiędzy nimi pertraktacje i ustępstwa co do wyniku sprawy - za ugodowym załatwieniem sprawy przemawia charakter sprawy administracyjnej, który może być przedmiotem ugody, czyli są to sprawy, w których strony mają sporne interesy (prawa lub obowiązki). Ugoda dotyczy sytuacji materialnej stron, a zatem nie jest dopuszczalne zawarcie ugody pomiędzy stroną a podmiotem na prawach strony,

c. zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyśpieszenia postępowania - uproszczenie dotyczyć może jedynie czynności pertraktacji miedzy stronami co do wyważenia słusznego interesu w sprawie, co też podlega kontroli organy; przyśpieszenie - ugodowe załatwienie sprawy może się przyczynić do przyśpieszenia ostatecznego załatwienia sprawy administracyjnej,

d. ugodowemu załatwieniu sprawy nie sprzeciwia się przepis prawa - zawarcie ugody nie będzie obejściem szczególnych wymagań stawianych rozstrzygnięciu sprawy z racji obowiązku współdziałania organów administrujących,

e. ugoda nie jest wyłączona z mocy przepisów odrębnych - organ musi zawsze ustalić, czy przepis szczególny nie wyłącza dopuszczalności zawarcia ugody,

f. treść ugody nie narusza wymagań interesu społecznego lub słusznego interesu stron

g. skutki prawne oświadczenia stron o zamiarze zawarcia ugody - art.116 § 1 ustanawia przesłankę dopuszczalności ugody, uzależniając ją od zgodnej woli stron. Organ po złożeniu zgodnego oświadczenia stron ma następujące obowiązki:

- odracza wydanie decyzji,

- wyznacza stronom termin do zawarcia ugody - termin ten może być na wniosek stron skrócony lub wydłużony;

20. Orzeczenia WSA.

Sądy administracyjne podejmują orzeczenia rozstrzygające sprawę sądowo-administracyjną. W tym stadium dochodzi do udzielenia lub odmowy ochrony prawnej interesowi prawnemu strony skarżącej lub innemu interesowi reprezentowanemu przez stronę skarżącą.

Orzeczenia sądów administracyjnych są podejmowane w różnych stadiach postępowania w zależności od tego, co jest przedmiotem ich rozstrzygnięcia, a więc będą dotyczyć:

1. toku postępowania np. postanowienie o odrzuceniu skargi

2. kwestii wpadkowych np. postanowienie o udzieleniu pomocy prawnej

3. rozstrzygnięcia strony sądowo-administracyjnej.

Sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem, gdy ustawa nie przewiduje takiego rozwiązania sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia.

Rodzaje wyroków:

1. wyroki w sprawach skarg na decyzję lub postanowienie:

- wyrok o uchylenie decyzji (postanowienia) w całości lub części - podstawy uchylenia decyzji (postanowienia), kiedy decyzja została wydana:

a. z naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy

b. z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego

c. naruszeniem innych przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

- decyzja (postanowienie) jest dotknięta wadą - sąd stwierdza jej nieważność

- sąd wydaje wyrok stwierdzający niezgodność z prawem decyzji (postanowienia)

2. wyroki w sprawie skarg na inne niż decyzje (postanowienia) akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa- sąd uchyla zaskarżony akt albo stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności

3. wyroki w sprawach skarg na bezczynność organów wykonujących adm. publ. - sąd zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa

4.wyroki w sprawie skarg na uchwałę lub zarządzenie organów JST albo związku JST oraz przepisy prawa miejscowego organów administracji rządowej - sąd stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności.

5. wyroki w sprawie skarg na akty nadzoru - sąd uchyla ten akt

6. wyroki w sprawie skarg na inne nie wymienione wyżej akty lub czynności- sąd uchyla lub stwierdza bezskuteczność aktu lub czynności.

Wyrok składa się z sentencji i uzasadnienia.

Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w formie wyroku.

Sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości, co do jego treści. Na postanowienie o wykładni, jak i odmowie służy zażalenie.

Postanowienia można podzielić na:

- kończące postępowanie np. postanowienie o odrzuceniu skargi, postanowienie o umorzeniu postępowania

- wydawane w toku postępowania np. zawieszenia postępowania

21. Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji.

Istotą tej instytucji jest to, że decyzja staje się wykonalna i stanowi tytuł egzekucyjny, mimo, że nie jest ostateczna. Decyzja staje się wykonalna przed upływem terminu do wniesienia odwołania, a wniesienie odwołania nie wstrzymuje jej wykonania. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji nieostatecznej, czyli takiej, od której służy odwołanie.

Decyzja może zawierać klauzulę dotyczącą jej wykonania w postaci rygoru natychmiastowej wykonalności, który może wynikać z:

- przepisów odrębnych np. po wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej

- stwierdzonej przez organ administracyjny niezbędności nadania go ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ adm. publ. może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia. Ocena tego, czy istnieją powyższe przesłanki należy do organu, który wydał decyzję. Gdy stwierdzi, że takie przesłanki istnieją, wówczas zobowiązany jest nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Katalog przesłanek jest zamknięty. W kwestii nadania rygoru natychmiastowej wykonalności panuje, więc duża swoboda organu administracji publicznej. Działa on w ramach uznania administracyjnego. Organ musi, więc zachować dużą roztropność i rozwagę, ponieważ natychmiastowe wykonanie decyzji może wywołać nieusuwalne skutki.

Rygor ten może być nadany decyzji od razu przy jej wydaniu albo później w drodze osobnego postanowienia, na które służy stronie zażalenie. Jeżeli rygor nadany jest w chwili wydania decyzji, wówczas stanowi składnik tej decyzji. Dlatego też rozstrzygnięcie to nie może być przedmiotem odrębnego zażalenia.

Decyzje w sprawach podatkowych zawsze są natychmiast wykonalne, a tylko w pewnych przypadkach możliwe jest wstrzymanie ich wykonania ich przez organ podatkowy.

22. Tryb wydawania zaświadczeń.

Wydanie zaświadczenia jest wszczynane wyłącznie na wniosek. Osoba ubiegającą się o zaświadczenie powinna swoje żądanie wnieść w formie podania albo też może żądanie wnieść ustnie do protokołu. Organ powinien ustalić czy żądanie pochodzi od osoby posiadającej zdolność do czynności prawnych. Organ powinien wydać zaświadczenie niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni. Organ może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, które będzie dotyczyło stanu faktycznego lub stanu prawnego wymagającego potwierdzenia zaświadczeniem. Postępowanie w sprawie wydania zaświadczenia kończy się albo wydaniem zaświadczenia żądanego przez zainteresowaną osobę albo wydaniem postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia lub o odmowie wydania zaświadczenia o treści żądanej przez zainteresowanego. Organ odmawia postanowieniem wydania zaświadczenia w ogóle albo wydania zaświadczenia o treści żądanej. Na takie postanowienia przysługują zażalenia. Zażalenie należy wnieść w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia, do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydał postanowienie. Na skutek rozpatrzenia zażalenia postanowienie odmowne może być albo utrzymane w mocy albo zostanie uchylone i organ będzie zobowiązany do uwzględnienia żądania osoby zainteresowanej wydaniem zaświadczenia. Od ostatecznego postanowienia tzn. od nie zaskarżonego w terminie postanowienia odmownego albo od utrzymującego je w mocy postanowienia wydanego na skutek zażalenia, żaden środek zaskarżenia nie służy w nadzwyczajnych trybach.

23. Formy postępowanie wyjaśniające.

Rozprawa jest formą postępowania wyjaśniającego. Rozprawa umożliwia koncentrację w jednym czasie i miejscu wszystkich uczestników postępowania w danej sprawie, którzy ustnie i bezpośrednio dokonują poszczególnych czynności procesowych. Organ jest obowiązany przeprowadzić rozprawę, gdy: przyspieszy to lub uprości postępowanie, zapewni to osiągniecie celu wychowawczego, wymaga tego przepis prawa, zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron, jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych, w drodze oględzin. Wystąpienie jednej z przesłanek zobowiązuje organ do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w formie rozprawy. Organ ocenia wystąpienie przesłanki uzasadniającej przeprowadzenie rozprawy. Do czynności poprzedzających rozprawę należą: wezwanie stron do złożenia wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów, do stawienia się na rozprawę, wezwanie świadków i biegłych, zawiadomienie o rozprawie jednostek, organizacji, oso, których udział jest uzasadniony. Wezwanie na rozprawę doręcza się na piśmie, określając w nim miejsce, termin, przedmiot rozprawy. Można wyróżnić część wstępną ( obejmuje otwarcie, ustalenie czy stawiły się osoby wezwane, stwierdzenie czy nie ma podstaw do odroczenia rozprawy) i właściwą rozprawy ( obejmuje właściwe postępowanie dowodowe, strona może składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie).

Jednak postępowanie wyjaśniające może odbywać się w formie tzw. postępowania gabinetowego, gdy: w sprawie jest tylko jedna strona, gdy jest kilka stron, ale ich interesy nie są sprzeczne, gdy do udowodnienia stanu faktycznego w danej sprawie wystarczającym środkiem dowodowym są dokumenty. W tym postępowaniu mogą być przeprowadzone te same czynności dowodowe co na rozprawie. Opiera się ono na zasadzie pisemności. Jest mniej sformalizowane, ale obowiązują wszystkie reguły postępowania dowodowego. Strona musi mieć zapewniony czynny udział we wszystkich czynnościach procesowych.

24. Postępowanie wstępne przed WSA

Następuje skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy, które jest niezbędne do ustalenia dopuszczalności podjęcia postępowania w sprawie. Po otrzymaniu skargi na akt lub czynność (bezczynność) organu wykonującego adm. publ. i skompletowaniu akt przewodniczący bada skargę. Gdy skarga jest dotknięta brakami, które można usunąć, wzywa stronę skarżącą do ich usunięcia w terminie. Bada zdolność sądową i procesową stron i w razie stwierdzenia braku kieruje sprawę na posiedzenie niejawne. Bada dopuszczalność skargi i w razie ustalenia wstępnego jej niedopuszczalności kieruje sprawę na posiedzenie niejawne.

Na posiedzeniu niejawnym sąd bada:

1. niedopuszczalność skargi - jej przyczyny mogą być:

a. przedmiotowe - sprawa będąca przedmiotem skargi nie należy do właściwości sądu adm.

- sprawa skarga została złożona w sprawach, w których sąd administracyjny nie jest właściwy

- skarga została złożona na akt nieistniejący

- skarga została wniesiona bez wyczerpania środków zaskarżenia lub gdy przedmiotem zaskarżenia jest akt podjęty poza postępowaniem adm. bez wezwania do usunięcia naruszenia prawa

- gdy skarga dotyczy sprawy pomiędzy tymi samymi stronami, która jest w toku lub już została prawomocnie osądzona

b. podmiotowe - złożona przez podmiot nie mający legitymacji do złożenia skargi

- jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa przez przedstawiciela

2. zachowanie terminu do wniesienia skargi - uchybienie terminu, jeżeli nie został przywrócony, powoduje odrzucenie skargi

3. czy uzupełniono w wyznaczonym terminie braki formalne skargi

Sąd odrzuci skargę jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania ustali wystąpienie jednej z przeszkód uniemożliwiających nadanie skardze dalszego biegu, to wydaje postanowienie o odrzuceniu.

Jeżeli sąd ustali, że nie ma podstaw do odrzucenia skargi, sprawę kieruje się do rozpoznania.

25. Wygaśnięcie decyzji

Organ adm. publ., który wydał decyzję w I instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:

1. stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa (przepis ten nie zmienia istniejącego stanu prawnego, odsyła do przepisów szczególnych, nakazujących stwierdzenie wygaśnięcia mocy prawnej decyzji) albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony ( przepis ten stanowi samoistna materialno- prawną podstawę do stwierdzenia wygaśnięcia mocy prawnej decyzji) - bezprzedmiotowość należy wiązać z brakiem podmiotu lub przedmiotu stosunku prawnego.

Brak podmiotu np. śmierć strony lub rozwiązanie jednostki organizacyjnej będącej stroną, utrata przez stronę kwalifikacji do wykonywania uprawnień.

Brak przedmiotu np. gdy w decyzji rozstrzygnięto odnośnie do praw lub obowiązków dotyczących rzeczy, co do których w wyniku ich zniszczenia lub istotnego przekształcenia te prawa lub obowiązki nie mogą być dalej realizowane.

2. została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku - chodzi o sytuację gdy wydano decyzję z dodaniem do niej warunku rozwiązującego, uzależniającego skutki prawne decyzji od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

Organ stwierdzający wygaśnięcie decyzji jest obowiązany przeprowadzić postępowanie rozpoznawcze zgodnie z przepisami k.p.a o postępowaniu w I instancji. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji następuje przez wydanie decyzji, która może być poddana weryfikacji w toku instancji na skutek odwołania strony.

26. Udział prokuratora w postępowaniu

Prokuratorowi przysługują następujące uprawnienia:

1. żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem - żądanie to jest wiążące dla organu w sprawach wszczynanych wszczynanych urzędu, jak i tych, w których niezbędny jest wniosek strony ( w sprawach tych organ administracji musi uzyskać w toku postępowania zgodę stron na prowadzenie postępowania, a w razie nie uzyskania zgody strony umorzyć postępowanie)

2. brania udziału w każdym stadium toczącego się postępowania, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem - dotyczy wszelkich postępowań adm., zawiadamia organ o przyłączeniu się do postępowania, organ nie może odmówić prokuratorowi, od momentu zawiadomienia organu o udziale w postępowaniu prokuratorowi przysługują uprawnienia podmiotu na prawach strony, może zatem składać wnioski dowodowe, zaskarżać decyzje i postanowienia itd. Udział prokuratora w postępowaniu odwoławczym nie zależy od wcześniejszego jego udziału w postępowaniu przed organem I instancji. Organ powinien zawiadomić prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna jego udział za potrzebny

3. składania sprzeciwu - jest szczególnym środkiem prawnym przeciw decyzjom ostatecznym, może go składać gdy decyzja (postępowanie) było dotknięte wadami powodującymi możliwość wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji, jej uchylenia lub zmiany. Wnosi go do organu właściwego do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji, uchylenia jej lub zmiany. Wniesienie sprzeciwu nie powoduje wstrzymania wykonania decyzji, jednak organ, do którego sprzeciw wniesiono obowiązany jest niezwłocznie rozpatrzyć czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu. Rozpatrzenie i załatwienie sprzeciwu powinno nastąpić w terminie 30 dni od daty jego wniesienia.

4. składania skargi do sądu administracyjnego - złożenie skargi do sądu administracyjnego wyłącza możliwość złożenia sprzeciwu wszystkich tych samych przyczyn, wszystkich jakich złożył skargę. Nie jest związany wymogiem wyczerpania środków odwoławczych, może wnieść skargę w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych wypadkach w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi.

Ponadto może zgłosić swój udział w już wszczętym postępowaniu przed sądem adm., wówczas postępowanie toczy się z jego udziałem. Jego nieobecność na rozprawie nie wstrzymuje rozpatrzenia sprawy przez sąd.

We wszystkich tych przypadkach korzystanie z uprawnień jest ograniczone do zapewnienia zgodności z prawem działania administracji.

27. Współdziałanie organów w rozpatrywaniu spraw indywidualnych

Współdziałanie będzie występować wtedy, gdy w jakiejś sprawie ma miejsce przecinanie się zakresów działania dwóch lub kilku podmiotów. Motyw - rozszerzenie kręgu podmiotów uczestniczących we współdecydowaniu o określonym problemie mającym charakter kompleksowy.

Naruszenie obowiązku współdziałania przy wydaniu decyzji jest przesłanka do wznowienia postępowania. Jest to wada proceduralna.

Organ właściwy w sprawie ma rozpocząć czynności współdziałania, występując z wnioskiem. Obowiązek współdziałania jest realizowany z urzędu przez organ powołany do wydania decyzji w sprawie zawiłej, który powinien wykonać dwie czynności procesowe:

1. zwrócić się do organu współdziałającego o zajęcie stanowiska - organ ma wyrazić opinie lub dokonać uzgodnienia projektu rozstrzygnięcia w sprawie. Organ ma obowiązek zająć stanowisko niezwłocznie, a jeżeli jest to niemożliwe, to w terminie 2 tygodni od daty doręczenia mu żądania albo w terminie dłuższym przewidzianym w przepisach odrębnych.

2. powiadomić strony o tej czynności

Organ obowiązany do zajęcia stanowiska w razie potrzeby może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

Strona ma prawo czynnego udziału w postępowaniu podjętym przez organ współdziałający.

28. Interes prawny w postępowaniu administracyjnym.

Najprościej mówiąc interes prawny to taki, który został wzięty przez prawo w ochronę polegającą na możliwości żądania od organu administracji podjęcia określonych czynności mających na celu zrealizowanie interesu lub usunięcie zaistniałego zagrożenia. Pojęcie to określa relację pomiędzy oczekiwaniami jakiegoś podmiotu w stosunku do organów stosujących prawo a kompetencjami i możliwościami tych organów, jakimi dysponują wobec danego podmiotu.

Pojęcia interesu prawnego zaczęto używać w doktrynie na określenie pewnej korzystnej sytuacji jednostki wobec państwa, nie dającej jej wprawdzie roszczenia o czynność określonej treści, ale silniejszej od interesu faktycznego, nie uprawniającego do żadnego żądania. Interesem prawnym można też nazwać prawo jednostki do określonego postępowania zmierzającego do wydania decyzji, umiejscowione pomiędzy prawem podmiotowym a interesem faktycznym.

Interes prawny, aby mógł być zaspokojony przez administrację, musi być osobisty, własny, indywidualny ponieważ organ administracyjny jako decyzję wydaje akt o charakterze indywidualnym, skierowany do konkretnej osoby. Interes ten musi być konkretny, dający się obiektywnie stwierdzić, aktualny i znajdujący swoją podstawę w przepisach prawa materialnego oraz potwierdzenia w okolicznościach faktycznych. O istnieniu interesu prawnego możemy mówić wówczas, gdy zgłaszane żądanie oparte jest na konkretnej normie prawnej, a konieczność jego obiektywnego charakteru oznacza, że o istnieniu interesu prawnego decyduje nie przekonanie zainteresowanego, lecz ocena ustawodawcy. Norma prawa materialnego stanowiąca podstawę interesu prawnego powinna być normą dającą się indywidualnie wyodrębnić i określić, a treść jej można do końca ustalić. Powinna ona zawsze aktualnie i bezpośrednio dotyczyć sytuacji danego podmiotu. Interes prawny nie może być wyprowadzany z samego tylko faktu istnienia jakiegoś aktu prawnego, nie może też wynikać tylko z interesów lub uprawnień podmiotów lub mieć charakteru hipotetycznego.

Interes prawny jest pojęciem języka prawnego. Zgodnie z art. 28 k.p.a. jest podstawą do zakwalifikowania określonego podmiotu jako strony w postępowaniu administracyjnym. Źródłem interesu prawnego jest zawsze norma prawa materialnego we wszystkich gałęziach prawa. Mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym oznacza ustalić taki przepis prawa powszechnie obowiązującego, na którego podstawie można zażądać wszczęcia czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby lub zaprzestania czynności organu, która jest sprzeczna z potrzebami jakiejś osoby. Interes prawny jest zarazem kategorią ściśle związaną z przedmiotem postępowania, ze względu na fakt, że jest kategorią normatywną, mającą swoje źródło w przepisach regulujących sposób załatwienia sprawy. Można ująć go też, jako potrzebę ochrony sfery prawnej obywatela wyznaczającą zakres jego działań lub subiektywnie odczuwaną potrzebę utrzymania istniejącego, lub spowodowania takiego stanu rzeczy, jaki dany podmiot uważa za korzystny, przy czym korzyść ta musi mieć swoje źródło w prawie.

29. Wszczęcie postępowania administracyjnego.

Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.

O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.

W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu.

Podanie powinno zawierać, co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda.

Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego. Przekazanie sprawy do organu właściwego następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści § 2. Zawiadomienie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia postanowienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania albo, gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy.

30. Moc prawna środków zaskarżenia.

Środki zaskarżenia- instytucje procesowe za pomocą, których uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji lub reformacji. Oparte są na zasadzie skargowości - służą podmiotom uprawnionym do żądania uruchomienia z urzędu. Ich celem bezpośrednim jest doprowadzenie do kasacji lub reformacji rozstrzygnięcia administracyjnego - wyeliminowanie wadliwych decyzji.

Suspensywność- moc prawna środka zaskarżenia. Może być bezwzględna oraz względna.

Odwołanie jest bezwzględnie suspensywne - wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu. Są wyjątki - decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy nadano rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest zgodna z żądaniami wszystkich stron, gdy podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa.

Zażalenie jest względnie suspensywne - wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia. Wyjątek - gdy organ, który wydał postanowienie może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

31. Osoba zainteresowana w toku postępowania administracyjnego.

Osoby zainteresowane - uczestnicy postępowania mający w sprawie interes faktyczny. Do uczestników postępowania zaliczymy osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne, które w sprawie nie mają interesów chronionych przez prawo, ale są zainteresowane sprawą ze względu na ich faktyczne interesy lub ze względu na ich udział w niektórych czynnościach postępowania.

Osoby zainteresowane mogą podejmować ochronę swoich interesów wnosząc skargę powszechną. Mogą również bronić swoich interesów w postępowaniu administracyjnym za pośrednictwem organizacji społecznej, gdy jest jej członkiem albo nakłoni ją do udziału w postępowaniu na prawach strony lub do wyrażenia stanowiska w sprawie. Bezpośrednio może wystąpić w postępowaniu administracyjnym tylko wtedy, gdy przeprowadza się rozprawę. Osoba zainteresowana jest uzależniona od czynności podejmowanych z urzędu przez organ albo od woli organów organizacji społecznych.

---