STARZENIE

• TO PROCES INWOLUCJI OBEJMUJĄCY CAŁY ORGANIZM CO PROWADZI DO UTRATY ICH REZERWY CZYNNOŚCIOWEJ

• INWOLUCJA NATURALNA

• ZMIANY CHOROBOWE - nakładanie się skutków chorób

• MECHANIZMY KOMPENSACYJNE

• ODDZIAŁYWANIE ZEWNĘTRZNE- ŚRODOWISKOWE- sumowanie

• ODRĘBNOŚĆ PSYCHOLOGICZNA

STARZENIE KOMÓREK

• ZANIK

• DEGENERACJA

• WYMIANA

• ZABURZENIA FUNKCJI

• ROZPLEM

• ODNOWA

• KOMPENSACJA ANATOMICZNA

• KOMPENSACJA CZYNNOŚCIOWA

STARZEJEMY SIĘ

• Liczba osób po 85rż w Europie zachodniej >3%

STARZENIE NATURALNE

• 0-30-65-70-100-120 LAT

• SŁABA PŁEĆ ? KOBIETY 8 LAT DŁUŻEJ

• WARUNKI ŻYCIA, PRACA, PAPIEROSY

• 100 LAT TEMU W AMERYCE

• 2% 65 LAT

• 50 LAT TEMU 4%

• DZISIAJ >11%

OPIEKA NAD STARSZYMI

• KOSZTY: LECZENIE, 30% ŁÓZEK SZPITALNYCH W USA, 30% LEKÓW,

• REHABILITACJA FIZYCZNA, I PSYCHOLOGICZNA, KOSZTY ~300MILIARDÓW

• 25% W DOMACH STAROŚCI

• 50% PO 80 RŻ- WIĘCEJ ŁÓŻEK NIŻ W SZPITALACH

MASA CIAŁA

• PRZYROST W WIEKU ŚREDNIM

• SPADEK W WIEKU STARCZYM

• MASA MIĘŚNIOWA

• MASA KOSTNA

• ZMIANY W KOMÓRCE

• PRZYROST TŁUSZCZU, LIPOFUSCYNY

• SPADEK WODY, POTASU

• ZMIANY CZYNNOŚCIOWE: SPADEK ZUŻYCIA TLENU I PRZEMIANY MATERII

STARZENIE - WYDOLNOŚĆ

• PŁUCA : WZROST OBJ. ZALEGAJĄCEJ, SPADEK OBJ. ZYCIOWEJ, PROCESY CHOROBOWE

• SERCE: ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI SERCA, ZMIANY NACZYŃ , PROCESY CHOROBOWE

• ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI INNYCH NARZĄDÓW: NEREK, UKŁADU ENDOKRYNNEGO I INNE

STARZENIE

• NIEDOBORY WITAMIN, ŻELAZA

• NERKI: SPADEK PRZEPŁYWU KRWI I CLEARENSU KREATYNINY

• SERCE: CO, HR, CHF

• NIETOLERANCJA GLUKOZY

• PŁUCA VC

• ODPORNOŚĆ KOMÓRKOWA

• DEPRESJA, DEMENCJA, PARKINSONIZM

• MIAŻDŻYCA

STAROŚĆ

• SKUTECZNOŚĆ LECZENIA I REHABILITACJI

• INNE PROBLEMY:

• URAZY

• BEZSENNOŚĆ

• NIEDOWIDZENIE, NIEDISŁYSZENIE

• BRAK PRAGNIENIA

• PRZEWLEKŁY BÓL

• NADUŻYWANIE LEKÓW

STAROŚĆ
SCHORZENIA TYPOWE DLA WIEKU

• WYPADANIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

• CHOROBY NOWOTWOROWE

• PÓŁPASIEC

• RAK SKÓRY

• PARKINSONIZM

• CHOROBY TARCZYCY (MASKED HUPERTHYREOIDISM)

• HYPOTERMIA (32 ST)

• ŚPIĄCZKA HYPEROSMOLARNA

• UDARY

• POLIMIALGIA REUMATYCNZA

• OSTEOPOROZA

• ZŁAMANIA SZYJKI KOŚCI UDOWEJ

• RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO

STAROŚĆ
PODSTAWOWE PROBLEMY OPIEKI SZPITALNEJ

• ZABURZENIA SNU I ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI, BŁĄDZENIE

• UPADKI, OMDLENIA

• ZŁAMANIA BEZ UCHWYTNEGO URAZU

• ODLEŻYNY

• NIETRZYMANIE MOCZU / LUB ZALEGANIE

• PRZEDŁUŻONA REHABILITACJA

• TĘSKNOTA ZA DOMEM

FIZJOLOGIA - SERCE

• ZMNIEJSZENIE SIŁY SKURCZU

• WYDŁUŻENIE CZASU SKURCZU

• ZWOLNIENIE NAPEŁNIANIA

• ZWOLNIENIE AKCJI SERCA

• OSŁABIENIE REAKCJI NA STYM. ADRENERGICZNĄ

• NIEWYDOLNOŚĆ PRZY WYSIŁKU

SERCE

• ZANIK MIĘŚNIA:

• ZANIK BRUNATNY: WŁÓKNIENIE I NACIEKI AMYLOIDU

• KRĘTY PRZEBIEG NACZYŃ WIEŃCOWYCH

• SPADEK PODATNOŚCI ROZKURCZOWEJ

• DEFORMACJA KOMÓR, ZANIK BELECZKOWANIA, POSZERZENIE OPUSZKI AORTY

• WŁÓKNIENIE UKŁADU BODŹCOPRZEWODZĄCEGO

• TKANKA ŁĄCZNA:

• UTRATA SPRĘŻYSTOŚCI- KOLAGEN/ELASTYNA, WAPNIENIE

• WĘZEŁ ZATOKOWY: BRADYKARDIA, NIEWYDOLNOŚĆ WĘZŁA

• ZABURZONE PRZEWODZENIE ŚRÓD I MIĘDZYPRZEDSIONKOWE

• UKŁAD BODŹCOPRZEWODZĄCY:

• ZANIK KOMÓREK, DEGENERACJA, ZASTĘPOWANIE PRZEZ KK TŁUSZCZOWE, PRZEROST TK. ŁĄCZNEJ, ZWŁÓKNIENIE, ZWAPNIENIA, FA

• REAKCJA NA REGULACJĘ AUTONOMICZNĄ

• BLOKI S-A, A-V I OBWODOWE

• WĘZEŁ A-V:

• BLOK A-V IO

• BLOK A-V IIO

• BLOKI ODNÓG: LBBB, RBBB

• BLOK A-V III

FIZJOLOGIA - NACZYNIA KRWIONOŚNE

• MIĘŚNIE GŁADKIE- SPADEK SIŁY SKURCZU

• ŚRÓDBŁONEK: NO, ZAKRZEPY

• SZTYWNOŚĆ ŚCIANY I OPÓR

• ŻYŁY: ZMNIEJSZENIE PODATNOŚCI

• NACZYNIA PŁUCNE : WZROST OPORU

CIŚNIENIE TĘTNICZE

• RR: 100 + WIEK ?

• OPÓR X POJEMNOŚĆ MINUTOWA

• SPOŻYCIE SOLI

• DIETA, ALKOHOL, PAPIEROSY

• CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE

• CZ. PSYCHOGENNE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
po 65 rż > 50%

• PIERWOTNE

• WTÓRNE:

• CH. NEREK

• CH. GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH: TARCZYCA, NADNERCZA, PRZYSADKA, PRZYTARCZYCE I INNE

• KOARKTACJA AORTY

• CZ. GENETYCZNE

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZA STARZENIE

• PRZYSPIESZENIE MIAŻDŻYCY

• PRZEROST SERCA

• CHF, FA, AEV

• PRZEROST BŁONY ŚRODKOWEJ TETNIC

• ZMIANY NARZĄDOWE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

• REHABILITACJA ?

• TAK

• BEZ WYSIŁKU IZOMETRYCZNEGO

• Często inne ograniczenia

SERCE

• POWIĘKSZENIE JAM

• PRZEROST ZWŁASZCZA PRZEGRODY

• ZACHOWANA F-CJA W SPOCZYNKU

• ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI WYSIŁKOWEJ: CZĘSTOŚĆ, NAPEŁNIANIE, KURCZLIWOŚĆ, CZYNNOŚĆ ENDOKRYNNA ANP

• PRZEPŁYW WIEŃCOWY

• GORSZA REAKCJA ADAPTACYJNA I ODRUCHOWA: HRV, HYPOTONIA ORTOSTATYCZNA

• UKŁAD BODŹCO-PRZEWODZĄCY SERCA

• APARAT ZASTAWKOWY

• APARAT ZASTAWKOWY:

• ZASTAWKA AORTY I MITRALNA:

• ZWŁÓKNIENIE, ZWAPNIENIA PO 70 RŻ 32% KOBIET, 14% MĘŻCZYZN,

• ZABURZENIA FUNKCJI: ZWĘŻENIA, NIEDOMYKALNOŚĆ

ZWĘŻENIE ZASTAWKI AORTY

• NABYTE: GORĄCZKA REUMATYCZNA

• MIAŻDŻYCOWE

• POWIERZCHNIA Z ~3 DO <1CM2

• GRADIENT

• PRZEROST LK

• ROZSTRZEŃ LK

• OBJAWY:

• OBRZĘK PŁUC

• UTRATY PRZYTOMNOŚCI I ZASŁABNIĘCIA

• SPADEK RZUTU

• TPV,FV

• SPADEK PRZEPŁYWU WIEŃCOWEGO (GRADIENT)

• BÓLE WIEŃCOWE : SPADEK PRZEPŁYWU(GRADIENT)

• TOWARZYSZĄCE ZMIANY MIAŻDŻYCOWE

• NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

• MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW

• ZATORY OBWODOWE

• BAKTERYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA

ZWĘŻENIE ZASTAWKI DWUDZIELNEJ (MITRALNEJ)

• NABYTE:

• GORĄCZKA REUMATYCZNA

• MIAŻDŻYCOWE

• POWIERZCHNIA ZASTAWKI ~5CM DO 1.5CM2

• GRADIENT, ROZSTRZEŃ LA, PCW

• POWIKŁANIA:

• MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW

• ZATORY OBWODOWE

• NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

• ZAKAŻENIA DRÓG ODDECHOWYCH

• BAKTERYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA

• OBJAWY:

• OBRZĘK PŁUC

• KASZEL, KOŁATANIA SERCA, DUSZNOŚĆ, CHRYPKA

NIEDOMYKALNOŚĆ ZASTAWKI MITRALNEJ

• NABYTA:

• REUMATYCZNA

• NIEDOKRWIENNA

• CHF

• ROZSTRZEŃ LA I LK

• OBJAWY:

• OSŁABIENIE, DUSZNOŚĆ

• OBRZĘK PŁUC

• POWIKŁANIA:

• FA

• ZATOROWOŚĆ

• ZAPALENIE WSIERDZIA

• NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

NIEDOMYKALNOŚĆ ZASTAWKI AORTY

• NABYTA:

• REUMATYCZNA

• MIAŻDŻYCOWA

• ZZSK

• ROZSTRZEŃ I PRZEROST LK (COR BOVINUM)

• OBJAWY:OSŁABIENIE, DUSZNOŚĆ, KOŁATANIA SERCA, ZAWROTY GŁOWY, OMDLENIA, STENOKARDIA

• POWIKŁANIA:

• FA

• ZATOROWOŚĆ

• BAKTERYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW

• 350-600/MIN

• SPADEK RZUTU

• CZĘSTOŚĆ ROŚNIE Z WIEKIEM

• PRZYCZYNY:

• SAMOISTE

• WADY SERCA

• NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

• NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

• CHNS

• POCHP

• OBJAWY:

• KOŁATANIE SERCA

• OSŁABIENIE

• DUSZNOŚĆ

• BÓLE W KLP

• OMDLENIA I ZASŁABNIĘCIA

• POWIKŁANIA:

• CHF

• TACHYKARDIOMIOPATIA

• NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

• ZATOROWOŚĆ OBWODOWA

• POWIKŁANIA LECZENIA P-KRZEPLIWEGO

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

• JEST TO STAN, W KTÓRYM WIELKOŚĆ RZUTU MINUTOWEGO SERCA JEST NIEWYSTARCZAJĄCA W STOSUNKU DO POTRZEB ORGANIZMU

• PRAWO FRANKA-STARLINGA: WYDOLNOŚĆ JEST FUNKCJĄ KURCZLIWOŚCI, OBCIĄŻENIA WSTĘPNEGO I NASTĘPCZEGO

• PRZYCZYNY:

• CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA

• WADY SERCA WRODZONE I NABYTE

• ZAPALENIE MIĘŚNIA SERCA

• ZAPALENIE WSIERDZIA

• ZAPALENIE OSIERDZIA

• KARDIOMIOPATIE

• ZABURZENIA RYTMU SERCA

ZAPOTRZEBOWANIE SERCA NA TLEN

• HR

• KURCZLIWOŚĆ

• AFTERLOAD

• WYSIŁEK DO GENEROWANIA CIŚNIENIA JEST WIĘKSZY NIŻ DO OBJĘTOŚCI (np. AoS vs AoI )

• RPP (RATE PRESSURE PRODUCT)

• METABOLIZM TLENOWY

• ZDOLNOŚĆ EXTRAKCJI TLENU (PO CS)

• KWAS MLEKOWY - METABOLIZM BEZTLENOWY

ĆWICZENIE I REZERWA SERCA

• REZERWA SERCA: ZDOLNOŚĆ DO ZWIĘKSZENIA PRACY SERCA (RZUTU) PRZY WZROŚCIE ZAPOTRZEBOWANIA TKANEK NA TLEN: HR I OBJ. WYRZUTOWA->CO 6->25L/MIN, O2 250->1500L/MIN, (TISSUE EXTRACTION)

WYSIŁEK W NIEWYDOLNOŚCI SERCA

• WZROST ZAPOTRZEBOWANIA TKANEK NA TLEN

• ZWIEKSZENIE DYSOCJACJI OXYHEMOGLOBINY

• ZWIĘKSZENIE RZUTU SERCA

• REDYSTRYBUCJA KRĄŻENIA

WYSIŁEK W NIEWYDOLNOŚCI SERCA

• ZAWARTOŚĆ TLENU:

• 18ml O2/dl tętnicza różnica 4ml

• 14 ml O2/dl żylna

• przy wysiłku różnica 12-14 ml O2/dl

• CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYDOLNOŚĆ:

• HEMOGLOBINA (NIEDOKRWISTOŚĆ MEGALOBLASTYCZNA, MIKROCYTARNA, NORMOBLASTYCZNA)

• KARBOXYHEMOGLOBINA

• FUNKCJA PŁUC

KURCZLIWOŚĆ W NIEWYDOLNOŚCI SERCA

• NIEWYDOLNOŚĆ SKURCZOWA -> NIEKOMPLETNE OPRÓŻNIANIE SERCA-> WZROST OBJ. PÓŹNOSKURCZOWEJ-> PRZESUNIĘCIE NA PRAWO KRZYWEJ FRANKA-STARLINGA, WZROST CIŚNIENIA KOŃCOWOROZKURCZOWEGO-> UTRZYMANIE RZUTU SERCA

• UTRZYMANIE CIŚNIENIA ( WZROST OPORU OBWODOWEGO- AFTERLOAD)

• WZROST CIŚNIENIA PŁUCNEGO. PRZEKROCZENIE CIŚNIENIA ONKOTYCZNEGO BIAŁKA(~24MMHg) POWODUJE OBRZĘK-> WZROST WYSIŁKU ODDECHOWEGO ->OBRZĘK PŁUC

NIEWYDOLNOŚĆ PRAWEJ KOMORY

• CHOROBY PŁUC

• WTÓRNIE DO NIEWYDOLNOŚCI LEWOKOMOROWEJ

• WADY SERCA, PIERWOTNE NADC.

• ZNACZNE ZWIĘKSZENIE OBJ. KRWI np.. NIEWYDOLNOŚĆ NEREK

• ->PODWYŻSZONE CIŚNIENIE ŻYLNE, OBRZĘKI OBWODOWE, WĄTROBA

ZESPÓŁ PŁUCNO-SERCOWY

• ZESPÓŁ OBJAWÓW WYSTĘPUJĄCYCH W WYNIKU NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO PŁUCNEGO

• PRZYCZYNY: CHOROBY PŁUC (ZMNIEJSZENIE ŁOŻYSKA NACZYNIOWEGO PŁUC): POCHP, ROZEDMA, ZWŁÓKNIENIE, GRUŹLICA, PYLICE, SARKOIDOZA, MUKOWISCYDOZA, NOWOTWORY

• PRZYCZYNY cd.: ZAMKNIĘCIE ŚWIATŁA TT PŁUCNYCH: ZATORY, ZAKRZEPY, UCISK Z ZEWNĄTRZ, KURCZ

• PIERWOTNE NADCIŚNIENIE PŁUCNE

ZATOR TĘTNICY PŁUCNEJ

• ZAMKNIĘCIE ŚWIATŁA TĘTNIC PŁUCNYCH MATERIAŁEM ZATOROWYM. NAJCZĘŚCIEJ FRAGMENTAMI ZAKRZEPÓW Z ŻYŁ KK DOLNYCH, RZADZIEJ ZATORY TŁUSZCZOWE

• PRZYCZYNY:

• UNIERUCHOMIENIE W ŁÓŻKU

• NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

• NOWOTWORY(TRZUSTKA)

• CZERWIENICA

• ŻYLAKI KOŃCZYN DOLNYCH

• ZAKRZEPOWO-ZATOROWE ZAPALENIE ŻYŁ

• NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA

• PROSTATEKTOMIA, INNE ZABIEGI

• OBRAZ KLINICZNY:

• GWAŁTOWNY SPADEK PRZEPŁYWU PRZEZ KRĄŻENIE PŁUCNE

• SPADEK OBJ. WYRZUTOWEJ

• SPADEK SATURACJI

• BÓL W KLP, DUSZNOŚĆ , SINICA

• WZROST CIŚNIENIA ŻYLNEGO

• WSTRZĄS, ŚMIERĆ

CHOROBA NIEDOKRWIENNA

• DUSZNICA BOLESNA

• ZAWAŁ SERCA 50% OSOBY PO 65 rż

• ZMIANY WIELONACZYNIOWE

• WYSOKA ŚMIERTELNOŚĆ

• RZADZIEJ BÓL, WYSOKA ŚMIERTELNOŚĆ

• NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA, KRĄŻENIA

• WSPÓŁISTNIENIE KILKU CHORÓB

• ZŁOŻONE ZMIANY EKG

• CZĘSTSZE POWIKŁANIA

• MNIEJ INTENSYWNA TERAPIA

• UTRUDNIONA I ZBYT KRÓTKA REHABILITACJA RUCHOWA

• NISKA WYDOLNOŚĆ

• POWIKŁANIA, INNE SCHORZENIA

• W TYM NIESPRAWNOŚĆ RUCHOWA, NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA

• ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI I PSYCHICZNE

• ZABURZENIA NEUROLOGICZNE

• ARYTMIE

• UTRUDNIENIA REHABILITACJI

• NIESPRAWNY UKŁAD RUCHU

• CUKRZYCA, NIEDOKRWIENIE KK DLN, PRZEPUKLINY W TYM ROZWORU PRZEŁYKU, ŻYLAKI, OWRZODZENIA, DUSZNOŚĆ, ZAWROTY GŁOWY, ZAB. RYTMU, NIEDOWIDZENIE, OBRZĘKI, CH PARKINSONA I INNE

UTRUDNIENIA REHABILITACJI
W ZAWALE I CH.N.S.

• POWIKŁANIA: CHF, NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA, ZATOROWOŚĆ PŁUCNA, ZAKRZEPICA, KRWIAKI, INFEKCJE UKŁADU MOCZOWEGO, ODDECHOWEGO PO WKŁUCIACH, ODLEŻYNY, PSYCHOZA,

• ZABURZENIA RÓWNOWAGI, OSŁABIENIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ

• PO CABG : UDAR, DRENAŻ, NIESTABILNOŚĆ MOSTKA

ZABURZENIA RYTMU SERCA

• MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW

• ZABURZENIA PRZEWODZENIA

• ARYTMIE KOMOROWE

• STYMULACJA STAŁA

• KARDIOWERTER DEFIBRYLATOR

• OMDLENIA: HIPOTONIA ORTOSTATYCZNA

• INNE OMDLENIA ODRUCHOWE

• ZABURZENIA NEUROLOGICZNE I NACZYNIOPOCHODNE

WYSIŁEK

• MAX WYDOLNOŚĆ TLENOWA 15-30RŻ

• SPADEK 5-10%/10 LAT

• MET (metabolic equiv =3.5mlO2/kg/min)

• 60-69 lat ~8 MET

• 70-79 lat ~7 MET

• 80-89 lat ~5 MET

• HR max: 220- wiek

• RR WZROST O MAX 30mmHg

• wolny przyrost HR, zużycia O2 i poziomu CO2- gorsza reakcja na stym adrenergiczną

• wolniejszy powrót HR, RR, O2 i CO2

• SYSTEMATYCZNY WYSIŁEK UTRZYMUJE WYDOLNOŚĆ

• PRÓBA WYSIŁKOWA PRZED REHABILITACJĄ - OCENA WYDOLNOŚCI

• WYZNACZENIE BEZP. ZAKRESU HR I RR

• WYKLUCZENIE IHD

• 85-90% MAX

REHABILITACJA W MIAŻDŻYCY TĘTNIC ?

• TAK !!!

• ROZWÓJ KRĄŻENIA OBWODOWEGO

• ZACHOWANIE SPRAWNOŚCI I SAMODZIELNOŚCI

PACJENT ZE STYMULATOREM I ICD

• ZAKAZ WSTĘPU DO PRACOWNI REHABILITACJI???

• LECZENIE CIEPŁEM:PARAFINA, PODCZERWIEŃ, DIATERMIA,

• KRIOTERAPIA

• HYDROTERAPIA, KINEZYTERAPIA

• ULTRADŹWIĘKI, LASEROTERAPIA

• MAGNETOTERAPIA

• ELEKTROSTYMULACJA

• NIE WYMAGA SPECJALNEJ TROSKI

• MOŻE OGLĄDAĆ TELEWIZJĘ

• ODKURZAĆ, PRASOWAĆ, ROZMAWIAĆ PRZEZ TELEFON ITD

• ŚRODKI OSTROŻNOŚCI:

• SILNE POLA ELEKTRYCZNE I MAGNETYCZNE (MRI), DC

• NARAŻENIE NA GWAŁTOWNE, RUCHY

ZABURZENIA KRZEPLIWOŚCI

• SKAZA NACZYNIOWA, WYBROCZYNY, PURPURA SENILIS (KRUCHOŚĆ NACZYŃ)

• MAŁOPŁYTKOWOŚĆ Z HIPERAGREGACJĄ

• NADKRZEPLIWOŚĆ: WZROST FIBRYNOGENU, CZ. VII I D-DIMERÓW, SPADEK ATIII, tPA I białka C

• SPADEK SYNTEZY CZ. KRZEPNIĘCIA W WĄTROBIE (VIT K)

TĘTNIAKI

• AORTA PIERSIOWA WSTĘPUJĄCA I ZSTĘPUJĄCA

• AORTA BRZUSZNA

• TĘTNICE BIODROWE, UDOWE I PODKOLANOWE

• TĘTNIAK ROZWARSTWIAJĄCY AORTY(KRWOTOK DO BŁONY ŚRODKOWEJ)

CHIRURGIA SERCA W STARSZYM WIEKU

• CABG

• OPCAB

• MIDCAB

• EACAB

• SZTUCZNE ZASTAWKI

• PLASTYKA ZASTAWEK I SERCA

• WYŻSZA ŚMIERTELNOŚĆ

• DŁUŻSZY CZAS HOSPITALIZACJI

• LICZNIEJSZE POWIKŁANIA:

• UDARY, PSYCHOZY, ZATORY PŁUCNE I OBWODOWE, NIEWYDOLNOŚĆ NEREK, KRWOTOKI, NIEWYDOLNOŚC ODDECHOWA

PTCA W STARSZYM WIEKU

• NISKA ŚMIERTELNOŚĆ

• LICZBA POWIKŁAŃ ROŚNIE Z WIEKIEM:

• UDARY, PSYCHOZY, ZATORY PŁUCNE I OBWODOWE, NIEWYDOLNOŚĆ NEREK, KRWOTOKI, NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA

CHOROBY TĘTNIC OBWODOWYCH

• MIAŻDŻYCA TĘTNIC

• ZAKRZEPOWO-ZATOROWE ZAPALENIE TĘTNIC

• OBJAWY:

• BÓLE MIĘŚNI, CHROMANIE PRZESTANKOWE

• BÓLE SPOCZYNKOWE

• KURCZE MIĘŚNI, PARESTEZJE

• OZIĘBIENIE KOŃCZYNY

• ZANIKI MIĘŚNIOWE

• BLADOŚĆ POWŁOK

MIAŻDŻYCA TĘTNIC

• MĘŻCZYŹNI PO 50 RŻ

• CUKRZYCA

• PALENIE TYTONIU

• WSPÓŁISTNIENIE CHNS

• ZABURZENIA LIPIDOWE

• WYWIAD RODZINNY

• NADCIŚNIENIE

• OTYŁOŚĆ

ŻYLAKI

• NIERÓWNOMIERNE POSZERZENIE I WYDŁUŻENIE ŻYŁ, ZWYKLE W OBRĘBIE KOŃCZYN DOLNYCH W WYNIKU WRODZONEJ , LUB NABYTEJ DYSFUNKCJI ZASTAWEK

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ

• STAN ZAPALNY ODCINKA ŻYŁY Z WYTWORZENIEM W TYM MIEJSCU ZAKRZEPU. ŻYŁY KK DLN I MIEDNICY

• ETIOPATOGENEZA: ZASTÓJ, LEPKOŚĆ ,

• NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA,

• UNIERUCHOMIENIE W ŁÓŻKU

• ZABIEGI OPERACYJNE

• PRZYCZYNY:

• CIĄŻA I PORÓD

• URAZY, ZAKAŻENIA

• UCISK NA ŻYŁY

• CZRWIENICA

• OTYŁOŚĆ

• LEKI ZWIĘKSZAJACE KRZEPLIWOŚĆ

• ANTYKONCEPCJA, STERYDY

• OBRAZ KLINICZNY: OBRZĘK, BÓL, GORĄCZKA

Narząd ruchu

• STARZENIE:

• Teoria zużycia: inwolucja +kumulacja nieodwracalnych uszkodzeń

• „Zegar biologiczny” komórkowy: apoptoza, układowy, hormonalny

Choroby kości

• Kość:

• Warstwa korowa - zbita

• Warstwa beleczkowata rdzeniowa

• Przebudowa kości

• Resorpcja - osteoliza

• Nowotworzenie- osteogeneza

Osteoporoza

• Choroba metaboliczna przebiegająca z obniżeniem masy kostnej

• Nasilenie resorpcji kości

• Gęstość kości maleje 3-5%/10 lat

• Kobiety

• Okres pomenopauzalny

• Podatnośćna złamania: trzony kręgów, kość promieniowa, szyjka kości udowej

Osteoporoza- postacie

• Pomenopauzalna

• Inwolucyjna

• Wtórna ( sterydy, nadcz. Przytarczyc, niewydolność wątroby, niewydolność nerek, hiperprolaktynemia, hipogonadyzm, alkohol, polekowe, POCHP, cukrzyca, zesp złego wchłaniania, RZS,

Osteoporoza- cz. ryzyka

• Wiek

• Płeć

• Rasa (biała)

• Genetycznie uwarunkowana

• Tryb życia

• Dieta

• Sylwetka

• Stan po usunięciu przydatków

osteoporoza

• Leczenie i rehabilitacja

• Aktywność fizyczna spacery, pływanie

• Ca(hamowanie parathormonu), Vit D, estrogeny, kalcytonina, fluor, bisfosfoniany

• Rehabilitacja naświetlanie słoneczne, balneoterapia

Osteoporoza - waga ciała

• Nadwaga:

• Większe obciążenie

• Większy poziom estrogenów

• Mniejszy katabolozm

• Niedowaga- większe ryzyko

• Masa mięśniowa

OSTEOMALACJA

• Zmniejszenie stosunku prawidłowo zmineralizowanej tk kostnej do niezmineralizowanej bez zmniejszenia masy kostnej

• Przyczyna: niedobór Vit D, hipofosfatemia, hipokalcemia, zaburzenia wchłaniania, stan po gastrectomii, niewydolność trzustki, niewydolność nerek, niewydolnośćwątroby

• Może współistnieć z osteoporozą

• Vit D2 - wchłanianie

• Vit D3 - w skórze

• Hydroksylacja hydroxycholekalcyferolu w wątrobie do kalcytriolu

• I do dihydroxycholekalcyferolu w nerkach

Osteomalacja - objawy

• Bóle kostne: kręgosłup, żebra, kości biodrowe, miednicy, kończyn

• Bóle nasilają się przy ruchach

• Deformacje kości obciążonych

• Patologiczne złamania

Osteomalacja- postępowanie

• Vit D

• Zesp. Złego wchłaniania

• Dieta

• Leki żółciopędne

• Enzymy trawienne

• Niewydolność nerek

• Aktywna vit D i wapń

• Leki wiążące fosforany

• Ch. wątroby: VitD, dieta

Choroba zwyrodnieniowa stawów

• Choroba ze zużycia chrząstki szklistej, warstwy podchrzęstnej kości i tkanek okołostawowych

• Najczęstsza przyczyna kalectwa po 65 rż. : starzenie, otyłość, liczne urazy, stany zapalne, ch. metaboliczne

• Objawy:

• Bóle

• Ograniczenie ruchopmości

• Deformacje

• Nasilenie bólu przy ruchu i obciążeniu

• Leczenie i rehabilitacja

• Redukcja bólu

• Leki p-zapalne?

• Ćwiczenia na zakres ruchów

• Ćwiczenia wzmacniające i wytrzymałościowe

• Zabiegi rehabilitacyjne np.: magneto, laseroterapia, krioterapia itd.

• Powikłania leczenia : ch. wrzodowa i jej powikłania

• Czynniki wpływające na rozwój:

• Złamania

• Stany bólowe, nierównomierne obciążenie

• Udar mózgu

• Niewydolność krążenia

• Ch. naczyń obwodowych

• Depresja

• Neurologiczne: zanik mięśni, koordynacji ruchowej

Polimialgia reumatyczna
i zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe

• Zespół chorobowy

• Ból i sztywność mięśni obręczy barkowej i biodrowej

• Zapalenie tt. Skroniowych i tt. Czaszkowych

• Częste współistnienie,

• częściej kobiety

• 10 x częściej po 80 rż

• Nacieczenie komórkowe błony wewnętrznej tętnic (kk. Langerhansa)

• Ból zapalny miejscowo

• Wtórne do niedokrwienia objawy

• Powikłania niedokrwienia

zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe

• Objawy:

• Pulsujący ból głowy

• Zaczerwienienie , obrzęk, guzki nad tętnicą

• Martwica w ciężkich postaciach

• Objawy z innych tętnic: ocznej, szyjnej itd

Polimialgia

• Symetryczny ból

• Sztywność mięśni obręczy

• Poranna sztywność

• Często depresja, spadek masy ciała, gorączka

• 15% cechy zapalenia stawów kolanowych, mostkowo-obojczykowych

• 10% kaszel, ból gardła, chrypka

• Nerki, wątroba, tarczyca

Polimialgia reumatyczna
i zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe

• Rozpoznanie: morfologia, OB., CRP, biopsja t. Skroniowej

• Leczenie:

• glikokortykosterydy

RZS reumatoidalne zapalenie stawów

• Przewlekałe schorzenie przebiegające z zapaleniem stawów obwodowych, stopniowo prowadzące do zniszczenia struktury stawu i tkanek okołostawowych

• Choroba rozwija się w średnim wieku, ale pełne objawy występują u osób starszych

Objawy RZS

• Proces zapalny błony maziowej

• Przerost maziówki

• Zanik chrząstki

• Niszczenie nasad kości

• I tkanek okołostawowych

• Początek ostry lub podstępnie postępujący

• Gorączka, obrzęk, bóle, ograniczenie ruchomości

• Sztywność poranna

• Najczęściej stawy: nadgarstka, śródręczno-paliczkowe, międzypaliczkowe

• Liczne stawy przy dłuższym przebiegu

• Górne kęgi szyjne-> zniszczenie więzadła poprzecznego kręgu szczytowego

• Ulnaryzacja palców

• Zwichnięcia palców

Objawy zaawansowanego RZS

• Rozległe przykurcze

• Deformacje stawów

• Podwichnięcia wielu stawów

• kalectwo

Objawy RZS- obraz rtg

• Osteoporoza przynasadowa

• „zwężenie” szpar stawowych ( zanik chrząstki)

• Nadżerki krawędzi kostnych

• Jamki kostne nasad

RZS - leczenie

• p-bólowe niesterydowe leki p-zapalne

• Metotrexat

• Chlorochina (arechin)

• Sole złota

• Specyficzne p-ciała

• sterydy

RZS - rehabilitacja

• Zachowanie ruchomości stawów

• Utrzymanie siły mięśniowej

• Samoobsługa !!!!!

• Psychoterapia

• Zabiegi rehabilitacji wspomagające np. krioterapia, laseroterapia itp

Inne schorzenia układu ruchu

• Zespół cieśni kanału nadgarstka

• Spondylo-artroza kręgosłupa

• Choroby mięśni i przewodnictwa nerwowo- mięśniowego np. miastenia, miopatie ( np. posterydowa)

• Ubytek masy mięśniowej

• Schorzenia neurologiczne: np. udar mózgu, Parkinsonizm itp

• Koślawy paluch

• Ostroga piętowa

• Bóle stóp

Rehabilitacja wysiłkowa

• Cel:

• Poprawa wydolności

• Poprawa siły mięśniowej i ruchomości stawów

• Poprawa koordynacji ruchowej i równowagi

• Trening interwałowy 15-20 min

• Masa mięśniowa/tłuszcz

• Osteoporoza

• HDL

• Glikemia

• Insulinooporność

• Depresja

Ryzyko i ograniczenia wysiłku

• Zwężenie zastawki aorty

• Zaawansowana choroba niedokrwienna serca

• Ciężka niewydolność krążenia

• Urazy i przeciążenia

• Niewydolność układu ruchu

• Osoby wysokiego ryzyka rozpoczynają ćwiczenia pod nadzorem

Kwalifikacja do rehabilitacji wysiłkowej

• Próba wysiłkowa

• Wywiad + badania dodatkowe z oceną układu ruchu

• Cukrzyca - korekta leczenia

• Przyjmowane leki

Przerwanie testu wysiłkowego

• AEV: wieloogniskowe, pary, TPV

• Spadek RR >10mmHg

• RR > 250/ lub > /115

• FAP, FLAP, TPS

• Blok a-v

• Ból w klp, duszność, inne objawy

• Chromanie przestankowe

• Obniżenie ST

• Uniesienie ST

• 85% max HR

Zalecenia dot. Treningu wysiłkowego

• Rozgrzewka i zakończenie:

• 5-10 minłagodnych ćwiczeń rozluźniających

• Docelowa czętość HR = 65-80% Max HR

• 30 min zwiększenia HR 3-4 x tyg

• Stopniowo rozpoczynając od 2-3 min

• >75 lat mniejsze nasilenie i częściej

• Zalecenia AHA

• 3 x /tydz

• 50-60%

• 20-30 min

• Spacer, bieg, rower

Układ oddechowy- starzenie

• Wentylacja

• Wymiana gazowa

• Odporność

• Kumulacja procesów chorobowych

wentylacja

• Podatność ściany klp

• Podatność płuc

• Funkcja przepony

• Mięśnie oddechowe pomocnicze

Podatność płuc i ściany klp

• Płuco starcze:

• Nadmiernie rozszerzenie pęcherzyków,

• Rozedma

• Ściana klp:

• Sztywność

• Ustawienie wdechowe, kyfoza

• Zmniejszenie ruchomości

• Wzrost pojemności zalegającej

Zaburzenia wentylacji

• Natężony szczytowy przepływ wydechowy: FEV 1

• Spadek Pa O2

• Pojemność dyfuzyjna: (powierzchnia wymiany pęcherzykowo-włośniczkowej)

• Zaburzenia regulacji na hipoksję i hiperkapnię

Mechanizmy obronne płuc: oczyszczanie

• Transport rzęskowy

• Osłabienie kaszlu

• Zaburzenia połykania

• odporność komórkowa (kk T)

• Odporność humoralna

• Zapalenie płuc czwarta przyczyna zgonu u osób starszych

• Przebieg podstępny ( brak gorączki)

• Przewlekłe zapalenie płuc

gruźlica

• Skąpe objawy

• Brak skuteczności szczepienia- anergia

• Gruźlica popierwotna

• Negatywny test skórny- anergia

grypa

• Cięższy przebieg

• Zapalenie płuc

• Powikłania pogrypowe

• Powikłania z układu krążenia

• Wtórne bakteryjne nadkażenie

• Wysoka śmiertelność

Przewlekła obturacyjna choroba płuc POCHP

• Obturacja dróg oddechowych

• Obniżenie stos natężonej objętości wydechowej jednosekundowej do natężonej pojemności życiowej

• Przewlekłe zapalenie oskrzeli

• Rozedma oskrzeli

• Choroba oskrzelików

• Astma oskrzeli

• Rozstrzenie oskrzeli

POCHP:

• 6-10% osób starszych

• Przyczyna: palenie tytoniu, płuco farmera,

• Objawy: przewlekły kaszel z wykrztuszaniem przez co najmniej trzy miesiące w roku przez kolejne dwa lata

• Kaszel z wykrztuszaniem, duszność, świsty, oddychanie przez zasznurowane usta

• FEV1 < 80% FVC

• Pink puffer, blue blotter

• Rehabilitacja

• Utrzymanie samodzielności

• Zmniejszenie hospitalizacji

• Depresja

• Ćwiczenia fizyczne i dieta

• Tlenoterapia

• Zapobieganie zakażeniom

Układ moczowo-płciowy

• Nykturia 2/3 osób po 65 r.ż.

• Nietrzymanie moczu

• Zakażenia dróg moczowych

• Przerost gruczołu krokowego

• Wypadanie narządów rodnych

• Krwawienia z dróg rodnych

Nykturia

• Mniejsza rozciągliwość pęcherza

• Zaburzenia zagęszczania moczu

• Przerost gruczołu krokowego

• Niewydolność krążenia (l. Moczopędne)

• Stosowane leki: moczopędne, p-depresyjne, psychotropowe, antycholinergiczne, p-histaminowe

Nietrzymanie moczu

• Częściej u kobiet

• Towarzyszy schorzeniom układu moczowo-płciowego

Zakarzenia dróg moczowych
i przerost gruczołu krokowego

• Dyzuria- bolesne oddawanie moczu

• Częstomocz

• Gwałtowne parcie na mocz

• Nocne oddawanie moczu

• Białko w moczu

• Skłonność do nawrotów

Przerost gruczołu krokowego

• Częstość wzrasta z wiekiem

• Różnicowanie z rakiem

• alfa-blokery

• Impotencja

• Leczenie operacyjne

Wypadanie narządów rodnych

• Osłabienie dna miednicy, stan po histerectomii

• Rectocele

• Cystocele

• Enterocele

• Leczenie operacyjne

• Zachowawcze: krążki dopochwowe

• przetoki

Choroby endokrynologiczne

• Nadczynność/ niedoczynność tarczycy

• Cukrzyca

• Menopauza

• Inne

Nadczynność/ niedoczynność tarczycy u osób starszych

• Nadczynność

• Zaburzenia rytmu, rzadziej tachykardia, dusznica bolesna, niewydolność serca, rzadsza hiperfagia, utrata masy ciała, częściej zaparcia, apatia, depresje, osłabienie mięśniowe, bóle stawów

• Niedoczynność:

• Zmęczenie, apatia, depresja, bóle mięśniowe, zaparcia, suchość skóry,nietrzymanie moczu, bóle stawowe

hipoglikemia

• Poty, tachykardia, osłabienie, drżenia, nadpobudliwość, lub senność, mrowienie ust, ból głowy, zaburzenia widzenia, splątanie,

Śpiączka hiperosotyczna

• Hiperglikemia

• Diureza osmotyczna

• Niskie pragnienie

• Odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe

Przytarczyce

• Nadczynność: Parathormon(PTH), oseoporoza, osteomalacja, hiperkalciuria, kamica nerkowa

• Niedoczynność: tężyczka,

menopauza

• Zmiany hormonalne

• Napady naczynioruchowe

• Miażdżyca

• Zmiany zanikowe narządów rodnych

Układ pokarmowy

• Ubytki uzębienia, zapalenia jamy ustnej

• Przepuklina rozworu przełykowego

• Zespół złego wchłaniania

• Bóle brzucha

• Zaparcia

• Nietrzymanie stolca

• Uchyłki jelita

• Krew w stolcu

Ubytki uzębienia, zapalenia jamy ustnej

• Próchnica

• Zużycie

• Choroby przyzębia

• Stany zapalne ( protezy), grzybice

• Zanik i degeneracja kości szczęki i żuchwy

• Zaburzenia wytwarzania i p[rzepływu śliny

Przepuklina rozworu przełykowego

• Przepuklina wślizgowa żołądka i przełyku:

• Bóle w dołku podsercowym i w klp

• Puste i kwaśne odbijania

• Dolegliwości często zależne od pozycji: nasilają się w pozycji leżącej szczególnie po posiłku

• Podobne objawy: kurcz przełyku, zaburzenia czynnościowe, czynniki psychogenne, aerofagia, dyspepsje

Zespół złego wchłaniania

• Zanikowe zapalenie i zanik błony śluzowej żołądka : niedokrwisość złośliwa, stan przedrakowy

• Utrata zewnątrzwydzielniczej f-cji tyrzustki

• Gorsze wchłanianie tłuszczów i rozpuszczonych w nim vitamin A, D, K, A

• Achlorhydria i niedobór czynnika wewnętrznego, niedobór Vit B12

• Niedobór żelaza?? - głównie utrata

Bóle brzucha

• Dyspepsja

• Przepuklina rozworu przełykowego

• Choroba wrzodowa

• Zaburzenia czynnościowe

• Niedokrwienie

• Uchyłkowatość

• Zapalenie uchyłków

Zaparcia

• Megacolon, zaklinowanie mas kałowych

• Hipertoniczne jelito grube

• Obniżone pragnienie i łaknienie

• Brak aktywności fizycznej

• Depresja, zaburzenia neurogenne, niedoczynność tarczycy, niektóre leki: Ca-blokery, opioidy, p-depresyjne, spazmolityki, moczopędne itd

• Niedokrwienie jelita, nowotwory, uchyłkowatość

• Nieprawidłowa dieta- ubogoresztkowa

• Powikłania:

• Omdlenia przy defekacji

• Niedrożność jelit

• Toksemia

• Hemoroidy

• przetoki

Nietrzymanie stolca

• Utrata zależnej od woli kontroli nad wydalaniem stolca:

• Upośledzona funkcja zwieracza odbytu: samoistna , pourazowa, lub neurogenna

• Stany zapalne

• Biegunka

• Obniżenie krocza,

• Zaklinowanie mas kałowych

Uchyłki jelita

• Do 40% po 65 r.ż, 50% po 80 r.ż.

• Wypuklenia błony śluzowej poprzez warstwy mięśni gładkich, którym towarzyszą bolesne skurcze

• Osłabienie i zanik mięśni gładkich, prawdopodobnie z powodu diety ubogiej w błonnik

• Zapalenia uchyłków

Krew w stolcu

• Żylaki odbytu

• Uchyłki jkelita grubego

• nowotwory

Układ nerwowy

• Starzenie

• Brak regeneracji

• Gromadzenie lipofuscyny

• Zaburzenia układu dopaminergicznego- ch Alzheimera, Parkinsonizm

• Zaburzenia snu

• Demencja, otępienie

Demencja, otępienie

• 15% osób po 65r.ż. Ma zaburzenia funkcji poznawczych

• Otępienie

• Zespoły amnestyczne

• Utrata f-cji poznawczych

Otępienie

• Osłabienie myślenia abstrakcjnego

• zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni

• Afazja, agnozja

• Zmiany osobowości

• Przyczyna: miażdżyca, choroby naczyniowe, ch. Alzheimera, Parkinsona, cukrzyca, niedobory witaminowe, udary mózgu

Parkinsonizm

• > 2% po 50r.ż.

• Niedobór dopaminy w mózgu

• Zanik istoty czarnej

• Objawy: drżenia mięśniowe, zaburzenia chodu, sztywność mięśniowa, zaburzenia równowagi, zaburzebnia nastroju, depresja

• Leczenie inhibitorami MAO

Zaburzenia psychiki

• Upośledzenie pamięci

• Upośledzenie inteligencji

• zaburzenia snu

• Depresje

• Nerwica lękowa i psychoorganiczne

• Współzależność zdrowia fizycznego i psychicznego

Depresja

• 15-30% osób w wieku podeszłym

• Obniżenie nastroju, drażliwość, zaburzenia emocjonalne, poczucie niskiej wartości, osamotnienia, izolacji, myśli o śmierci, zaburzenia snu, łaknienia

---