REHABILITACJA
DZIECKA
PO OPARZENIU
KLASYFIKACJA I CHARAKTERYSTYK_A OPARZEŃ
OPARZENIA 1 STOPNIA
zmiany obejmują jedynie powierzchowną warstwę naskórka, przy czym skóra jest różowa lub czerwona, blednie pod wpływem ucisku, boli przy dotyku. Do tej grupy oparzeń zalicza się oparzenia słoneczne, oparzenia woda i oparzenia od pioruna.
OP ARZENIA 2 STOPNLA
zmiany sięgają do głębszych warstw naskórka, skóra jest czerwona pokryta pęcherzami lub wysiękiem i boli przy ucisku lub ukłuciu. Zalicza się do nich oparzenia wodą i pioruna.
OPARZENIA 3 STOPNIA
zmiany obejmują skórę całą właściwą i leżącą poniżej tkankę tłuszczową, mięśnie
a nawet kości, skóra jest biała, sucha lub zwęglona i niebolesna. Do tych zmian zalicza się oparzenia para, płomieniami, lub chemikaliami lub prądem elektrycznym.
Celem fizjoterapii jest utrzymanie lub zwiększenie zakresu ruchów czynnych i biernych, zachowanie prawidłowych obrysów tkanek miękkich, zachowanie lub polepszenie wytrzymałości i siły mięśniowej, utrzymanie prawidłowego rozwoju i funkcji narządów, zapobieganie deformacjom, przerostowi blizn i powstaniu przykurczy.
4 FAZY OPARZFŃ
FAZA KRYTYCZNA
Trwa 48-72 godz.
Układamy pacjenta w odpowiedniej pozycji lub też korzystamy z szyn, zapobiega
to powstawaniu przykurczy i nie dopuszcza do ograniczeń ruchomości stawów
1
szyja powinna być układana w pozycji neutralnej lub w lekkim wyproście (podkłada się wałek pod barki, aby wymusić takie ustawienie szyi
ramiona powinny być układane w wyproście, staw skokowy i nadgarstek powinny leżeć w pozycji neutralnej
jeżeli w tej fazie zostały użyte szyny do unieruchomienia, powinny być one założone na opatrunek oraz zabezpieczone dodatkowymi bandażami; szyny moka zakładać na 24h z przerwami na okres ćwiczeń i wykonywania innych czynności.
czynny zakres ruchu ćwiczeń w czasie fazy krytycznej, pomaga zapobiegać powstaniu obrzęków oraz przygotowuje pacjenta do wczesnego poruszania się.
Ćwiczenia zakresu ruchu powinny być wykonywane w czasie zmiany opatrunku.
FAZA OSTRA
Jest to okres od powstania oparzenia aż do momentu przeszczepu skóry lub zamknięcia rany. Celem fizjoterapeuty w tym czasie jest utrzymanie ruchomości, stymulacja funkcji rozwoju psychoruchowego oraz niedopuszczenie do przykurczy.
Ćwiczenia w tej fazie mają na celu utrzymanie lub zwiększenie zakresu ruchów w wyniku przeciwdziałania siłom obkurczania gojących się tkanek, w wyniku zachowania ruchomości w stawach, aktywności mięśni i zapobiegania powstawaniu przykurczy ścięgien a także w celu poprawienia krążenia.
W fazie ostrej ruchy mogą być ograniczone poprzez nieelastyczne strupy lub obkurczające się tkanki. Ćwiczenia winny być wykonywane podczas zmiany opatrunku.
Zasadniczo nie powinno wykonywać się ćwiczeń biernych, chociaż w przypadku braku współpracy z dzieckiem, z powodu ciężkości uszkodzenia lub z powodu młodego wieku, mogą być wykonywane delikatne ćwiczenia bierne do fizjologicznych oporów tkanek. Ćwiczenia bierne wykraczające poza ten fizjologiczny opór, mogą doprowadzić do uszkodzenia gojących się tkanek. Nie należy zbyt intensywnie prowadzić ćwiczeń, ponieważ mogą one uszkod~ić świeżo gojące się tkanki a ponadto pacjent może odczuwać ból i tym samym zaprzestać współpracy z terapeutą.
FAZA PRZESZCZEPlT
SKÓRY
Głównym zadaniem w tej fazie jest ochrona świeżych przeszczepów oraz zachowanie ruchomości w stawach. Miejsce przeszczepu jest zwykle unieruchomione przez następne dni, aż do momentu przyrośnięcia przeszczepionej skóry. Kiedy przeszczepiona powierzchnia skóry znajduje się nad stawem, wówczas ten staw powinien by unieruchomiony przez założenie szyny. Poza unieruchomieniem stawu, szyna utrzymuje go również przez cały ten czas w pozycji zapobiegającej powstawaniu przykurczy. Staw nad którym wykonano przeszczep skóry nie może być poddany żadnym ruchom.
2
FAZA REHABILITACJI
Trwa od momentu przeszczepu skóry aż do momentu powstania dojrzałej blizny. Okres potrzebny do powstania blizny dojrzałej od momentu wykonania przeszczepu lub zamknięcia chirurgicznego rany dla większości dzieci, wynosi od 12-18 msc. Z reguły przez 6 miesięcy, blizna przechodzi najbardziej aktywny proces dojrzewania. W tym czasie zadaniem terapeuty jest osiągnięcie przez pacjenta lokomocji, przyjmowania pozycji pionowej, zachowania lub zwiększenia ruchomości. Fizjoterapeuta dba także o zabiegi prowadzące do powstania płaskiej, miękkiej, gładkiej , podatnej blizny, wzrostu siły i wytrzymałości, osiągnięcia niezależności w czynnościach codziennych oraz stymulacja prawidłowego rozwoju psychoruchowego.
Dużą rolę w procesie rehabilitacji odgrywają zabiegi fizykoterapeutyczne. Stosuje się zabiegi wodolecznicze, krioterapię (z użyciem zimnego powietrza czy parami ciekłego azotu)a także pole magnetyczne, laseroterapię, ultradżwięki, czy jonoforezę (hialuronidaza ,jodek potasu).Pomocna jest również schłodzona parafina, która działa rozciągająco na włókna kolagenowe. Miesza się ją z mineralnym olejem a temperatura jest obniżona do około 50 stopni. Parafma może być nakładana bezpośrednio na dane miejsce lub za pomocą szorstkiej, siateczkowatej gazy zanurzonej w niej i nakładanej na staw.
Zalecane są również masaże tk. Bliznowatej lub przeszczepu skóry przy użyciu mas ci Ceparex lub Kontrabulex. Pomaga to zachować elastyczność dzięki uwolnieniu ograniczonych zrostów i poprawia krążenie krwi a także jest przydatny w celu zmniejszenia uczucia swędzenia. Początkowo powinno być wykonywane delikatne masowanie, ponieważ świeżo gojące się tkanki są często zbyt delikatne, aby mogły wytrzymać zbyt mocne nacieranie. Wszyscy pacjenci powinni mieć natłuszczane miejsca, w których był wykonywany przeszczep skóry, oraz powinni mieć smarowaną tkankę bliznowatą odpowiednimi płynami. Masaż powinien być wykonywany przed ćwiczeniami ruchowymi ,zwłaszcza przed ćwiczeniami biernymi.
Zaleca się również pływanie, które ma głównie na celu poprzez ćwiczenia i zajęcia w formie zabawowej, zwiększyć siłę, wytrzymałość oraz zwiększenie zakresu ruchów i zmniejszenie bólu. Zajęcia w basenie w gronie, w którym wszystkie dzieci mają blizny po oparzeniach, stanowi wspaniałą psychoterapię, ponieważ pozwala zapomnieć dziecku, o jego dysfunkcji czy uczyć się z nią żyć, ponieważ dostrzega ono, iż nie jest jedyne z taką dysfunkcj ą.
PIONIZACJA
I
CHODZENIE
Pacjenci, którzy mieli wykonywany przeszczep skóry w innych miejscach niż kończyny dolne, mogą rozpocząć próbę przyjmowania pozycji pionowej począwszy od pierwszego dnia po operacji ( jeśli są zdrowotnie wydolni oraz jeśli to jest zalecone przez lekarza).
Ponieważ uda i pośladki są miejscem skąd pobierana jest skóra na przeszczep pacjenci mogą odczuwać ból lub dyskomfort w czasie chodzenia i poruszania się . W zależności od
,.,
.J
wieku dziecka, ogólnego stanu zdrowia, od rozmiaru miejsca i głębokości oparzenia kończyny dolnej, przyjmowanie pozycji pionowej oraz chodzenie i poruszanie się świeżo wykonanym przeszczepem skóry na kończynie dolnej należy rozpocząć 5-7 dni po zabiegu.
Nawet pierwszego dnia po zabiegu pacjent może być przeniesiony na krzesło lub poruszać się w wózku inwalidzkim z nogami w pozycji podwyższonej i z odpowiednio ułożonymi stopami i kolanami. Przed układaniem pacjenta w odpowiedniej pozycji miejsce na kończynie dolnej, gdzie był wykonany przeszczep powinno być owinięte elastycznym bandażem lub powinna zostać założona elastyczna pończocha. Stosowanie bandaży i pończoch zapobiega gromadzeniu się krwi w miejscach przeszczepu, co mogłoby doprowadzić do krwotoków z delikatnych, nowo powstałych naczyń włosowatych, uszkadzając niedawno wykonany przeszczep. Elastyczne opatrunki pomagają także zmniejszyć odczuwanie bólu, uczucie swędzenia oraz zapobiegają powstawaniu ciemnopurpurowych przebarwień skóry z powodu układania kończyny dolnej w pozycji przymusoweJ.
Czynności jakie należy wykonać przed przygotowanie pacjenta do samodzielnego chodzenia należy rozpocząć od prostowania na pewien okres zawieszonych kończyn dolnych. Pacjent może trzymać zawieszone nogi owinięte elastycznym opatrunkiem przez krótkie okresy, począwszy od 5-7 dnia po wykonaniu przeszczepu skóry, siedząc na boku lóżka, na krześle, na wózku inwalidzkim lub na podwyższonej macie. Następnie pacjent może próbować przyjąć pozycję pionową w obecności osoby towarzyszącej na krótkie okresy, potem próbować chodzić w obecności drugiej osoby i ostatecznie może próbować chodzić samodzielnie. Przyjmowanie pozycji pionowej oraz chodzenie zwiększa zakres ruchów zwłaszcza u pacjenta z ograniczeniem zgięcia grzbietowego stóp.