Wykłady 28.11.2009

Organizacja i zarządzanie

Fazy rozwoju zarządzania

Zarządzanie to rozwiązywanie problemów przedsiębiorstwa w interakcji z otoczeniem w systemach opartych na podziale pracy.

Niedostatki w:

- gospodarce kadrami wykwalifikowanymi 1990

- dostosowaniu do otoczenia 1980 zarządzanie strategiczne

- orientacjach strategicznych 1970 strategia / planowanie

- popytowej orientacji rynku 1960 marketing / sprzedaż

- stanie obecnym i pożądanym, mechanizmy sterujące 1955 controlling / planowanie w przedsiębiorstwie

- orientacji kosztowej 1950 rachunek kosztów/ ekonomika przedsiębiorstwa

- ujęciu ilościowym racjonalizacja/ organizacja

Rodzaj kooperacji

Pozytywna Negatywna

(współdziałanie) (rywalizacja, konkurencja)

Zewnętrzne

Strateging/ sourcing

Outsourcing koncepcja przewag

Holdingi konkurencyjnych

Alianse strategiczne teorie konkurencji

Organizacja wirtualna

Wewnętrzne

Rozwój organizacji

Naukowa organizacja pracy Zarządzanie przez konflikty

Kierunek administracyjny koncepcje socjologiczne

Stosunki międzyludzkie koncepcje zachowań

Zarządzanie systemowe organizacyjnych

Ewolucja koncepcji zarządzania

1950 - teoria X/Y programowanie

1960 - zarządzania przez cele, praca grupowa, wzbogacenie pracy

1970 - planowanie strategiczne, analiza wartości, budżet o podstawie zerowej, zarządzanie

partycypacyjne

1980 - zarządzanie jakością just in time, kazein, TQM, kultura organizacyjna

1990 - organizacja ucząca się, kształtowanie kultury organizacji, zarządzanie kompetencjami,

Lean - Managment

2000 - organizacja inteligentna, fraktalna fabryka, reengeneering

Budżetowanie tzw. zerowe - koncepcje zakładające że jednostka organizacyjna np. zakład z okresu na okres musi udowadniać potrzebę dalszego istnienia. Początki Administracji Federalnej Stanów Zjednoczonych.

TQM - koncepcja powstała w Stanach Zjednoczonych.

Koncepcja fraktalna - adaptowana z fizyki, jak opisuje część to opisuje całość, zastosowanie - koncepcja klienta zewnętrznego.

Zarządzanie jako system działań

Systemowe ujęcia zarządzania

Zarządzanie - pewien rodzaj kierowania w systemach opartych na podziale pracy (w organizacjach dochodowych - przedsiębiorstwach).

Proces zarządzania może być potraktowany systemowo:

Dwa rodzaje działań plus dwa rodzaje racjonalności, które są wykorzystywane równocześnie.

- działanie zorientowane na wynik

- (..)

- racjonalność formalna (metodologiczna)

- racjonalność subiektywna (w podejmowaniu decyzji bierze się pod uwagę rozwiązania suboptymalne)

Taki system zarządzania opiera się na czterech głównych założeniach:

- selekcja

- losowość (kompensacja ryzyka)

- rozwój (poszukiwanie nowych granic)

- samozłożoność systemu zarządzania (przedsiębiorstwa)

Założenia systemowego ujęcia procesu zarządzania:

- przedsiębiorstwo jest systemem działań - utrzymuje się wobec złożonego otoczenia (turbulentnego), (turbulencja otoczenia - coraz bardziej zmienne, nieokreślone. Słabo ustrukturyzowane, duże tempo zmian, otoczenie rozmyte)

- systemy (przedsiębiorstwa) konstytuują się (tworzą) poprzez tworzenie zachowanie różnicy względem otoczenia

- systemy tworzą swoje granice poprzez własne działania np. przedsiębiorstwo przechodzi z sytuacji firmy wyspecjalizowanej do nowych domen

Konkluzja

Wytyczając granice systemu przedsiębiorstwa konstytuują (tworzą) swoje specyficzne otoczenie czyli ustalają:

- co jest dla nich otoczeniem

- ustalają hierarchie ważności poszczególnych segmentów otoczenia

- określają sposoby szukania określonych powiązań między elementami otoczenia

Każdy system realizuje cztery funkcje, przy założeniu, że głównym kryterium jest relacja pomiędzy przedsiębiorstwem a otoczeniem:

- adaptacji

- realizacji celów

- scalania (integracji)

- zachowania bazowego wzorca orientacji

Podstawowe zalety tworzenia systemu przedsiębiorstwa

- redukcja złożoności między otoczeniem a systemem (przedsiębiorstwa)

- łatwiejsza orientacja w turbulentnym otoczeniu

I. Selekcja w systemie zarządzania

System:

- postrzega tylko określone elementy otoczenia

- zajmuje się tylko określonymi zagadnieniami

- dopuszcza tylko określone perspektywy, złożoność systemu wymusza selekcje

II. Losowość w sensie nieokreśloności

- konsekwencją selekcji jest (niepewność) - wynikiem - ryzyko

- ryzyko staje się podstawowym elementem zarządzania (zarządzanie w warunkach ryzyka)

- przy pomocy zarządzania kompensuje się ryzyko

III. Rozwój systemu

W praktyce istotna decyzja wchodzenia do nowych sektorów, wychodzenia z niektórych oraz pokrewieństwa lub niepokrewieństwa dywrsyfikacji.

IV. Samozłożoność systemu działania

- wynika z tego, że nie jest on w stanie samodzielnie się opisać w 100%

- oprócz celów, do których został powołany pełni inne funkcje, CSR społeczna odpowiedzialność przedsiębiorcza biznesu

System ma dwa główne sposoby redukcji złożoności otoczenia:

1. Ustalanie celów

2. Kształtowanie struktur

Struktury stosowane w zarządzaniu strategicznym:

- elastyczne

- tzw. organiczne (mało sformalizowane, mało zbiurokratyzowane)

- dywizjonalne

- projektowe (budowane wokół projektu)

- macierzowe

Dywizjonalne - zakładają przedsiębiorstwa w tzw. dywizji tzn. zgrupowanie komórek organizacyjnych z własnym kierownictwem (Autonomicznym), które realizują cały proces projektowania, przygotowania, produkcji i zbytu danego produktu lub zbudowane są np. wg głównych grup klientów (np. Pumak??).

Orientacja globalna w zarządzaniu firmą

Z punktu widzenia przedsiębiorstwa:

- firma bazuje na światowych czynnikach produkcji

- operuje na światowych rynkach

- stosuje strategie globalnej konkurencji (w sali świata)

- unifikacja potrzeb konsumenta (globalny konsument)

Wskazuje pośrednio sytuacje, w których firma szybciej niż tradycyjne wchodzi w obszar globalizacji.

Rola wzrostu i rozwoju w zarządzaniu strategicznym

Wzrost

Kolejny warunek rozwoju firmy.

Dlaczego?

Bo większość współczesnych rynków ma charakter wzrostowy.

Kategoria ilościowa w odniesieniu do firmy - powiększenie zasobów, która albo powiększy skale działania firmy albo prowadzi do utrzymania udziału w rynku albo prowadzi do dywersyfikacji (firma wyspecjalizowana - konglomerat).

Dualna rola wzrostu

Pomiędzy wzrostem albo rozwojem występuje sprzężenie zwrotne.

1. Wzrost stanowi podstawowy cel przedsiębiorstwa

2. Wzrost stanowi podstawową metodę realizacji celu przedsiębiorstwa (kreuje siłę konkurencyjną przedsiębiorstwa)

Kiedy przedsiębiorstwo nie wzrasta

- rynek nie jest rosnący

- firma nie ma wystarczających zasobów finansowych

- właściciel nie dysponuje odpowiednimi umiejętnościami zarządczymi (inercja kadr zarządczych)

Wzrost może być mierzony poprzez dynamikę:

- sprzedaży

- udziału w rynku

- wzrostu wartości aktywów

- wzrostu zatrudnienia

Wzrost potencjału umiejętności firmy (kluczowe umiejętności, podejście zasobowe).

Rozwój firmy to zmiany jakościowe w systemie, które dostosowują firmę do zmiennego otoczenia.

Oparte na pojęciu zmiany organizacyjnej.

Przykładowe zmiany organizacyjne

- wprowadzenie nowych elementów do systemu u np. wejście do nowej domeny

- poprawa jakości dotychczasowych podsystemów np. sensownie przeprowadzona modyfikacja struktur organizacyjnych (lepsza efektywność)

- zmiana struktury systemu (zależność między strategią a strukturą). Różnicowanie strategii poszczególnych dywizji korporacji

Teoria systemów to sposób poznawania i analizowania prawidłowości rządzących złożonymi rzeczami i zjawiskami.

Klasyfikacja systemów

System ogólny

- systemy abstrakcyjne: - systemy konkretne:

- pojęć - procesów

- wartości - stanów rzeczy

- cech rzeczy

- rzeczy

- statyczne

- dynamiczne

- maszyn

- ekologiczne

- działania społecznego

- instytucja

- przedsiębiorstwo

- stowarzyszenie

System to wyodrębniony wzór elementów (materialnych lub abstrakcyjnych) wzajemnie powiązanych, rozważanych jako całość z określonego punktu widzenia (ze względu na cel) mający przy tym takie właściwości, których nie mają jego elementy.

Element systemu to najmniejszy, wyodrębniony z określonego punktu widzenia (ze względu na cel) składnik systemu.

Obiekt systemu to coś, co może być rozpatrywane jako system. Dla obiektu systemowego można budować oddzielny system.

Relacje w systemie to związek jaki zachodzi między dwoma elementami systemu.

Struktura systemu to zbiór elementów i zbiór relacji między tymi elementami.

Otoczenie systemu to zbiór elementów nie należących do systemu, których właściwości oddziałują na system lub ulegają zmianie pod działaniem systemu.

Podejście systemowe opiera się na czterech założeniach:

- badany obiekt daje się wyodrębnić z ogółu elementów postrzeganych przez obserwatora

jako względnie odosobniony

- badany obiekt można podzielić na wiele względnie odosobnionych części, różnych z

punktu widzenia pełnionych funkcji

- analizuje się tylko te części, właściwości i powiązania obiektu, które są istotne z punktu

widzenia postawionego celu

- analizę przeprowadza się na odpowiednio zbudowanym modelu wyodrębnionego systemu.

Systemowe ujęcie przedsiębiorstwa

- przedsiębiorstwo jest systemem

- dzieli się na podsystemy

- cechuje go synergia

- jest otwarty

- ma swoiste granice, ale elastyczne co jest wynikiem otwartości

- realizuje procesy przypływu

- występuje sprzężenie zwrotne

Systemowe spojrzenie na otoczenie

OTOCZENIE

WEJŚCIE PROCESY TRANSFORMACJI WYJŚCIA

- ludzie - formułowanie - produkty

- materiały i urządzenia strategii i celów - usługi

- energia - procesy innowacyjne - wartość

- pieniądze - procesy produkcji - zyski

- technologia - marketing - straty

- metody - zarządzanie zasobami ludzkimi - informacje

- informacje - księgowość (rachunkowość zarządcza) - zadowolenie lub

- inne - inne niezadowolenie

z pracy

Pętla sprzężenia zwrotnego

WEJŚCIA -------------- PRZETWARZANIE -------- WYJŚCIA

Problemy biznesowe programy informacje

Dane ludzie rozwiązania

Informacje sprzęt raporty

Instrukcje przechowywanie grafika

Możliwości wyniki obliczeń

KONTROLA

(sprzężenie zwrotne)

informacje

ludzie

raporty

podejmujący decyzje

Schemat systemu informacyjnego zgodnego z podejściem systemowym.

Proces transformacji odbywa się przy pomocy stóp/norm transformacji.

Stopy transformacji to normy:

- zużycia

- pracochłonności

- wydajności

- obsady danego stanowiska

- obsługi

- wsadu - określa się ile, czego i w jakiej proporcji na jednostkę

- uzysku - ile uzyskuje się wyrobu gotowego z wsadu

Cechy przedsiębiorstwa jako systemu

Względnie odosobniony - posiada co najmniej jedno wejście i jedno wyjście.

Otwarty - ma swoje otoczenie, rozwija się w kontakcie z otoczeniem.

Ekwifinalny - może osiągać cel różnymi drogami.

Ustrukturyzowany - ma własną strukturę do realizacji celu.

Synergiczny - części współdziałają w ramach systemu co daje efekt dodatkowy.

Teleologiczny - celowo zorientowany na swoje własne cele.

Zinstytucjonalizowany - zdolny do ustalania sposobów działania, do powtarzania ciągłej realizacji celów.

Rozmyślny - zdolny do samodzielnego określania i modyfikacji celów i sposobów ich realizacji.

Dynamiczny - zmienny w czasie.

Homeostatyczny - zdolny do powrotu do równowagi.

Reprodukowany, samodoskonalający się - organizacja zdolna do samoodnowy, a więc do odmiany swoich składników, potrafi określić swoją sprawność, stopień zorganizowania, jest zdolna do usprawnienia swojej działalności.

Analiza systemowa w odniesieniu do systemów zarządzania polega przeważnie na:

- identyfikowaniu w rzeczywistych systemach tych elementów i powiązań, które są istotne

z punktu widzenia celu dociekań np. poddają się sterowaniu i regulacji

- budowaniu modeli czyli abstrakcyjnych konstrukcji odzwierciedlających rzeczywistość

w sposób uproszczony

- konstruowaniu projektów organizacji, wskazówek decyzyjnych i poleceń, które można

zastosować w praktyce

Wyróżniamy trzy ujęcia organizacji. Są to ujęcia:

- rzeczowe

- atrybutowe

- czynnościowe

Zunifikowane schematy uczenia się w organizacji.

Poziomy	Procesy	Wejście, wynik
Jednostka	Przeczuwanie	Doświadczenia Przeczucia Metafory
Grupa	Interpretowanie	Język Schemat postrzegania Konwencje Dialog
Organizacja	Instytucjonalizacja	Plany, rutyny Normy Systemy diagnostyczne

Funkcje przedsiębiorstwa:

- łączenie, organizowanie i maksymalizowanie skuteczności pracy i kapitału w procesie produkcji i dystrybucji towarów i usług

- maksymalizowanie korzyści / akcjonariuszy /

- izolowanie osobistych aktywów właścicieli od ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej

Obszary decyzji właścicieli zasobów mogą dotyczyć:

- produkcyjnego użytkowania majątku

- podziału nadwyżki na część konsumowaną i akumulowaną

- zmiany kapitałowej formy majątku / z rzeczowej na bardziej płynną i odwrotnie /

- zmiany podmiotu uprawnień do decydowania i majątku / sprzedaż, darowizna, dziedziczenie, zastaw, dzierżawa

Wymiary pojęcia efektywności. Efektywność:

- organizacyjna

- rzeczowa

- ekonomiczna

- systemowa

- „polityczna”

- polityczna

- kulturowa

- behawioralna

Inwentaryzacja / spis z natury (KPR + ryczałtowy)

Spis z natury powinien zawierać:

1. Imię i nazwisko właściciela oraz nazwy firmy

2. Data sporządzania spisu

3. Numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury (strona spisu)

4. szczegółowe określenie towarów objętych spisem

5. Jednostkę miary

6. Ilość stwierdzoną w czasie spisu

7. Cenę w złotych i groszach za jednostkę miary

8. Wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową

9. Łączą wartość spisu z natury

10. Klauzule „spis zakończono na pozycji”(nr pozycji wyszczególnienia rodzajów towarów

objętych spisem)

11. Podpisy osób sporządzających spis

12. Podpis właściciela zakładu (wspólników)

Własny samochód w firmie ewidencja przebiegu pojazdu

Stawki za 1 km przebiegu pojazdu do celów służbowych

- Samochód osobowy do 900 cm³ 0,5214 zł

- Samochód osobowy ponad 900 cm³ 0, 8358 zł

- Motocykl 0, 2302 zł

- Motorower 0, 1382 zł

Podatek liniowy

- wyłączeni są przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, związani umową o prace

- brak możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem oraz korzystanie z ulg

- księga przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe

- nie ma kwoty wolnej od podatku

7

---