Pytania egzaminacyjne z metodologii (II r. filozofii, prof. Paweł Zeidler)

A) Metodologia wytworów poznania naukowego

l. Podstawowe punkty zwrotne w tradycji empiryzmu w ujęciu Quine'a.

2. Metody rekonstrukcji wiedzy naukowej - tradycja racjonalizmu. (wiedza naukowa jako system dedukcyjny, własności systemu dedukcyjnego, Kartezjusz - cała wiedza ma być ujęta w systemie dedukcyjnym)

3. Wymień podstawowe składniki teorii empirycznej w szerokim sensie (ujęcie R. Wójcickiego).

4. Weryfikacyjna koncepcja znaczenia. (1rok)

5. Zasada intersubiektywnej komunikowalności i intersubiektywnej sprawdzalności wyników badań naukowych.

6. Omów dychotomię: terminy obserwacyjne - terminy teoretyczne.

8. Dwa dogmaty empiryzmu:

a) dychotomia: zdania analityczne i zdania syntetyczne.

b) dogmat redukcjonizmu.

9. Przedstaw podstawowe rodzaje postulatów znaczeniowych dla terminów teoretycznych (R. Carnap). ( 1. dla każdego x [T(x)=O(x)], 2. …. 3. łańcuchy redukcyjne…….

10. Koncepcja mocy prewidystycznej predykatów teoretycznych.

11. Model kanoniczny teorii empirycznej.

12. Zagadnienie niedookreśloności teorii przez fakty. (teza Duhema - Quine'a)

13. Krytyka ,.klasycznej" dychotomii: terminy obserwacyjne - terminy teoretyczne.

14. Omów zagadnienie aksjomatyzacji teorii empirycznych.

15. Aksjomatyzacja teorii empirycznej przez zdefiniowanie predykatu teoriomnogościowego. (zw. z 14, to jedna z 2 możliwości)

16. Omów zagadnienie teoretyczności funkcji w koncepcji J.D.Sneeda.

17. JD.Sneeda rekonstrukcja teorii empirycznej (rdzeń teorii. rozszerzony rdzeń teorii. zbiór zamierzonych zastosowań. element teoretyczny).(def. predykatu teoriomnogościowego, rozszerzony rdzeń, funkcje T-teoretyczne, T-nieteoretyczne, +??? nie wiem czy coś jeszcze:) )

18. Omów koncepcje modelu teoretycznego: koncepcję Achinsteina i koncepcję Wójcickiego.

19. Prawa nauk empirycznych (niestatystyczne i statystyczne).

20. Prawa ściśle ogólne a generalizacje historyczne.

21. Podstawowe typy praw naukowych.

22. Prawa idealizacyjne.

23. Fakt historyczny a fakt historiograficzny.

24. Konstrukcja faktów historiograficznych - analiza wiedzy źródłowej: wiarygodność i autentyczność źródeł.

25. Problem obiektywności i nomologiczności wiedzy historycznej krytyka historycyzmu Poppera.

B) Procedury metodologiczne

1. Model wyjaśniania nomologiczno-dedukcyjnego dla faktów szczegółowych i dla prawidłowości.

2. Model wyjaśniania probabilistycznego.

3. Podstawowe odmiany wyjaśniania ze względu na rodzaje praw występujących w eksplanansie.

4. Budowa interpretacji humanistycznej.

5. Klasyfikacja i systematyzacja.

6. Budowa definicji i błędy definiowania.

7. Definicje sprawozdawcze, regulujące, projektujące i eksplikacje.

8. Podstawy metodologii racjonalnego krytycyzmu (falsyfikacjonizmu) K.Poppera

C) Prawdopodobieństwo i jego wykorzystanie w metodologii

1. Przedstaw konstrukcję pojęcia prawdopodobieństwa.

2. Podstawowe interpretacje prawdopodobieństwa.

3. Prawdopodobieństwo logiczne a prawdopodobieństwo matematyczne.

4. „Skłonnościowa” interpretacja prawdopodobieństwa K.Poppera.

5. Twierdzenie Bayes'a i jego znaczenie w metodologii nauk empirycznych.

6. Zasady akceptacji hipotez naukowych w logice indukcji.

7. Teoria typów idealnych Maxa Webera.

---