BADANIE PROCESÓW POZNAWCZYCH - DIAGNOZA FUNKCJI POZNAWCZYCH - DZIECI
Autorzy programu: prof. dr hab. Grażyna Krasowicz - Kupis, dr Katarzyna Wiejak,
Rok: III (studia stacjonarne i niestacjonarne)
Semestr: zimowy
Liczba godzin: 15
Formy zajęć: laboratoria
Rok akademicki: 2009/2010
Prowadzący: prof. dr hab. Grażyna Krasowicz - Kupis, dr Katarzyna Wiejak, mgr Joanna Mazurkiewicz
I. Cele kształcenia
Diagnoza psychologiczna należy do podstawowych umiejętności psychologa. Myślenie diagnostyczne wymaga zarówno doskonałej praktycznej znajomości narzędzia diagnostycznego jak i umiejętności nadania wynikom badania psychologicznych znaczeń, a więc interpretacji bazującej na wiedzy teoretycznej.
Celem zajęć jest opanowanie przez studentów podstawowych umiejętności diagnozowania poziomu rozwoju intelektualnego dzieci za pomocą skali Inteligencji D. Wechslera WISC-R oraz poznanie innych narzędzi psychometrycznych do badania rozwoju poznawczego dzieci. Obejmują one praktyczną umiejętność prowadzenia badania diagnostycznego skalą WISC-R, obliczanie wskaźników ilościowych oraz ilościową jak i jakościową analizę i interpretację wyników. Celem zajęć jest też rozwijanie umiejętności komunikowania wyników badania diagnostycznego w formie pisemnego raportu.
II. Warunki zaliczenia przedmiotu:
obecność i aktywne uczestniczenie w zajęciach (w przypadku nieobecności student zobowiązany jest do zdania odpowiedniej partii materiału),
wykazanie się znajomością literatury - studenci opracowują (w formie zadania domowego) najważniejsze pojęcia i przedstawiają je na zajęciach
pozytywne zaliczenie praktycznej znajomości skali WISC-R(PL)
pozytywna ocena protokołu z badań przeprowadzonych przez studentów
pozytywna ocena z kolokwium końcowego
III. Treści programowe:
Temat: Przegląd metod służących diagnozie inteligencji dzieci. (1x2odz.)
Problemy:
Historia testów inteligencji - skale Binetowskie, wiek umysłowy a iloraz inteligencji, iloraz dewiacyjny
Podejście rozwojowe i podejście punktowe do badania inteligencji dzieci
Charakterystyka Skali Dojrzałości Umysłowej Columbia
Zastosowanie testu Diagnoza Możliwości Intelektualnych DMI A. Matczak w diagnozie rozwoju poznawczego
Niestandardowe metody pomiaru inteligencji (Profil Psychoedukacyjny)
Materiały: Prezentacja multimedialna - historia skal do pomiaru inteligencji dzieci, pomoce testowe do skal DMI, Termann-Merrill, Psyche-Cattell, Skali Dojrzałości Umysłowej Columbia
Temat: Założenia i cele skal inteligencji D.Wechslera. (1x2 godz.)
Problemy:
Sylwetka autora skali - D. Wechslera
Podstawy teoretyczne - teoria inteligencji Wechslera
Powstawanie kolejnych wersji testów skal D.Wechslera oraz ich źródła.
Główne założenia Wechslera przy konstruowaniu skal.
Polskie adaptacje
Materiały: Prezentacja multimedialna - historia i podstawy skal Wechslera
Temat: Skala Inteligencji dla Dorosłych WAIS-R - podstawowa charakterystyka (1x 2 godz.)
Problemy:
a. Budowa i przeznaczenie testu
b. Ogólne zasady badania skalą WISC-R
c. Charakterystyka warunków badania, przygotowanie do badania
d. problem diagnozowania dzieci z pogranicza grup wiekowych
Materiały:
Pomoce do Skali Inteligencji WISC-R
Arkusze testowe
Przykładowy arkusz badania do celów ćwiczeniowych
4. Temat: Charakterystyka podtestów skali WISC-R (2x2 godz.)
Problemy:
charakterystyka podtestów skali słownej
charakterystyka podtestów skali bezsłownej
zasady prowadzenia obserwacji w trakcie badania
funkcje intelektualne mierzone przez poszczególne podtesty
e. zasady interpretacji wyników w testach Wechslera - analiza psychometryczna
f. interpretacja wyniku w zależności od wieku i stanu pacjenta
problem testów obniżających się i nieobniżajacych się wraz z wiekiem
iloraz deterioracji, iloraz wydajności, standardy porównań.
g. wyniki w skali Wechslera a płeć.
Materiały:
Pomoce do testu, Instrukcja do testu, arkusze odpowiedzi, arkusze obserwacyjne
Temat: Zasady obliczania i interpretacji wyników skali WISC-R (2x2 godz.)
Problemy:
a. Obliczanie wyników w podskalach, obliczanie ilorazów inteligencji
b. analiza i interpretacja intraprofilowa
c. analiza i interpretacja interprofilowamodel Bannatynea
d. zasady obliczania i interpretacji wyników z wykorzystaniem modeli czynnikowych (Bannatyne'a, Guilforda, modelu trójczynnikowego)
e. zasady pisania raportu z badań
Materiały:
Przykładowy protokół badania do ćwiczenia obliczania wyników, Instrukcja do Skali, przykładowe opinie psychologiczne
6. Temat: Kolokwium końcowe (1x1 godz.)
Literatura obowiązkowa:
Brzeziński J., Hornowska E. 1993. Skala inteligencji Wechslera WAIS-R. PWN, Warszawa.
Ciechanowicz A. 1990. Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych przy PTP, Warszawa.
Ciechanowicz A., Jaworowska A., Szustrowa T., Testy, prawo, praktyka. Pracownia Testów Psychologicznych przy PTP, Warszawa 1996
Kostrzewski J. 1990. Testy inteligencji culture-fair. W: A.Ciechanowicz (red.) Kulturowa adaptacja testów. PTP, Laboratorium Technik Diagnostycznych. Warszawa. s.49-58. Matczak A., 1990. Wybrane problemy adaptacji kulturowej testów inteligencji na przykładzie skali D.Wechslera dla dzieci. j.w. s. 59-76.
Krasowicz - Kupis G., Wiejak K., 2006, Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R) w praktyce psychologicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN
Matczak A., 1994. Diagnoza intelektu. Rozdział 3 i 5. Warszaw: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Matczak A., Piotrowska A., Ciarkowska W., 1997. Skala Inteligencji D.Wechslera dla Dzieci -wersja zmodyfikowana. WISC-R. Podręcznik. Wyd. 2 poprawione. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
Matczak A. 2001. Testy operacyjności myślenia Diagnoza Możliwości Intelektualnych dziecka. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa.
Paluchowski W.J. 2007. Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Strelau J. , 1997, Inteligencja człowieka. Wydawnictwo „Żak”
Tucholska S., 1992, Analiza oraz interpretacja wyników WISC. W: Steuden St. (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej. Lublin: KUL, s. 101-112.