Kier. Finanse i Rachunkowość
nr albumu
KORUPCJA JAKO ŹRÓDŁO RYZYKA DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
Korupcja jest procederem złożonym, polegającym na nadużywaniu funkcji lub pozycji przez osobę najczęściej na stanowisku publicznym, dla zaspokojenia czyichś oczekiwań, w celu uzyskania nienależnych korzyści, np. finansowych. Może mieć bardzo różne stopnie nasilenia - od drobnego wykorzystywania wpływu w celu oddania przysługi, aż do skrajnych postaci korupcji, gdzie porzuca się wszelkie pozory uczciwości. Jednak niezależnie od poziomu korupcji, zachowania takie zawsze jednakowo negatywnie wpływa na otoczenie.
Rozwojowi korupcji sprzyja bardzo wiele czynników. Źle opłacani urzędnicy państwowi chcąc zarobić więcej, stają się bardziej przekupni. Coraz mniej obchodzi ich dobro publiczne, zaczynają dbać jedynie o własne korzyści. Sprzyjają temu słabo sprecyzowane decyzje rządu, a także zbyt mała kontrola prawna. Mały nacisk na przestrzeganie procedur prawnych powoduje, że coraz więcej osób czuje się bezkarnie. Władza sądownicza zawodzi, oszustwa korupcyjne są często niewykrywane, a osoby w taki proceder zaangażowane powtarzają go częściej, ponieważ niesie on dla nich niemałe korzyści. W związku z tym, że urzędnicy mają zbyt duży wpływ na bieg niektórych spraw, a władza jest często za bardzo skupiona na niewielkiej liczbie osób. Czasem wręcz niemożliwym jest załatwienie czegoś zgodnie z prawem, tak jak należałoby to załatwiać. Brakuje programów społecznych na skalę krajową zapobiegających, ostrzegających przed korupcją, informujących
o konsekwencjach uczestniczenia w takich procederach. W społeczeństwie również panuje ogólne zezwolenie na tego typu „usługi”. Łatwiej jest ludziom zapłacić więcej, aby wejść do lekarza poza kolejką, szybciej załatwić sprawę w urzędzie, czy uniknąć zapłacenia wyższego niż łapówka mandatu. Istnieją również zamknięte grupy, niedostępne dla innych, dbające tylko i wyłącznie o własne interesy. Społeczność jest zbyt apatyczna i niezorganizowana by stawić temu czoła, by się sprzeciwić. Można powiedzieć, że bezkrytyczność doprowadziła w znacznym stopniu do rozwoju korupcji.
Z korupcją wszelkiego rodzaju spotykamy się w wielu sferach życia. Zarówno w życiu prywatnym jak i służbowym, w polityce, służbie zdrowia, czy innych służbach publicznych. W każdej z nich występować mogą różne rodzaje korupcji. Najczęściej spotykane jest łapownictwo. Osoba zainteresowana wręcza osobie wpływowej gotówkę lub inne dobro materialne w zamian za różne korzyści. W przypadku służb porządkowych jest to uniknięcie kary, w przypadku służby zdrowia - lepsze leczenie, a w przypadku urzędników szybsze lub czasem jakiekolwiek rozpatrzenie sprawy. Za każdym razem, kiedy osoba sprzedajna ma obowiązek spełnić naszą prośbę, lecz daje nam do zrozumienia lub wręcz wymaga od nas spełnienia jej oczekiwań, jest to forma korupcji. Działa to również w drugą stronę - oferowanie korzyści materialnych za wykonanie naszej prośby, mimo iż korzyść ta nie jest konieczna, mamy do czynienia z próbą przekupstwa.
Pozytywne rozpatrzenie sprawy u zwykłego przedsiębiorcy, np. sfałszowanie wyników badań diagnostycznych samochodu czy inna ocena wykonanej przez nas pracy również jest nielegalne, a jednak bardzo często można się spotkać z takimi sytuacjami. Zdobycie wpływów w zamian za np. poparcie polityczne w wyborach czy finansowanie działalności partii, płatna protekcja również często występują jako działania o charakterze korupcyjnym. Przykładem może być wielki problem ostatnich kilku lat, który dotyka wielu młodych ludzi, a mianowicie egzamin na prawo jazdy. Przekupni instruktorzy „pomagają” w zdaniu egzaminu nawet, gdy osoba taka nie powinna siedzieć sama za kierownicą. Niestety działa to również w drugą stronę - osoby które nie zapłacą egzaminatorowi, często nie mają szans na zdobycie wymarzonego dokumentu.
Niezwykle mocno dającymi się we znaki rodzajem takich działań w sferze działalności przedsiębiorstw są wszelkie nieprawidłowości dotyczące kontraktów, zamówień, decyzji sądowych czy uzyskania koncesji. Przetargi bywają sprzedane przed ich rozpoczęciem, uzyskanie koncesji bez odpowiednich znajomości graniczy z cudem. Gdy nie zna się odpowiednich osób lub nie jest się w środku zamkniętej grupy, niemożliwym bywa również podpisanie kontraktu np. na wykonanie robót, co powoli może doprowadzać do wyniszczania małych, mniej znaczących firm. Umawianie się przedstawicieli większych firm w takich sprawach uniemożliwia normalną działalność firmom mniejszym. Kolejnym oszustwem gospodarczym może być również niezgodna z prawem działalność firm ubezpieczeniowych. W momencie zaistnienia szkody z winy ubezpieczonego, za dopłatą, przedstawiciel firmy może sfałszować protokół powypadkowy. Skutkiem tego może być pełna wypłata nienależnego odszkodowania, co negatywnie wpływa na firmę.
Na korupcję narażone są zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa. Korupcja negatywnie wpływa także na rozwój gospodarczy kraju. Promuje te przedsiębiorstwa, które są nieuczciwe, natomiast spycha na margines te firmy, które starają się nie brać udziału w nielegalnych interesach. Zyskuje na niej środowisko pasożytnicze, a pieniądze zdobyte w taki sposób często są na masową skalę wyprowadzane z kraju. Zagraniczni inwestorzy uciekają z krajów, w którym jest wysoki stopień skorumpowania, lokują swoje pieniądze w krajach alternatywnych, na czym gospodarka tylko traci. Dzieje się tak zazwyczaj w krajach mniej rozwiniętych, które przez to rozwijają się jeszcze wolniej, rozwój jest zahamowany, istnieje większe ryzyko inwestycyjne.
W przypadku przedsiębiorstw, korupcja zwiększa przede wszystkim koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwa, które decydują się na nielegalne procedery podczas inwestowania tracą, ponieważ muszą ponieść dodatkowe koszty związane z wręczaniem zwykłych łapówek lub np. kreatywną księgowością w celu ukrycia dawanych pieniędzy. Ogranicza to także znacznie możliwości i skłonności inwestycyjne przedsiębiorstwa, ponieważ stają się one dla nich coraz mniej opłacalne. Inwestycje przynoszą zyski coraz bardziej krótkoterminowe, co jest sprzeczne z ideą inwestowania. Natomiast te przedsiębiorstwa, które próbują zwalczać praktyki korupcyjne, również ponoszą dodatkowe koszty. Związane są one np. z wszczynaniem śledztw w tych sprawach lub wydłużonym czasem poszukiwań poddostawców lub zleceniodawców, czy też innych możliwości prowadzenia działalności. Dla inwestorów posiadających papiery wartościowe emitowane przed daną spółkę, zwiększone koszty operacyjne działalności doprowadzają również do mniejszego zysku z posiadania akcji czy udziałów. Negatywnie wpływają na cenę akcji również zmniejszająca się reputacja firmy, która zamieszana jest w afery korupcyjne, co doprowadza do zmniejszenia ilości klientów i większych strat. W tym wypadku jednak to inwestorzy mogą domagać się od takiej spółki bardziej przejrzystego prowadzenia działalności, ujawniania dokładniejszego planu zwalczania nieprawidłowości.
W przypadku uczciwego prowadzenia działalności i inwestowania istnieje duże ryzyko niepowodzeń, poniesienia strat nie tylko tych związanych z omijaniem środowisk skorumpowanych, ale również strat dotyczących nieudanych, nietrafionych inwestycji. Natomiast w przypadku interesów nieuczciwych, chęci zarobienia szybszych i łatwych pieniędzy, istnieje równie wysokie ryzyko wykrycia postępowania niezgodnego z prawem. Im kraj bardziej rozwinięty, większa okazja na nieuczciwy przychód i im większe nastawienie na zwalczanie korupcji w kraju, tym większe istnieje ryzyko wykrycia. Prowadzenie inwestycji na większą skalę, np. budowlanych, wymagających poprzedzenia znaczną ilością projektów, wniosków, uzgodnień, również niesie ze sobą ryzyko uczestniczenia w procederach o charakterze korupcyjnym. Z czasem urzędnicy podnoszą „cenę” za skrócenie poszczególnych etapów procedury. Te natomiast często ulegają zmianom, stają się dłuższe, trzeba więc zapłacić jeszcze więcej. Przedsiębiorstwa tracą w takich wypadkach znacznie więcej, i w pewnym momencie również staje się to nieopłacalne. Tańszą wersją omijania przepisów w ten sposób jest załatwianie takich interesów poprzez sieć znajomości. Nie ponosi się w tym wypadku aż tak wielkich kosztów jednak ryzyko wykrycia istnieje nadal.
Jak widać w skorumpowanym świecie ciężko jest prowadzić działalność inwestycyjną tak, jakbyśmy tego chcieli. Z każdej strony otaczają nas przeszkody, które mogą spowodować niepowodzenie naszych inwestycji. Ryzykowne jest prowadzenie firmy zarówno ścieżką uczciwości, jak i oszustw wszelkiego rodzaju. To do nas należy wybór, czy chcemy osiągnąć zysk szybko, bardzo ryzykownie, przy większych kosztach i na krótki okres, czy jednak próbować zainwestować na o wiele dłuższy okres licząc na stabilność rynku, biorąc pod uwagę rozwój całej gospodarki kraju i szukając takich rozwiązań, aby pozostać w zgodzie ze swoim sumieniem.
BIBLIOGRAFIA
www.antykorupcja.gov.pl