NARZĘDZIE DIAGNOSTYCZNE
Narzędzie: Procedura oceniania rezultatów uczestnictwa w sesjach Ruchu
Rozwijającego Weroniki Sherborne (wersja eksperymentalna do użytku
wewnętrznego)”.
Opracowanie: Fundacja Sherborne w Wielkiej Brytanii.
Adaptacja: M. Bogdanowicz i A. Kasica.
Znajduje się: M. Bogdanowicz, A. Krasica; „Ruch Rozwijający dla wszystkich.
Efektywność metody Weroniki Sherborne”, Wyd. Harmonia,
Gdańsk 2003.
Elementy narzędzia diagnostycznego:
Część pierwsza: Procedura diagnostyczna skierowana do terapeutów prowadzących zajęcia metodą W. Sherborne. Celem tego narzędzia jest stwierdzenie na jakim etapie rozwoju znajduje się uczestnik zajęć. Ma ono za zadanie określenie posiadanych umiejętności (mocne strony), jak również stwierdzenie deficytów rozwojowych i potrzeb w poszczególnych aspektach rozwoju. Bada następujące sfery funkcjonowania:
1) Mobilność i świadomość własnego ciała, w tym:
mobilność zawierająca 7 podpunktów,
świadomość części ciała zawierająca 11 podpunktów,
świadomość środka ciała zawierająca 4 podpunkty.
2) Świadomość przestrzeni, w tym:
przestrzeń osobista zawierająca 2 podpunkty,
przestrzeń ogólna zawierająca 7 podpunktów.
3) Kontakt z partnerem podczas ćwiczeń, w tym:
relacja „z” zawierająca 8 podpunktów,
relacja „przeciwko” zawierająca 7 podpunktów,
relacja „razem” zawierająca 4 podpunkty.
4) Ruch, w tym:
cechy ruchu zawierające 4 podpunkty.
5) Kreatywność zawierająca 4 podpunkty.
Informacje dotyczące oceny zachowania zapisywane są w tabeli, w formie pkt, która powtarzana jest trzykrotnie. Ocena zachowania dotyczy stopnia podpowiedzi/ingerencji osoby wspomagającej i występuje w skali:
- od 0 pkt do 1 pkt (nie zna - zna, nie wykonuje - wykonuje) stosowana przy diagnozowaniu „świadomości części ciała”, „świadomości środka ciała” dla podpunktu pierwszego i drugiego, „świadomości przestrzeni” zarówno osobistej jak i ogólnej oraz „kreatywności”;
- pięciostopniowej, gdzie dla 1 pkt pożądane zachowanie nigdy nie występuje do 5 pkt gdzie uczestnik sam inicjuje ruch, dla pozostałych sfer funkcjonowania;
- stosuje się również oceny pośrednie 0,5 pkt.
Na zakończenie przeprowadza się porównanie wyników kolejnych badań w dwóch tabelach, z których jedna zawiera podsumowanie umiejętności zarówno w formie oceny punktowej jak i jakościowej, a druga podsumowanie deficytów rozwojowych i specjalnych potrzeb w poszczególnych aspektach rozwoju w formie oceny jakościowej.
Część druga: Skala obserwacji zachowania dzieci (SOZ-D) uczestniczących w zajęciach MRR skierowana do terapeutów, pedagogów, itp. Celem tego narzędzia jest określenie profilu rozwoju dziecka. Zadaniem tego narzędzia jest badanie następujących aspektów rozwoju:
Rozwój poznawczy, w tym:
zdolność koncentrowania uwagi,
rozumienie komunikatów i zainteresowanie komunikacją,
świadomość własnego ciała i przestrzeni,
uczenie się wykonywania nowych zadań,
postawa twórcza (kreatywność).
Rozwój emocjonalny, w tym:
nastrój,
ekspresja emocji,
zdolność relaksowania się,
reakcja na kontakt fizyczny i pieszczoty,
reakcja na trudne ćwiczenia i niepowodzenia.
Rozwój społeczny, w tym:
stosunek do zajęć,
stosunek do zadań,
stosunek do partnera w parze,
stosunek do innego dziecka,
stosunek do grupy i zadań grupowych.
Rozwój ruchowy, w tym:
poziom aktywności fizycznej,
sprawność motoryczna,
samodzielność w wykonywaniu zadań ruchowych,
kontrola ruchów i dostosowanie ich do zadania,
dostosowanie ruchów we współpracy z partnerem.
Jeżeli w zachowaniu dziecka występują zaburzenia stosuje się skale specjalne badające:
Świadomość kierunków przestrzeni.
Stereotypie.
Wokalizacje.
Agresje lub autoagresje.
Lęk.
Oceny rozwoju zapisywane są w arkuszu obserwacji, w formie pkt od 1 do 5 sporządzonych na podstawie szczegółowych kryteriów odnoszących się do częstotliwości, zakresu, motywacji i kontroli pożądanych zachowań. Następnie sumuje się wyniki poszczególnych składowych danej sfery i nanosi się uzyskane wyniki na wykres uzyskując tym samym graficzny obraz profilu rozwoju SOZ-D. Na koniec przeprowadza się interpretację profilu i danych z obserwacji.
Część trzecia: Skala obserwacji zachowania rodziców (SOZ-R) uczestniczących w zajęciach MRR. Celem tego narzędzia jest określenie profilu zachowania rodzica. Służy do oceny następujących aspektów zachowania w poszczególnych sferach:
1) Funkcjonowanie poznawcze:
zdolność prowadzenia obserwacji dziecka (partnera),
rozumienie komunikatów nadawanych przez dziecko (partnera),
świadomość własnego ciała i przestrzeni,
postawa twórcza (kreatywność).
2) Funkcjonowanie emocjonalne:
nastrój,
ekspresja emocji,
zdolność relaksowania się,
reakcja na kontakt fizyczny,
3) Funkcjonowanie społeczne:
stosunek do zajęć,
kontakt z obcymi osobami, prowadzącymi zajęcia,
stosunek do dziecka,
stosunek do grupy i zadań grupowych.
Rozwój ruchowy, w tym:
poziom aktywności fizycznej,
sprawność motoryczna,
kontrola ruchów podczas ćwiczeń,
dostosowanie ruchów we współpracy z dzieckiem (partnerem).
Jeżeli w zachowaniu rodziców występują interesujące (niepokojące) nas aspekty wówczas można zastosować skale specjalne, które opracowujemy wg potrzeb na podstawie skal podstawowych.
Oceny rozwoju zapisywane są w arkuszu obserwacji, w formie pkt od 1 do 4 sporządzonych na podstawie szczegółowych kryteriów odnoszących się do częstotliwości, zakresu, motywacji i kontroli pożądanych zachowań. Następnie sumuje się wyniki poszczególnych składowych danego zachowania i nanosi się uzyskane wyniki na wykres uzyskując tym samym graficzny obraz profilu zachowania rodziców SOZ-D. Na koniec przeprowadza się interpretację profilu i danych uzyskanych podczas obserwacji.
Część czwarta: Kwestionariusz ankiety dla rodziców na początku cyklu zajęć MRR skierowany jest do rodziców dzieci uczestniczących w zajęciach metodą W. Sherborne. Ma on na celu zbadanie opinii rodziców na temat powyższej metody, poziomu jej znajomości, informacji na temat oczekiwanych efektów oraz trudność jakie mogą wyniknąć w trakcie zajęć. Jej głównym zadaniem jest stwierdzenie skuteczności oddziaływań tej metody. Składa się z 12 pytań, z których 5 pierwsze są pytaniami zamkniętymi, 4 kolejne są pytaniami otwartymi natomiast 3 ostatnie są pytaniami ilościowymi w skali od 1 do 5.
Część piąta: Kwestionariusz ankiety dla rodziców na zakończenie cyklu zajęć MRR skierowany jest do rodziców dzieci uczestniczących w zajęciach metodą W. Sherborne. Ma on na celu zbadanie opinii rodziców na temat powyższej metody, informacji na temat zmian w zachowaniu i rozwoju dziecka oraz korzyści jakie nastąpiły w wyniku uczestnictwa w zajęciach. Jej głównym zadaniem jest stwierdzenie skuteczności oddziaływań tej metody. Składa się z 17 pytań, z których część to pytania zamknięte, otwarte oraz pytania ilościowe w skali od 1 do 5.
Wnioski:
Narzędzie to jest skonstruowane na potrzeby prowadzenia zajęć metodą RR W. Sherborne. Jest ono dobrze opracowane i rozbudowane o sfery funkcjonowania człowieka, zawiera wiele szczegółowych pytań. Wysokim stopniem precyzji odznacza się kryterium ocen. Narzędzie to ułatwia szczegółową analizę zarówno umiejętności jak i stwierdzenie deficytów rozwojowych i specjalnych potrzeb w poszczególnych aspektach rozwoju dziecka oraz stopień zaangażowania rodzica w proces wspomagania tego rozwoju. Daje wiele cennych wskazówek co do dalszego postępowania z dzieckiem jak i drogę współpracy z rodzicem.