Semantyka wypowiedzi narracyjnej, Teoria Literatury


Istnieje rozdźwięk między pytaniami badawczymi tymi zadawanymi poezji a tymi prozie narracyjnej. Uznaje się, że świat poetycki kształtuje się w rzeczywistości międzysłownej podczas gdy świat prozy - pozasłownej. W prozie większy nacisk kładzie się na funkcję poznawczą słowa. Nie wynika z tego, że świat powieściowy ma byt pozasłowny. Jednak określając narrację danego utworu częściej posługujemy się terminologią związaną z narratologią, odsuwając na dalszy plan aspekt językowy dzieła. Według Janusza Sławińskiego wynika to z traktowania narracji i jej figur semantycznych jako „form podawczych”, co zakłada „zewnętrzność i uprzedniość planu przedstawienia wobec planu wypowiedzi”, prowadzenia badań w oparciu o wyłączone z faktycznej, osadzonej w języku bytności dzieła struktury narracyjne. Co za tym idzie utwór epicki w swoisty sposób traci swoją łączność ze słowem, rozdziela się na słowo i świat przedstawiony. Tymczasem istnienie i funkcjonowanie wielkich form semantycznych (narrator, czas, przestrzeń, bohaterowie, fabuła) wynika bezpośrednio z ich ukształtowania przez język. Nasza wiedza o narratorze, czasie, przestrzeni czy bohaterach nie jest kształtowana jedynie przez nieco abstrakcyjny plan przedstawienia, lecz jego konkretne ukształtowanie w słowie. Kolejne zdania konstruują swoimi znaczeniami znaczenie wyższych form semantycznych, te z kolei posiadają określone schematy podporządkowujące sobie sensy. Wielkie formy semantyczne „to konstrukcje dwuwymiarowe - linearne, gdyż tworzą się, dopełniają i nabierają znaczenia w trakcie rozwoju przekazu (wypowiedzi), oraz strukturalnie, bo ich znaczenia tworzą się także w układach relacyjnych, poprzez rozmaite zależności między różnymi figurami”. Według Sławińskiego w tym przejawia się autoteliczna funkcja tekstu, w „interferencji wyższych form semantycznych”.

J. Sławiński, Semantyka wypowiedzi narracyjnej, [w:] tegoż, Dzieło - język - tradycja, Kraków 1998.

B. Kaniewska, A. Legeżyńska, Teoria literatury, Poznań 2005.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
II (02) Sławiński - Semantyka wypowiedzi narracyjnej, STUDIA, FILOLOGIA POLSKA, Teoria dzieła litera
Sławiński J Semantyka wypowiedzi narracyjnej
Teoria literatury, wypowiedzpoetycka, J
42. Sławiński(1), Teoria Literatury, TEORIA LITERATURY - oprac. konkretnych tekstów teoretycznych
Teoria literatury 2010-2011, teoria literatury
Poetyka Arystotelesa, Filologia polska, Teoria literatury i poetyka
G-owi˝ski, Teoria Literatury (filologia polska)
22. Sławiński, Teoria Literatury, TEORIA LITERATURY - oprac. konkretnych tekstów teoretycznych
43. de Man, teoria literatury!!!
J. Sławiński Odbiór i odbiorca w procesie historycznoliterackim, Teoria Literatury, TEORIA LITERATUR
J. Sławiński O problemach „sztuki interpretacji”, Teoria Literatury, TEORIA LITERATURY - opracowania
24. Wyka 3, Filologia Polska, Teoria literatury, TEORIA LITERATURY - OPRACOWANIE KONKRETNYCH TEKSTÓW
teolit, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Micha- G-owi˝ski o intertekstualno¶ci, STUDIA, poetyka i teoria literatury
formalizm juesej, Teoria Literatury [ wykłady prof. M. Kuziak], Teoria literatury
robortello, Opracowania polonistyczne, Teoria literatury
Chrzastowska-3 teorie dramatu, Filologia polska I rok II st, Teoria literatury
Panas - Tajemnica siódmego anioła, Polonistyka, Teoria literatury
Rodzaje metod aktywizujących, ADL - dwudziestolecie, Dwudziestolecie międzywojenne, Teoria literatur

więcej podobnych podstron