Zakażenie, zarazek i jego cechy, choroba zakaźna i zaraźliwa rodzaje zakażeń
Zakażenie, infekcja wtargnięcie do organizmu drobnoustroju chorobotwórczego. Zespół objawów patologicznych powstałych na skutek działania na ustrój czynników chorobotwórczych (bakterii, wirusów).
Choroba zakaźna grupa chorób zwierząt będących następstwem zakażenia ustroju czynnikami zakaźnymi i załamanie sił odpornościowych organizmu.
Choroba zaraźliwa łatwo przenosi się pomiędzy organizmami zwierzęcymi w sposób pośredni lub bezpośredni. Przyczynami chorób zakaźnych są wirusy, priony, bakterie i grzyby. Rezerwuarem zarazków jest najczęściej organizm chory. Do zakażenia organizmu może dochodzić różnymi drogami.
Pojęcie enzootia-występowanie zachorowań na daną chorobę zakaźną, wśród zwierząt na danym terenie, na stałym zwiększonym poziomie. (ludzie endemia)
Panzootia choroba zakaźna lub inwazyjna rozprzestrzeniająca się masowo wśród zwierząt w różnych krajach.
Epizootia występowanie zachorowań na daną chorobę zakaźną wśród zwierząt na danym terenie, w zdecydowanej większej liczbie niż w poprzednich latach.
Drogi szerzenia się chorób zakaźnych i epidemii
Choroby zakaźne i epidemie szerzą się w różny sposób. Jednakże drogi szerzenia się określonych chorób w populacji zwierząt są charakterystyczne i stale się powtarzają. Znajomość sposobów szerzenia się chorób ma istotne znaczenie dla ich zapobiegania i zwalczania oraz likwidacji epidemii, prognozowania rozwoju i skutków, jakie mogą wywołać w populacji zwierząt oraz szkód ekonomicznych z nimi związanych. O szybkiej likwidacji infekcji decyduje częściowe lub całkowite przerwanie dróg szerzenia się jej w populacji. Choroby zakaźne szerzą się przez kontakt bezpośredni, pośredni lub za pośrednictwem wektorów (przenosicieli chorób). Choroba szerzy się przez kontakt bezpośredni wtedy, gdy zachorowania zwierząt występują po bezpośredniej styczności zwierzęcia ze źródłem zakażenia, jakim jest zwierzę chore lub nosiciel i siewca zarazków. Zwierzęta zakażają się podczas stosunków płciowych, wdychaniu powietrza wydalanego bezpośrednio przez zakażone zwierzę, ukąszenia i zadrapania przez zwierzęta chore. Zwierzęta zakażają się gruźlicą, wdychając powietrze, w którym unoszą się zarazki wydalone z dróg oddechowych chorego. Zarażenie wirusem wścieklizny następuje najczęściej w trakcie pokąsania lub zadrapania przez wściekłe zwierzę. Wirus wścieklizny obecny w ślinie wnika przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe. Drogą alimentarną szerzą się choroby wywołane przez drobnoustroje lub pasożyty bytujące w przewodzie pokarmowym. Najczęstszą przyczyną zakażeń pokarmowych jest pasza lub woda zanieczyszczona drobnoustrojami chorobotwórczymi, np. mieszanki paszowe zanieczyszczone pałeczkami salmonella lub prionami BSE. Drogą wodną szerzą się leptospirozy, choroba motylicza.
Wektorami chorób są stawonogi(owady, pajęczaki), ptaki i ssaki. Współżycie zarazka z zwierzęciem przybiera różne postacie. Nosicielstwo jest stanem, w którym w organizmie przy braku dostrzegalnych objawów klinicznych występują i rozmnażają się zarazki, zdolne do wywołania choroby zakaźnej u innych zwierząt oraz do skażenia środowiska. Drugą grupę stanowią ozdrowieńcy po przechorowaniu choroby zakaźnej.
Czynniki zwiększające podatność na choroby zakaźne; urazy skóry i błon śluzowych, szczepienia, choroby o ostrym przebiegu, nieodpowiednie warunki utrzymania zwierząt, błędy żywieniowe, zaburzenia termoregulacji, substancje toksyczne, niedobory witaminowe, białkowe, kaloryczne i mineralne, nieodpowiednia eksploatacja zwierząt, transport (stres).
Żywiciel pośredni-organizm, w którym pasożyt osiąga stadium larwalne, rozwijając się od jaja, aby po przedostaniu się do organizmu żywiciela ostatecznego osiągnąć dojrzałość płciową.
Żywiciel ostateczny-organizm, w którym powstaje dorosła, rozmnażająca się płciowo forma pasożyta.
Pasożyt organizm cudzożywny, wchodzi stale lub czasowo, we wzajemne oddziaływanie metaboli tyczne z ciałem gospodarza i wykorzystuje go jako środowisko życia i źródło pokarmowe.