ROBAKI OBŁE - NEMATHELMINTES

robak	Ascaris lumbricoides (glista ludzka)	Toxocara canis (glista psia)	Dracunculus medinensis (robak medyński)	Enterobius vermicularis (owsik ludzki)
budowa	ciało różowe, walcowate, zwężone na obu końcach, pokryte poprzecznie prążkowanym oskórkiem, przód zaopatrzony w 3 duże wargi, samica większa od samca, składa 250 tys. jaj samiec ma długie, cewkowate jądro jaja owalne, żółtobrązowe, niewrażliwe na zimno, ale na wysoką temperaturę, z trójwarstwową osłonką (od zew.: białkowa, chitynowa, lipidowa)	otwór gębowy lekko ząbkowany, przedni koniec ma 2 skrzydełka oskórkowe, samiec ma ogon zakrzywiony, samica większa od samca, jaja kuliste z grubą, brązową skorupką, z wgłębieniami na powierzchni	najdłuższy nicień pasożytniczy, ma gładki oskórek, wokół otworu gębowego 8 brodawek, długa gardziel, samiec ma 2 szczecinki kopulujące, tylny koniec skręcony samica ma tylny koniec haczykowato zagięty	ciało barwy białej, po bokach oskórkowate skrzydełka, otwór gębowy otoczony 3 kurczliwymi wargami, gardziel ma aparat zastawkowy, samiec mniejszy od samicy, ogon brzusznie zagięty, samica tylny koniec ciała ma ostry, jaja owalne, asymetryczne, lekko spłaszczone
rozwój	pasożyt monokseniczny, jajo -> jelito cienkie -> larwa -> układ krwionośny -> wątroba -> prawa połowa serca -> płuca -> drugie i trzecie linienie -> gardło -> jelito (czwarte linienie)	rozwój podobny jak u glisty ludzkiej z wyjątkiem: u psów samców dalszy rozwój możliwy dopiero po zjedzeniu przez innego żywiciela w psów samic uaktywnienie uśpionych larw pod koniec ciąży (a więc zarażenie płodów)	samica „pęka” -> larwy do wody (rabditopodobne) -> oczlik Cyclops (2 razy linieją) -> wypicie wody z oczlikiem -> jelito -> linienie -> tkanka podskórna (głównie kończyn dolnych)	jajo -> jelito cienkie -> larwa (rabtidopodobna, 3 razy linieje) -> samice przytwierdzone do błony śluzowej jelita grubego -> jaja składane w fałdach odbytu
lokalizacja	jelito cienkie człowieka	jelito cienkie psów, wilków, lisów, rzadziej u człowieka (migracja kończy się w wątrobie)	tkanka podskórna człowieka, małp, koni, bydła	jelito grube i tylny odcinek jelita cienkiego u człowieka
choroba	glistnica, askarioza: z początku brak objawów, jeśli w płucach, to zespół Leofflera (nacieki płuc, wzrost liczby krwinek kwasochłonnych, objawy zapalenia płuc, krwotoki płuc), wyniszczenia poprzez ciągłą intoksykację, u dzieci zahamowanie rozwoju, wychudzenie, zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego i pokarmowego, przy silnej inwazji u wszystkich gorączka, dolegliwości wątrobowe, leukocytoza, eozynofilia, może być zapalenie otrzewnej (gdy dostanie się tam glista), zaczopowanie światła jelita (tigmotaksja „+”), zamknięcie kanału żółciowego lub przewodu żółciowego w wątrobie	toxocaroza: u psów brak apetytu, biegunki na przemian z zaparciami, wymioty, eozynifilia, niedokrwistość, u ludzi: kaszel, gorączka, ataki astmatyczne, wycieki z nosa, nudności, wymioty, ponad to ziarniaki eozynofilowe, leukocytoza, eozynofilia, powiększenie wątroby, zapalenie płuc, ogniskowe zmiany w mózgowiu, uszkodzenie wzroku, hipergammaglobulinemia	drakunkuloza: piekące i swędzące stwardnienia, pęcherze ulegające owrzodzeniu, niekiedy biegunki, nudności, zawroty głowy, napady astmy	owsica, enterobioza: dokuczliwy świąd odbytu, zakłócenia snu nocnego, przy silnych inwazjach bóle głowy, zapalenie skóry, wypryski, zaparcia, zahamowanie rozwoju fizycznego i psychicznego, wpływ na etiologię zapalenia wyrostka robaczkowego
wykrywanie	jaja w kale, ale ze względu na podobną budowę do pyłków kwiatowych stosuje się metody sedymentacyjne; larwy w plwocinie, popłuczynach żołądka	badania serologiczne, określenie przeciwciał IgG i IgE, badanie TK, NMR, USG, niekiedy biopsja	larwy w płynie wyciekającym z pęcherza, zwapniałe larwy w tkance podskórnej można wykryć w badaniu RTG	owsiki w kale lub na skórze w okolicy odbytu, jaja w wymazie (pobierane rano szklaną bagietką)
świat	gatunek kosmopolityczny (z wyjątkiem krajów o klimacie bardzo suchym lub zimnym)	kosmopolita	Bliski Wschód, kraje tropikalne Afryki, Azji i Ameryki Południowej	kosmopolita

Aleksandra Latos

robak	Strongyloides stercoralis (węgorek jelitowy)	Ancylostoma duodenale (tęgoryjec dwunastnicy)	Trichuris trichiura (włosogłówka ludzka)	Angiostrongylus cantonesis
budowa	samiec ma końcowy odcinek długi, ostro zakończony, narząd rozrodczy pojedynczy, samica ma otwór gębowy otoczony 4 wargami, ogon krótki, ostro zakończony, rozmnaża się partenogenetycznie jaja przezroczyste, o cienkiej otoczce	ciało łukowato wygięte, czerwone lub bezbarwne, po śmierci białawe, gardziel typu ssącego, torebka gębowa ma ząbki samiec ma torebkę kopulacyjną, samica ma krótki ogon, zakończony kolcem, układ rozrodczy parzysty; jaja owalne, o delikatnej, i przezroczystej skorupce tęgoryjec dwunastnicy wytwarza peptyd antykoaglutacyjny AcAP i czynnik hamujący neutrofile i hialuronidazę	tylny koniec grubszy, zawiera pojedynczy narząd rozrodczy, otwór gębowy otaczają 4 brodawki, gardziel zbudowana z stichocytów, samica większa od samca, przednia część ciała nitkowata, tylna grubsza samiec tylny koniec ciała ma spiralnie zagięty, szczecina kopulacyjna pokryta ostrymi kolcami jajo brązowożółte, beczułkowate, na każdym biegunie przezroczysty czop
rozwój	jaja -> larwa rabditopodobna -> z odchodami do środowiska zewnętrznego -> *rozwój heterogoniczny (pośredni): odżywiają się z gleby i osiągają dojrzałość płciową przekształcając się w wolno żyjące samice i samce *rozwój homogoniczny (bezpośredni): po linieniu larwy filariopodobne -> żywiciel (wnikanie poprzez skórę lub błonę śluzową) -> naczynia żylne -> płuca -> gardziel -> jelito cienkie	jaja -> larwy rabditopodobne -> po pierwszym linieniu larwy filariopodobne z osłonką -> naczynia krwionośne przez skórę -> płuca, tchawica, gardziel -> jelito cienkie (tu trzecie i czwarte linienie)	jajo by mogło być inwazyjne musi mieć ciepłe warunki -> połknięcie jaja -> jelito cienkie -> jelito grube	jajo -> połknięte -> mózg ->
lokalizacja	górny odcinek jelita cienkiego	dwunastnica człowieka i małp człekokształtnych, rzadziej innych zwierząt mięsożernych i świni	jelito grube i ślepe człowieka	płuca sczura
choroba	węgorczyca, strongyloidoza: 3 fazy: * skórna - w miejscu wnikania larw swędzące bąble, rumień wędrujący (samoistnie zanikają) * płucna - objawy zapalenia płuc, zespół Loeflera *jelitowa - bóle brzucha, brak łaknienia, biegunki ze stolcem podbarwionym krwią, błona śluzowa jelita z naciekami sięgającymi warstwy mięśniowej; czasem przebieg zarażenia może być bezobjawowy	ankylostomatoza: lekkie zarażenia są bezobjawowe, przy większych bóle nadbrzusza, nudności, wymioty, ogniskowe zapalenia płuc, krwotoki jelitowe, anemia pokrwotoczna, eozynofilia i zaburzenia ze strony układu nerwowego	włosogłówczyca, trichurioza: przy małych inwazjach brak objawów, przy średnich bóle brzucha, zaparcia, wymioty, spadek ciężaru ciała, nieregularna gorączka, bezsenność, przy ostrych dochodzą biegunki, odwodnienie, eozynofilia, niedobiałczenie, objawy alergiczne i nerwowe, owrzodzenia jelita, może choroba wrzodowa i zapalenie wyrostka robaczkowego, wyniszczenie organizmu	eozynofilia, bóle głowy, nudności, wymioty, sztywnienie karku, zaburzenia ze strony układu nerwowego
wykrywanie	larwy rabditopodobne w kale, treści dwunastniczej, plwocinie lub popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych, test ELISA i hemaglutynacji pośredniej, we krwi eozynofilia	jaja w kale, test hemaglutynacji pośredniej, immunoelektroforezy	jaja (i krwinki kwasochłonne i kryształy Charkota-Leydena) w kale (gruby rozmaz)
świat	subtropikalne i tropikalne kraje Ameryki, Afryki i Europy, północno wschodnia Australia	kraje śródziemnomorskie, południowa i wschodnia Azja, Ameryka Środkowa i Południowa	kosmopolita

Aleksandra Latos

Aleksandra Latos

robak	Wuchereria bancrofti	Loa loa	Onchocerca volvulus	Trichinella spiralis (włosień kręty)
budowa	otwór gębowy z 2 wieńcami brodawek, samiec ma koniec ciała spiralnie skręcony, samica ma macicę pojedynczą, koniec jej ciała (jak i larwy) ostro zakończony, jaja widoczne są tylko w macicy larwy otoczone osłonką	gruby oskórek z guzkami, otwór gębowy otacza 6 małych brodawek, samiec ma koniec zagięty i 2 szczecinki kopulacyjne, samica większa od samca larwy otoczone osłonką	twór gębowy z brodawkami, oskórek poprzecznie prążkowany, wzmocniony obrączkami, samiec ma tylny koniec ciała skręcony, szczęki kopulacyjne asymetryczne, samica jest większa	przedni odcinek jest cieńszy, na dnie torebki gębowej ruchomy sztylecik, tylny koniec samca tworzy rzekomą torebkę kopulacyjną, samiec brak szczecinki kopulacyjnej, tylny koniec tworzy rzekomą torebkę kopulacyjną, samica ma tylny koniec lekko zaokrąglony
rozwój	jajo -> larwa (mikrofilaria) -> z naczyń chłonnych do krwionośnych -> komar Culex, Anopheles, Mansonia -> ostatnie linienie -> człowiek	ślepak Chrysops (wsysa larwy) -> ciało tłuszczowe i różne narządy -> linienie -> wydostanie się z narządów gębowych ślimaka i wniknięcie do tkanki podskórnej człowieka	mikrofilarie -> meszki -> poprzez ukłucie do człowieka	dojrzałe płciowo samice wędrują do jelita cienkiego -> pod nabłonkiem kosmyków dochodzi do zapłodnienia -> larwy do naczyń limfatycznych, krwiobiegu i do mięśni (linieją w tym czasie 4 razy) -> w mięśniach otorbienie -> zjedzenie przez kolejnego żywiciela -> do dwunastnicy i jelita cienkiego
lokalizacja	naczynia krwionośne, węzły chłonne i narządy jamy brzusznej człowieka	tkanka podskórna człowieka	tkanka podskórna człowieka	człowiek, świnia, pies, wilk, łasica, kot, borsuk, świstak, niedźwiedź, foka, mors, szczur, kuna, dzik
choroba	wuszererioza, filarioza: podwyższona temperatura przez 1-5 dni, powiększenie węzłów chłonnych, stan zapalny naczyń chłonnych, w wyniku poszerzenia tych naczyń dochodzi do słoniowacizny kończyn, warg sromowych, prącia, moszny, sutków	loaza: bolesne obrzęki podskórne (najczęściej w okolicy stawów) zanikające po kilku dniach i pojawiające się w innych miejscach, zmiany wypryskowe i rumieniowate	onchocerkoza, ślepota rzeczna: zapalenie skóry ze zmianami wypryskowymi, obrzęki, guzy podskórne, szczególnie niebezpieczna jest lokalizacja w gałce ocznej	włośnica, trichinelloza: gorączka, bóle mięśni, wybroczyny dospojówkowe i podpaznokciowe, obrzęki twarzy, bóle głowy, czasami najpierw występuje zespół biegunkowy (wymioty, kurczowe bóle brzucha, stolce zielonkawobrunatne z domieszką śluzu), w dalszym okresie choroby dochodzi do zaburzeń metabolicznych; powikłania wiążą się z nietypowym umiejscowieniem larwy, np. w mózgowiu, płucach, sercu
wykrywanie	mikrofilarie w grubym rozmazie krwi obwodowej (pobranej między 23 a 1), biopsja węzła chłonnego może ukazać dojrzałego nicienia, we wczesnej lub późnej inwazji pomocne są odczyny serologiczne	mikrofilarie we krwi (między godziną 10 a 14), odczyny serologiczne	mikrofilarie (nie pojawiają się w krwi obwodowej) w wycinkach skóry z okolicy guzów, odczyny serologiczne	metoda trychinoskopowa, wytrawianie w skrawkach pobranych w biopsji, wykrywanie antygenu krążącego (IRMA), test ELISA, test CIA, metoda PCR, w kale brak jaj, wysoka leukocytoza
świat	Ameryka Południowa i Środkowa, Afryka, południowo wschodnia Azja, północna Australia, Mikronezja, sporadycznie w Europie	kraje tropikalne Afryki	strefa równikowa Afryki i północne kraje Ameryki Południowej	kosmopolita

---