R 11: PSYCHOFIZJOLOGIA EMOCJI

• Emocje są znaczeniowo powiązane ze zjawiskami fizjologicznymi = somatowisceralnymi i prawdopodobnie są w nich zakodowane. Rozmaite wrażenia pochodzące z narządów wewnętrznych leżą u podstaw różnorodnych emocji. Zjawiska somatowisceralne mogą uczestniczyć w powstawaniu ludzkich emocji.

• Dana osoba może przypominać sobie wcześniejsze epizody stanów emocjonalnych łącznie z uczuciami których wówczas doświadczała a w trakcie tych wspomnień może ponownie doświadczać tych samych emocji.

• James: aktywność AUN odpowiada za percepcję dyskretnych stanów emocjonalnych, wzorce somatowisceralne swoiste dla danych emocji są źródłem doświadczeń emocjonalnych. Wystąpienie wzorca somatowisceralnego poprzedza odczucie odpowiadającej mu emocji.

• Cannon: zjawiska dotyczące układu autonomicznego są zbyt wolne, za mało czułe, zbyt mało zróżnicowane aby mogły przyczyniać się do powstawania emocji.

• Doświadczanie emocji dyskretnej może nastąpić przy braku odpowiadającego jej wzorca reakcji somatowisceralnej nawet jeśli aferentny sygnał trzewny poprzedza pojawienie się emocji.

• Schachter i Singer: niezróżnicowana aktywność układu autonomicznego może wspomagać emocje dyskretne. Mechanizm polega na percepcji neutralnego, niewyjaśnionego pobudzenia fizjologicznego które rodzi potrzebę wartościowania i motywuje do zrozumienia i poznawczego zaklasyfikowania stanu pobudzenia. Pojawiające się w rezultacie procesy atrybucyjne stają się źródłem dyskretnych stanów uczuciowych wywierając wpływ na zachowania emocjonalne.

• Model sprzężenia zwrotnego między systemem wstępującym a zstępującym: w stanach afektywnych mogą przeważać zarówno procesy typu „góra-dół” (poznawcze) jak i procesy „dół-góra” (reaktywność wisceralna) - mogą one się także wzajemnie wzmacniać (reakcja paniki).

Reakcja somatowisceralna Aferentny sygnał somatowisceralny Operacje poznawcze

Bodziec

Aktywacja swoista emocjonalnie Jednoznaczny rozpoznanie bodźca

Wstępna aktywacja częściowo Dwuznaczny Percepcyjne torowanie doświadczenie

ocena bodźca zróżnicowana + rozpoznanie bodźca emocjonalne

Aktywacja niezróżnicowana Ogólne pobudzenie Potrzeba wartościowania

+ etykietowanie poznawcze

• Model emocji w zależności od aferentnych sygnałów somatowisceralnych. Ren sam wzorzec aktywności somatowisceralnej wiąże się z zaskakująco różnymi emocjami, natomiast ta sama emocja jest związana z całkowicie różnymi wzorcami aktywności somatowisceralnej.

• Dyskretne doświadczenia emocjonalne wynikają z apercepcji wyraźnych wzorców somatowisceralnych, z procesów atrybucyjnych które inicjuje percepcja niezróżnicowanego pobudzenia fizjologicznego.

• Iluzje somatowisceralne - aktywny proces percepcyjny w którego wyniku niejednoznaczny wzorzec fizjologicznej informacji aferentnej zyskuje jednoznaczność, tworząc natychmiastowy, spontaniczny i niewątpliwy emocjonalny przedmiot spostrzegania. Ta sama aferentna informacja wizualna może prowadzić do dwóch różnych, odrębnych i niewątpliwych doświadczeń percepcyjnych, podobnie jak ta sama aferentna informacja fizjologiczne może prowadzić do dwóch różnych odrębnych emocji.

• Wieloznaczne figury wizualne tworzy się z wykorzystaniem elementów należących do 2 lub > jednoznacznych obrazów tak, aby figura utworzona poprzez nałożenie na siebie lub nieznaczną modyfikację elementów tych obrazów mogła podlegać interpretacji na wiele odrębnych sposobów.

• Percepcja wisceralna różni się od somatycznej i wizualnej tym że nie istnieje kryterium którego dana osoba świadomie poszukuje. Wisceralne sygnały aferentne mogą wykazywać szczególną skłonność do tworzenia „złudzeń” i błędów percepcyjnych.

• Wzorzec aktywacji somatowisceralnej tworzy równoległe kontinuum sygnałów somatowisceralnych docierających do mózgu. Stopień poznawczego opracowania somatowisceralnej informacji aferentnej nieodzowny do powstania doświadczenie emocjonalne waha się od prostej analizy danych do bardziej złożonych analiz atrybucyjnych i weryfikacji hipotez. Pomiędzy tymi skrajnościami lokuje się prosta ocena poznawcza bodźca i percepcyjne torowanie schematu emocji. Całkowicie różne wzorce somatowisceralnej informacji aferentnej mogą prowadzić do powstania takiego samego doświadczenia emocjonalnego w wyniku działania trzech bardzo różnych mechanizmów psychofizjologicznych. Tai sam wzorzec somatowisceralnej informacji aferentnej może prowadzić do powstania odrębnych doświadczeń emocjonalnych za pośrednictwem dwóch wyraźnych mechanizmów psychofizjologicznych:

1. Somatowisceralnych iluzji gdy informacja aferentna jest niejednoznaczna a schemat emocji podlega torowaniu

2. Etykietowania poznawczego gdy percepcja informacji aferentnej nie podlega różnicowaniu zależnie od emocji i istnieje potrzeba dokonywania ocen.

• Dyskretne emocjonalne przedmioty spostrzegania mogą zaistnieć nawet wtedy gdy zmiany autonomiczne nie różnicują w pełni doświadczanych emocji. Aktywacja układu autonomicznego jest w stanie zmienić intensywność a może i naturę doświadczenia emocjonalnego.

• Elektromiografia mięśni mimicznych

• Aktywność układu autonomicznego

• Asymetria elektroencefalografii

3

---