1. Cele i zasady państwa

Państwo bez potrzeby nie powinno obywatela wyręczać. Rozwój instytucji państwa chce się zajmować tym, czym nie musi. Jeżeli ma pełnić funkcje służebną to nie może wykonywać tego czego nie musi. Zasada 1: Państwo nie powinno naruszać należytej wolności swych obywateli i słusznej swobody ich działalności, z czego wynika ze zdolność obywatela jest pewna względna wartością a państwo respektować i stać na jej straży, jednocześnie wolność ta nie jest nie ograniczana, jest swoboda.

Zasada 2: Państwo powinno przestrzegać ustanowionego przez siebie porządku prawnego. Trójpodział władzy: ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza. Warunkiem koniecznym istnienia państwa prawa jest niezależność sądów od władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Cel 1: Podstawowym celem państwa powinien być dobrobyt obywateli. Państwo tworzy warunki do tego aby każdy obywatel mógł sam o siebie zadbać.

Cel 2: Zgodnie z zasadą solidaryzmu społecznego państwo musi pomagać obywatelom którzy nie z własnej winy nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb.

2.Instytucje spełniające funkcje powierzone przez państwo

Takie instytucje to: Bank Centralny, Instytucje parafiskalne, Samorządy Terytorialne

3.Polityka i podział

POLITYKA -> polityka gosp 1) kryterium przedmiotowe (Pol przemyslowa, rolna, handlu zagranicznego) 2) kryterium funkcjonalne (pol płac, cen, fiskalna, monetarna) Polityke Gospodarcza dzieli się na Systemowa oraz Procesowa.

4.Definicja polityki gospodarczej

Polityka gospodarcza jest to działalność państwa i instytucji spełniających funkcje powierzone przez państwo, która kształtuje system i porządek gospodarczy oraz procesy gospodarcze. Jest częściom polityki państwa.

5.Podmioty polityki gospodarczej

Podmiotem Pol gosp zgodnie z def jest panswo.

Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Transportu, Prezes BC, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta.

6. Kto prowadzi politykę gospodarczą?

Polityka gospodarcza jest częścią polityki państwa. To ta cześć polityki państwa, gdzie na gospodarkę oddziaływuje państwo i władze samorządowe.

7. Czy polityka gosp to, to samo co oddziaływanie państwa na gospodarkę?

Cechą wyróżniającą politykę od oddziaływania jest celowość. W polityce można mówić tylko wtedy gdy podmiot prowadzący działania podejmuje te działania celowo zmierzając do osiągnięcia celu.

8.Cele i środki polityki gospodarczej

Cele polityki gosp są to takie skutki, które podmiot polityki chce wywołać. To specyficzna grupa skutków rozpatrywania przez teorie ekonomii. Środki Pol gosp to pewne przyczyny rozpatrywania przez teorie ekonomii. Tylko takie przyczyny można zaliczyć do środków których zastosowanie powoduje wzrost stopnia realizacji przynajmniej jednego celu Pol gosp. Jest to warunek konieczny jednak nie każda przyczyna spełniająca to kryterium jest środkiem Pol gosp. Musi też być spełniony warunek- podmiot Pol gosp musi tą przyczynę kontrolować. Musi mieć możliwość decydowania o wystąpieniu tej przyczyny i podmiot Pol. musi decydować o jej kształcie i wartości liczbowej.

1) Odmienne cele stawiane przez te polityki: a) cele polityki systemowej: utrzymanie lub zmiana istniejącego systemu i porządku gospodarczego; b) cele polityki procesowej: wzrot gosp, pełne zatrudnienie, stabilizacja wartości pieniądza, zewnętrzna równowaga gospodarcza, sprawiedliwy podział dochodów i majątku 2) Inne środki oddziaływania na cele: a)środki polityki systemowej (jednolite) są to powszechnie obowiązujące względnie trwałe normy; b) środki polityki procesowej (zróżnicowane): normy prawne cechujące się większą zmiennością, parametry ekonomiczne, informacje

9.Jaki jest cel procesowej polityki gospodarczej?

-wzrost gospodarczy -pełne zatrudnienie -stabilizacja wartości pieniądza -zewnętrzna równowaga gospodarcza

10.Polityka procesowa-fazy

Polityka procesowa znajduje wyraz w planach gospodarczych i w działalności interwencyjnej. Możemy wyróżnić następujące fazy: I faza formułowania alternatyw (faza plastyczna) - efektem są alternatywne plany polityki; II faza decyzyjna - wybór planu który będzie realizowany; III faza realizacyjna- uruchamiane są środki w przewidzianym realizowanym planie; IV faza oceny, kontroli - porównywanie stanów planowanych ze stanami faktycznie osiągniętymi.

11.Cele polityki procesowej

1) wzrost gospodarczy 2) pełne zatrudnienie 3)stabilizacja pieniądza 4) zewnętrzna równowaga gospodarcza 5)sprawiedliwy podział dochodów

12.Co jest celem polityki systemowej?

Celem jest utrzymanie lub zmiana istniejącego systemu i porządku gospodarczego.

13.Porządek gospodarczy i system gospodarczy-definicje

Porządek gospodarczy jest to zbiór norm prawnych, estetycznych, zwyczajowych regulujących zachowanie układów gospodarczych, podmiotów polityki gospodarczej.

System gospodarczy składa się z układów gospodarczych, podmiotów polityki gospodarczej i sieci powiązań zachodzących miedzy nimi.

14.Zewnętrzna równowaga gospodarcza

Mierzona jest saldem wymiany z zagranicą. Celem państwa jest osiągnięcie dodatniego salda wymiany z zagranicą. Współcześnie celem jest zrównoważenie tego salda w długim horyzoncie czasowym. Istnieją przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne przemawiające za tym żeby saldo było zrównoważone. Zewnętrzne: Jeżeli jedno państwo w dłuższym okresie będzie miało ujemne saldo wymiany z zagranicą co spowoduje nałożenie sankcji (cła, limity, podatek graniczny) doprowadzi to do zmniejszenia wymiany międzynarodowej czyli automatycznie zmniejszenie związanych z tym korzyści co będzie miało negatywny wpływ na oba kraje. Wewnętrzna: X - Ex + Im / D , jeżeli: X-Ex + Im <D jeżeli, taki stan będzie utrzymywać się w dłuższym okresie może spowodować inflacje, utrzymania debetowego salda przez dłuższy czas grozi inflacja.

15.Model ekonometryczny w polityce gospodarczej

Modele te wykorzystywane są w dwojaki sposób:

-sporządzamy prognozę warunków działania ustalamy zestaw środków które zostaną zastosowane przez podmiot w tych warunkach. Model informuje o przewidywanym stopniu realizacji celów

- sporządzamy prognozę warunków działania i określamy cel. Model odpowiada na pytanie jakie środki musimy zastosować.

16.metody osiągania celów wzrostu gospodarczego?

Metody osiągania wzrostu gospodarczego: 1)metoda intensywna ( wydajności czynników wytwórczych wzrasta, w związku z tym tempo wzrostu jest większe od tępa wzrostu zasobów angażowanych w procesy wytwórcze) 2)metoda ekstensywna (wydajność czynników wytwórczych jest stała lub malejąca, tępo wzrostu gospodarczego jest mniejsze od tępa wzrostu zasobów angażowanych lub co najmniej jest jemu równe)

17.Stabilizacja wartości pieniądza kiedy ją osiągamy?

Wewnętrzna stabilizacja pieniądza jest osiągnięta w tedy gdy stabilny jest poziom cen usług i towarów konsumpcyjnych mierzonych indeksem kosztów utrzymania. Ze względu na to że wzrost cen towarów konsumpcyjnych jest unikniony mówimy że cel ten jest osiągnięty jeśli stopa wzrostu cen towarów konsumpcyjnych nie przekracza 1,5-2%.

Zewnętrzna stabilizacja pieniądza jest osiągnięta jeśli stabilne są kursy walut. Zmiana kursów walut jest unikniona dlatego mówimy że cel ten jest osiągnięty jeśli kurs danej waluty waha się w założonym przedziale od kursu bazowego.

18.Kiedy uzasadnione jest osiąganie dodatniego salda wymiany z zagranicą?

Gdy następuje spłata zadłużenia zagranicznego lub państwo gromadzi rezerwy walutowe. Za bezpieczny poziom rezerw walutowych uważa się poziom równoważny wartości 6-miesięcznego importu.

19. W jakiej sytuacji dopuszcza się saldo dodatnie wymiany z zagranicą?

1) spłata zadłużenia zagranicznego, 2) gromadzenie rezerw walutowych

20. Kiedy dodatnie saldo wymiany z zagranica nie wywoła inflacji?

Gdy nadwyżka dochodów wynikająca z nadwyżki eksportu zostanie zaoszczędzona lub zostanie wyeksportowana za granice w postaci inwestycji zagranicznych.

21. Czym się różni pojęcie władzy publicznej od władzy państwowej?

Władza publiczna jest pojęciem szerszym od pojęcia władzy państwowej. Władza publiczna jest to władza państwowa i samorządowa.

22. Kiedy jest osiągnięty cel pełnego zatrudnienia?

Cel jest osiągnięty jeśli liczba wolnych miejsc pracy jest większa od liczby osób poszukujących pracy lub co najmniej jest jej równa. W gospodarce rynkowej cel pełnego zatrudnienia osiągnięty jest gdy stopa bezrobocia nie przekracza pewnego złożonego poziomu.

23. Jakie procesy umożliwiają wzrost czynników wytwórczych?

1) Postęp techniczno-ograniczający, 2) zmiany strukturalne w gospodarce, polegające na przemieszczaniu zasobów z sektorów o relatywnie niskiej wydajności do sektorów o wyższej wydajności.

Określ podstawowe czynniki rozwoju gospodarczego. Co to są czynniki tradycyjne i nowoczesne?

1) Czynniki intensywne - prowadzą do lepszego wykorzystania czynników produkcji a tym samym do najlepszego wykorzystanie czasu. Do czynników intensywnych możemy zaliczyć:

* wzrost zdolności intelektualnych człowieka i ich wykorzystanie; * wzrost wymiany towarowej z zagranicy, * eksport i przyspieszenia obrotów gospodarczych; * procesy miniaturyzacji, które polegają na zwiększeniu i poprawie funkcji produkcji przy zmniejszaniu ich objętości i materiałów potrzebnych do ich wytworzenia.

Większość czynników intensywnych możemy odnaleźć w czynnikach nowoczesnych.

2) Czynniki ekstensywne - to rozszerzenie dotychczasowych technologii.

Czynniki rozwoju gospodarczego:

-zewnętrzne (zagraniczne)

-wewnętrzne (krajowe), np. struktura gospodarcza (np. struktura technologiczna, struktura zatrudnienia, struktura kapitału zastosowanego w przedsiębiorstwie).

Scharakteryzuj główne cele i środki polityki pieniężnej państwa.

Cele polityki pieniężnej : Polityka pieniężna ma za zadanie regulować podaż pieniądza w gospodarce zgodnie z celami zakładanymi w gospodarce oraz wymaganiami praw ekonomicznych i obrotu pieniężnego. Do głównych instrumentów polityki pieniężnej należą w kraju : podaż pieniądza i jej instytucje podmiotowe, zasady, i narzędzia systemowe, zaplecze badawcze oraz jednostki i urządzenia organizacyjno-technicze systemu pieniężnego w kraju.

Cele i środki polityki gospodarczej Cele polityki gosp są to takie skutki, które podmiot polityki chce wywołać. To specyficzna grupa skutków rozpatrywania przez teorie ekonomii. Odmienne cele stawiane przez te polityki: a) cele polityki systemowej: utrzymanie lub zmiana istniejącego systemu i porządku gospodarczego; b) cele polityki procesowej: wzrot gosp, pełne zatrudnienie, stabilizacja wartości pieniądza, zewnętrzna równowaga gospodarcza, sprawiedliwy podział dochodów i majątku.

Model ekonometryczny w polityce gospodarczej Modele te wykorzystywane są w dwojaki sposób: -sporządzamy prognozę warunków działania ustalamy zestaw środków które zostaną zastosowane przez podmiot w tych warunkach. Model informuje o przewidywanym stopniu realizacji celów - sporządzamy prognozę warunków działania i określamy cel. Model odpowiada na pytanie jakie środki musimy zastosować.

Stabilizacja wartości pieniądza kiedy ją osiągamy? Wewnętrzna stabilizacja pieniądza jest osiągnięta w tedy gdy stabilny jest poziom cen usług i towarów konsumpcyjnych mierzonych indeksem kosztów utrzymania. Ze względu na to że wzrost cen towarów konsumpcyjnych jest unikniony mówimy że cel ten jest osiągnięty jeśli stopa wzrostu cen towarów konsumpcyjnych nie przekracza 1,5-2%. Zewnętrzna stabilizacja pieniądza jest osiągnięta jeśli stabilne są kursy walut. Zmiana kursów walut jest unikniona dlatego mówimy że cel ten jest osiągnięty jeśli kurs danej waluty waha się w założonym przedziale od kursu bazowego.

Kiedy uzasadnione jest osiąganie dodatniego salda wymiany z zagranicą? Gdy następuje spłata zadłużenia zagranicznego lub państwo gromadzi rezerwy walutowe. Za bezpieczny poziom rezerw walutowych uważa się poziom równoważny wartości 6-miesięcznego importu.

Kiedy jest osiągnięty cel pełnego zatrudnienia? Cel jest osiągnięty jeśli liczba wolnych miejsc pracy jest większa od liczby osób poszukujących pracy lub co najmniej jest jej równa. W gospodarce rynkowej cel pełnego zatrudnienia osiągnięty jest gdy stopa bezrobocia nie przekracza pewnego złożonego poziomu.

Polityka pieniężna - jest jednym z elementów polityki gospodarczej, której celem jest wpływanie, kształtowanie i porządkowanie określonych działań podmiotów gospodarczych w pewnym zakresie lub na określonym obszarze geograficznym.
Polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej.
Działalność banku centralnego prowadzoną w imieniu państwa, a polegająca na wyborze pieniężnych celów makroekonomicznych i ich realizacji przez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, za pomocą wykorzystania wybranych instrumentów ekonomicznych i administracyjnych nazywamy - polityką pieniężną.

CEL PEŁNEGO ZATRUDNIENIA - KIEDY JEST OSIĄGNIĘTY

Cel pełnego zatrudnienia w GNR jest osiągnięty, gdy liczba wolnych miejsc pracy jest większa od liczby osób poszukujących pracy lub co najmniej jej równa. Natomiast w GR przyjmuje się, że cel pełnego zatrudnienia jest osiągnięty gdy stopa bezrobocia nie przekracza pewnego określonego poziomu 3 - 4 %

CELE I ZASADY PAŃSTWA

Cele: zapewnienie i dbanie o dobrobyt obywateli, państwo powinno chronić i pomagać tym obywatelom, którzy nie mogą nie z własnej winy zaspokoić własnych potrzeb Zasady: państwo nie powinno naruszać należytej wolności swych obywateli i słusznej swobody ich działalności, państwo powinno przestrzegać ustalonego prze siebie porządku prawnego

CO JEST CELEM PROCESOWEJ POLITYKI GOSPODARCZEJ?

Celem procesowej polityki gospodarczej jest: pełne zatrudnienie, stabilizacja wartości pieniądza, zewnętrzna równowaga gospodarcza, sprawiedliwy podział dochodów i majątków, wzrost gospodarczy.

CO JEST CELEM SYSTEMOWEJ POLITYKI GOSPODARCZEJ?

Celem systemowej polityki gospodarczej jest utrzymanie lub zmiana systemu i porządku gospodarczego.

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ

1. ( prof. Kruszczyński) Polityka gospodarcza polega na bezpośrednim kierowaniu gospodarką narodową przez państwo i pośrednim oddziaływaniu na funkcjonowanie tej gospodarki,

2. ( prof Sulmicki) Polityka gospodarcza jest to czynność kierownicza szczebla centralnego, na którą składa się planowanie i zarządzanie przy czym przez zarządzanie rozumieć należy organizowanie, sterowanie i zasilanie gospodarki narodowej. Zasilanie - zasilanie w pieniądz, czyli emisję pieniądza i kreację pieniądza bankowego.

3. Polityka gospodarcza polega na wyborze celów i środków ich realizacji.

4. Polityka gospodarcza jest to działalność państwa i instytucji spełniających funkcje powierzone przez państwo, która kształtuje system i porządek gospodarczy oraz procesy gospodarowania.

INSTRUMENTY POLITYKI PROCESOWEJ

a) instrumenty o charakterze władczym - użycie instrumentu jest możliwe tylko dlatego, że podmiot polityki jest podmiotem władzy i dlatego ma prawo użyć określony instrument

instrumenty oddziaływania pośredniego ( na jego użycie układ może zareagować jeśli uzna,że leży to w jego interesie - parametry ekonomiczne)

• instrumenty monetarne ( poziom rezerw)

• instrumenty fiskalne (publiczne dochody i wydatki)

instrumenty oddziaływania bezpośredniego - na ich użycie układ musi zareagować jeśli nie chce się narazić na sankcje

• adresowane w sposób grupowy ( a więc do wszystkich układów lub do wszystkich układów mających wspólną cechę )

• adresowane w sposób indywidualny ( a więc do każdego układu z osobna wymienionego z nazwy, adresu itp.; mają one charakter nakazowy

INSTRUMENTY POLITYKI SYSTEMOWEJ

a) powszechnie obowiązujące normy postępowania ( normy regulujące współdziałanie układów, korzystanie z zasobów, dostęp do rynku i konkurencję )

b) normy organizujące gospodarkę ( normy organizujące sferę produkcji, publiczną gospodarkę finansową, działalność emisyjno - kredytową, normy określające uprawnienia władz państwowych w zakresie kształtowania i kontroli cen )

INSTRUMENTY REGULUJĄCE KONKURENCJĘ

Obowiązkiem państwa jest ochrona konkurencji. Państwo chroni ją przy pomocy dwóch grup norm prawnych:

normy zakazujące nieuczciwej konkurencji np. posługiwanie się cudzymi znakami

towarowymi

ustawodawstwo antymonopolowe np. zakazuje zawierania między producentami umów na temat wielkości produkcji, wysokości ceny, podziału rynku zbytu, wprowadza zakaz posiadania nadmiernego udziału w rynku jednego producenta, wprowadza obowiązek uzyskania zgody Urzędu Antymonopolowego na łączenie się przedsiębiorstw

KIEDY JEST OSIĄGNIĘTA STABILIZACJA WARTOŚCI PIENIĄDZA

Stabilizacja wartości pieniądza osiągnięta jest wtedy jeśli jest stały poziom cen, towarów i usług konsumpcyjnych mierzony indeksem kosztów utrzymania. Specyfiką tego celu jest fakt, że należy go rozpatrywać na poziomie dwóch płaszczyzn:

płaszczyzna wewnętrzna - wewnątrz kraju - jest on osiągnięty gdy stopa inflacji w kraju

mierzona wskaźnikiem cen nie przekracza 1 - 2 % w ciągu roku

płaszczyzna zewnętrzna - w relacji z otoczeniem - znajduje wyraz w stałym kursie walutowym,

przy którym dopuszcza się pewne wahania kursu

ZEWNĘTRZNA RÓWNOWAGA GOSPODARCZA

Cel ten dotyczy salda wymiany z zagranicą. Pogląd, że celem polityko jest dodatnie saldo funkcjonował bardzo długo. Obecnie uważa się iż saldo wymiany powinno być zrównoważone ( eksport = import). Przyczyna zewnętrzna - gdy jedno państwo ma saldo dodatnie a drugie ujemne -to drugie musi wprowadzić restrykcje importowe; wówczas drugi z partnerów musi uczynić to sarno i wymiana międzynarodowa będzie maleć, zmniejszą się tym samym korzyści obu partnerów. Aby uniknąć tego typu przypadków obstaje się za tym aby saldo wymiany było zrównoważone. Przyczyna zewnętrzna: dodatnie saldo wymiany z zagranicą stwarza zagrożenie inflacją.

CELE I ŚRODKI POLITYKI GOSPODARCZEJ Cele:

a) cele odnoszące się do systemu gospodarczego, inaczej cele o charakterze systemowym; można sformułować jeden ogólny cel systemowy - celem polityki gospodarczej jest utrzymanie lub zmiana istniejącego systemu i porządku gospodarczego np. celem jest utrzymanie lub zmiana konkurencji, utrzymanie lub zmiana systemu podatkowego

b) cele odnoszące się do procesów gospodarczych, czyli cele o charakterze procesowym

• pełne zatrudnienie

• stabilizacja wartości pieniądza

• wzrost gospodarczy

• sprawiedliwy podział dochodów i majątków

• zewnętrzna równowaga gospodarcza

CECHY CHARAKTERYZUJĄCE SYSTEM GOSPODARCZY

• liczba szczebli kierowniczych - realne systemy gospodarcze to systemy wieloszczeblowe, w których liczba szczebli kierowniczych jest większa niż 2; wraz z rozwojem społeczno -gospodarczym i postępem technicznym występuje tendencja do rozwoju wieloszczeblowej hierarchii zarządzania

• liczba niezależnych szczebli kierowniczych

• rozkład uprawnień decyzyjnych między szczeblami - decyzje na temat alokacji zasobów i decyzje na temat ich eksploatacji

27. INSTYTUCJE SPEŁNIAJĄCE FUNKCJE POWIERZONE PRZEZ PAŃSTWO

Bank Centralny

Samorządy terytorialne

Instytucje para fiskalne ( ZUS, PFRON, fundusze celowe )

PODMIOTY POLITYKI GOSPODARCZEJ

- podmiotem polityki gospodarczej jest wyłącznie władza państwowa ( prof. Sulmicki)

- podmiotem polityki gospodarczej jest cała władza państwowa ( prof Kruszczyński)

- podmiotem polityki gospodarczej jest cała władza państwowa: publiczna i samorządowa

FAZY POLITYKI PROCESOWEJ

formułowanie alternatyw - zwana też fazą planistyczną

faza decyzyjna - następuje wybór jednego spośród alternatywnych programów

faza realizacyjna - następuje uruchomienie środków przewidzianych w programie.

Uruchomienie środków to proces rozciągnięty w czasie, bo nawet jeśli nimi dysponujemy

to nie oznacza to , że możemy ich użyć

faza oceny i kontroli - następuje porównanie stanu lub stanów, które były planowane ze

stanami, które osiągnięto w rzeczywistości; należy podkreślić iż tego rodzaju porównania

nie powinny być dokonywane dopiero po zakończeniu realizacji planu lecz powinny być

dokonywane systematycznie w trakcie wykonywania planu

CO TO SĄ DZIAŁANIA INTERWENYJNE

Działania interwencyjne polegają na zmianie stosowanych środków w trakcie realizacji programu spowodowane odchyleniem standardowym między planem a realizacją programu. Działania interwencyjne powinny być dokonywane zarówno w odchyleniu pozytywnym jak i negatywnym planu.

NORMY KSZTAŁTUJĄCE SYSTEM I PORZĄDEK GOSPODARCZY

• normy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej

• normy regulujące współdziałanie układów - działają na podstawie umów cywilno - prawnych

• normy o ochronie konkurencji - ustawodawstwo regulujące konkurencję

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYBÓR SYSTEMU GOSPODARCZEGO

własność środków produkcji poziom rozwoju gospodarczego - znajduje między innymi wyraz w stosowanych technikach

wytwarzania, w kwalifikacjach pracowników, w poziomie infrastrukturalnym, w stopniu

podziału pracy

uwarunkowania o charakterze kulturowym - dominująca w państwie religia, pewien

charakterystyczny dla społeczeństwa zbiór cech, który często określa się mianem charakteru

narodowego

wyznawana doktryna społeczno - ekonomiczna lub społeczna

INSTRUMENTY POLITYKI GOSPODARCZEJ

normy prawne parametry ekonomiczne nakazy, zakazy, limity informacje

POLITYKA I PODZIAŁ

Polityka - każda świadoma, konsekwentnie zmierzająca do celu działalność. Podmiotem polityki może być każdy jeżeli przypiszemy mu powyższe określenia. Dwa podejścia do pojęcia polityka: pojęciem kluczowym jest pojęcie władzy - można powiedzieć, że polityka jest to ta część stosunków między ludzkich, których treściąjest panowanie, rządzenie, władza, narzucanie decyzji jednego człowieka lub grupy ludzi innym ( szersze znaczenie ). W tym znaczeniu polityka polega na sprawowaniu władzy lub walkę o władzę. pojęciem kluczowym jest pojęcie dobra wspólnego - możemy rzec, że polityka jest to zestaw działań mających na celu dobro wspólne członków wspólnoty Podział polityki:

polityka deklarowana - znajduje wyraz w programach działania partii politycznych,

rządu polityka faktycznie realizowana - znajduje wyraz w faktycznie podejmowanych

działaniach przez podmioty polityki

ZWIĄZEK POLITYKI GOSPODARCZEJ Z PRAWEM

1. w państwie praworządnym wszelkie działania gospodarcze powinny mieć prawne podstawy

2. najważniejsze środki gospodarcze to normy prawne, które są tworzone po to aby wywoływać określone skutki gospodarcze

3. błędy norm prawnych; norma prawna jest ustalana nieprecyzyjnie, luki prawne

PRZEDMIOT POLITYKI GOSPODARCZEJ

Pole zainteresowań polityką gospodarczą odnosi się do:

- problemu ustalania celów i doboru środków do ich realizacji

- analizy systemów gospodarczych

- rozwiązywania praktycznych problemów przy użyciu teorii np. doradztwo, konsultacje, opinia. Zagrożeniem teorii są praktycy, którzy często są skłonni do instrumentalnego wykorzystywania nauki,

RELACJE MIĘDZY CELAMI POLITYKI GOSPODARCZEJ

relacja zgodności - gdy wzrostowi stopnia realizacji jednego celu towarzyszy wzrost

stopnia realizacji celu drugiego

relacja obojętności - gdy wzrostowi stopnia realizacji jednego celu nie towarzyszy

zmiana stopnia realizacji celu drugiego

relacja niezgodności ( konkurencji) - gdy wzrostowi stopnia realizacji jednego celu

towarzyszy zmniejszenie stopnia realizacji celu drugiego

CO TO JEST POLITYKA INTERWENCYJNA I JAKIE SĄ PRZYCZYNY JEJ STOSOWANIA

Podstawą do podjęcia działań o charakterze interwencyjnym może być brak zgodności między celami a wynikami realizowanego programu. Dwa znaczenia polityki interwencyjnej:

węższe - działania interwencyjne wyłącznie zmiana instrumentów lub przedsięwzięć polityki gospodarczej w trakcie realizacji jakiegoś programu, wywołana niezadowoleniem z dotychczasowej polityki i jej wyników szersze - interwencjonizm państwowy - oddziaływanie państwa na gospodarkę ( utożsamia się z całą polityką procesową)

Zadania i cele polityki pieniężnej

Cele polityki procesowej:Wzrost gospodarczy - jest to powiększenie PKB i ma charakter często ilościowy. (PKB jest to wszystko to co zostało wytworzone w danym kraju liczone w cenach rynkowych. PKB = wartość wytworzona w kraju w cenach rynkowych).

Metody osiągania wzrostu gospodarczego:

- metoda intensywna - wzrost gospodarczy osiągany jest metodą intensywną wówczas, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest wyższe od tempa wzrostów zasobów angażowanych w procesie produkcyjnym. Wzrost gospodarczy w sposób intensywny osiągany jest dzięki rosnącej wydajności czynników produkcji. Przykładowo jeżeli wzrost gospodarczy wynosi 5%, a zasoby angażowane w proces produkcji 3%, to ta różnica to jest efekt rosnącej wydajności (np. wydajności pracy).

- Metoda ekstensywna - charakteryzuje się tym, że produkcja wzrasta w tym samym tempie, co zasoby wykorzystywane w procesie wytwórczym, albo też wzrasta wolniej. Wzrost gospodarczy natury ekstensywnej osiągany jest poprzez rosnące zaangażowanie czynników produkcji. Warunkiem wzrostu gospodarczego tą metodą jest zwiększenie ilości zasobów angażowanych w procesie produkcyjnym. Wzrost gospodarczy 3%, zasoby 3% - wydajność czynników produkcji jest stała. Zasoby są ograniczone. Wobec tego żadna gospodarka nie jest w stanie rozwijać się przez dłuższy okres czasu metodą ekstensywną. Metoda ekstensywna może być wykorzystywana tak długo, jak długo występują rezerwy zasobów.

Cel polityki procesowej - wzrost gospodarczy, stabilizacja wartości pieniądza, sprawiedliwy podział dochodów i majątku, pełne zatrudnienie, zewnętrzna równowaga gospodarcza.

Pełne zatrudnienie - to kolejny cel. Stan osiągnięcia tego celu jest inaczej definiowany w systemie gospodarczym i gospodarce nakazowo-rozdzielczej. Ta różnica spowodowana jest inną sytuacją na rynku pracy w obu systemach. W gospodarce nakazowo-rozdzielczej popyt na zasoby pracy przewyższa podaż, natomiast w systemie rynkowym sytuacja jest odwrotna. W gospodarce nakazowo-rozdzielczej przyjmuje się, że cel pełnego zatrudnienia jest osiągnięty, jeśli liczba wolnych miejsc pracy jest większa od liczby osób poszukujących pracy lub jeśli jest jej co najmniej równa. W gospodarce rynkowej pewien poziom bezrobocia jest nieunikniony. Cel pełnego zatrudnienia osiągnięty jest wtedy, gdy bezrobocie nie przekracza pewnego poziomu, np. 3 - 4%. Taki stan coraz trudniej jest osiągnąć, mówi się o 506%. Należy zwrócić uwagę także na to, że można mówić o stopie bezrobocia globalnie, w skali kraju, ale także o stopie bezrobocia wyróżnionej na konkretnym rynku pracy (np. w zależności od płci, miejsca zamieszkania, wykształcenia, wieku - cztery główne czynniki różnicujące bezrobocie).

Jakie powiązania ma polityka gospodarcza z ekonomią

Polityka gospodarcza wykazuje najsilniejszy związek z nauką ekonomii. Teoria ekonomii jest nauka podstawową, a polityka nauka stosowaną. Celem nauki podstawowej jest poznanie praw, a nauki stosowanej sformułowanie zasad, metod, sposobów umożliwiających przekształcenie, kształtowanie rzeczywistości - kształtowanie procesów gospodarczych.

Jakie relacje zachodzą między celami polityki gospodarczej

Oscar Lange - polityka gospodarcza polega na wykorzystaniu praw ekonomicznych dla osiągnięcia założonego celu, polega to na wprowadzeniu do rzeczywistości pewnych przyczyn po to aby wywołać zamierzone skutki. W polityce gospodarczej podstawową parą pojęć jest cel i środek (ekonomia: przyczyna i skutek).

Relacja: zamierzone skutki to cele polityki gospodarczej, przyczyny to środki. Cele, to są te skutki, które podmiot polityki chce wywołać. Tylko taka przyczynę można uznać za środek polityki gospodarczej, której wystąpienie spowoduje zwiększenie środka realizacji przynajmniej jednego celu polityki gospodarczej. Spełnienie tego warunku jest konieczne aby środek uznać za przyczynę, ale nie jest wystarczające. Drugi warunek jest konieczny i wystarczający - przyczyna jest kontrolowana przez podmiot polityki (np. stopy procentowe).

Stabilizacja wartości pieniądza

Cel stabilizacji wartości pieniądza - w dwóch znaczeniach: na płaszczyźnie wewnętrznej (wewnątrz kraju) i zewnętrznej. Na rynku wewnętrznym cel ten znajduje wyraz w stałym poziomie cen towarów i usług konsumpcyjnych, który to poziom jest mierzony indeksem kosztów utrzymania. Jeżeli ten indeks jest stały, to jest osiągnięty cel stabilizacji wartości pieniądza na płaszczyźnie wewnętrznej. Nie oznacza to, że ceny mogą się zmieniać. Ceny jednych produktów mogą wzrastać, ale spadek innych cen powinien je kompensować. W praktyce pełna stabilizacja wartości pieniądza w dłuższym okresie jest niemożliwa. Pewien niewielki stopień inflacji jest nieunikniony z przyczyn:

1. import inflacji (wzrost cen produktów importowanych powoduje w szerokim znaczeniu wzrost cen krajowych)

2. występuje tendencja do powszechnego wzrostu cen co spowodowane jest ograniczonością zasobów naturalnych.

W praktyce poziom stabilizacji wartości pieniądza jest osiągnięty, jeżeli stopa inflacji nie przekracza 1 do 2% w skali rocznej.

Na płaszczyźnie zewnętrznej cel stabilizacji wartości pieniądza znajduje wyraz w stałym kursie walutowym - dopuszcza się tutaj pewne odchylenia kursu rynkowego od kursu oficjalnego. W dłuższym okresie czasowym stabilizacja na płaszczyźnie wewnętrznej sprzyja stabilizacji na płaszczyźnie zewnętrznej. Natomiast w krótkim okresie czasu jest różnie, nie ma

Dlaczego saldo wymiany z zagranicą powinno być zrównoważone?

1. Celem gospodarczym polityki mogą być przestrzenie zróżnicowane. Nie wszystkie cele nadają się do tego, aby je różnicować w przestrzeni. Od podmiotu polityki zależy czy cele będą zróżnicowane w przestrzeni. Mogą być różnicowane: cel pełnego zatrudnienia (stopa bezrobocia jest w przestrzeni silnie zróżnicowana - w Polsce też).

Zasada mówiąca, że państwo powinno dążyć do wyrównywania przestrzennych dysproporcji pod względem stopy życiowej ludności, warunków życia, poziomu rozwoju gospodarczego. Ta zasada ma uzasadnienie:

• etyczne - tkwi w podstawowej zasadzie solidaryzmu społecznego i równości (żyć w podobnych warunkach, mieć podobne dochody)

• polityczne - jeżeli są bieguny bogactwa i bieguny ubóstwa, to następstwem tego są napięcia między tymi biegunami. Może to prowadzić do wybuchu wojny domowej i rozpadu państwa.

2. Druga przyczyna to logiczna konsekwencja - przyczyny i środki polityki gospodarczej mogą być zróżnicowane. Nie wszystkie się do tego nadają i to od podmiotu polityki zależy czy je będzie różnicował. Środki, które nie mogą być różnicowane: stopy procentowe BC, stawka celna, stawka podstawowa, kursy walut. Środki, które mogą być różnicowane: stawki amortyzacyjne.

3. Przestrzenne zróżnicowanie skutków zastosowanych przez politykę gospodarczą. Przyczyną może być przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego.

4. Przestrzenne zróżnicowanie efektywności wykorzystania środków publicznych. Mamy region A i B, podmiot chce podjąć roboty publiczne aby zmniejszyć bezrobocie. Ale nie ma możliwości przeprowadzenia tego równocześnie w A i B. Jeżeli środki wydamy na region A to będzie 1000 miejsc pracy, a w B 800. Ale stopa bezrobocia w A jest 15%, a w B 25%. Musimy ustalić kryterium wyboru. Za kryterium A odpowiada kryterium efektywności, a w B sprawiedliwości. O tym co wybierzemy będzie decydować hierarchia wartości jaką mamy, jest to subiektywne.

Modele ekonometryczne a polityka gospodarcza

Modele ekonometryczne to nie jest narzędzie doskonałe. Wykazuję wiele słabości: - naturalne ograniczenie - nie da się ująć ilościowo np. norm prawnych - funkcję ustala się na podstawie przeszłości - na przebieg procesów gospodarczych wpływa ograniczona liczba zmiennych

---