WSTĘP

Zespoły 4 osobowe

Wybieramy gminę wiejską, lub miejsko-wiejską

Mapa gminy w skali 1:50 000 (ul Czechowska 2, lub Jasna)

+ 3 odbitki xero (jasne) lub mapa w formie elektronicznej (skan)

Prace powinny być wykonywane w programie Microstation lub Corel Draw; ew. rysunku ręcznego i opisu w programie Microsoft Word

Zgromadzenie dostępnych informacji

- granice sołectw w gminie.

- dla każdej miejscowości: liczba mieszkańców, liczba mieszkańców zatrudnionych w rolnictwie, zakłady pracy, urzędy, instytucje, ośrodki turystyczne, agroturystyczne

- dane o obszarach rozwoju - tereny inwestycyjne i przeznaczone pod inwestycje, gdzie jest najwięcej nowej zabudowy/wniosków o przekształcenie/pozwolenie na budowę,

- dane o jakości dróg.

- dane o obszarach chronionych - granice i krótkie opisy,

- dane o obiektach zabytkowych i krajobrazie kulturowym

- informacje o konfliktach przestrzennych w gminie

Źródła danych:

- głównie: Strategia Rozwoju Gminy i Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy a także inne dane z Urzędu Gminy

- pomocna będzie Waloryzacja Przyrodnicza Gminy, lub Opracowanie Ekofizjograficzne Gminy jeśli takie są,

- aktualne dane o obszarach Natura 2000 są na stronie natura2000.mos.gov.pl lub natura2000.eea.europa.eu

- obserwacje własne (np., jakość dróg, tereny nowych inwestycji, obszary atrakcyjne krajobrazowo)

[e-mail] tel.[phone] wew318

Strona pierwsza

Przedmiot Planowanie przestrzenne

Analiza struktury funkcjonalno - przestrzennej gminy ……

Imię Nazwisko grupa… rok…

Imię Nazwisko

Praca wykonana pod kierunkiem dr Dawida Soszyńskiego

Mapa poglądowa gminy z zaznaczonymi granicami

Ewentualnie fotografia

Opis: Podstawowe informacje o gminie.

Położenie, powierzchnia, ludność, granice, w skład wchodzą…, charakter gminy (osadnictwo, gospodarka, środowisko przyrodnicze), główne typy użytkowania ziemi.

Strona druga

Funkcje miejscowości

Mapa:

Na drugiej mapie należy zaznaczyć punktowo wszystkie miejscowości sołeckie, a następnie na podstawie Strategii, Studium, i własnych obserwacji zaznaczyć przy każdej z miejscowości, współśrodkowymi okręgami funkcje jakie ona pełni. (rolnicza-żółty; mieszkaniowa-brązowy; usługowa-czerwony; przemysłowa-fioletowy; edukacyjna, turystyczna, zdrowotna, administracyjna, sakralna -odcienie czerwieni; komunikacyjna-szary). Każdy z okręgów będzie miał średnicę adekwatną do zasięgu danej funkcji. Funkcja o zasięgu obejmującym sołectwo - najmniejsza średnica, kilka miejscowości - większa itd.: gminę, powiat, województwo. Funkcje o jednakowej randze należy zaznaczyć na jednym okręgu - odpowiednimi kolorami.

Opis:

Opisujemy jakie funkcje wsi są dominujące w analizowanej gminie a jakie występują w mniejszej ilości (liczba miejscowości, w których występują) i z czym są związane (szkoły zawodowe, zakłady pracy..). Należy stworzyć tabelę, w której wyszczególnione będą wszystkie miejscowości a w następnych kolumnach ich liczba mieszkańców; instytucje i zakłady pracy znajdujące się na jej obszarze; i główne funkcje jakie pełni dana miejscowość.

np.

miejscowość	Liczba mieszk.	Istniejące instytucje i zakłady pracy	Funkcja miejscowości
					Cyców	1 582	Wytwórnia kapsli, Szkoła podstawowa i gimnazjum, Mleczarnia, Urz.Gminy, Zakład Stolarski, Zakład Mechaniczny, Tartak, 5 sklepów spożywczych, 2 sklepy gosp. dom.	administracyjna, edukacyjna, rolnicza, usługowa, mieszkaniowa
					Garbatówka	290	2 ośrodki rekreacyjne, gosp. agroturystyczne, punkt skupu mleka	rolnicza, turystyczna,

Rangi miejscowości

wg. Christallera

Wielkość ośrodków centralnych jest odwrotna proporcjonalnie do ich liczebności. Ośrodki wyższego rzędu obejmują oddziaływaniem większe obszary i spełniają więcej funkcji centralnych zaś ośrodki mniejsze oferują dobra i usługi niższego rzędu. Zasięg ich oddziaływania jest wyznaczony przez maksymalną odległość która rozproszona ludność jest gotowa pokonywać. Ranga ośrodka jest funkcją trzech zmiennych

1)rozległości obsługiwanego obszaru

2)liczby ludności tego obszaru

3)wysokości dochodu netto jej ludności.

Budował swój system na założeniu wielkości, liczba i rozmieszczenie ośrodków centralnych są takie że suma odległości między ośrodkami a ludnością zaopatrywującę się w nich była minimalna.

Mapa:

Na podstawie wielkości miejscowości (liczba mieszkańców) oraz ważniejszych zakładów i instytucji (ze strategii, studium i innych) wyznacza się rangę ośrodków osadniczych.

ośrodek wojewódzki - Lublin, potencjalny europol - ośrodek krajowy o znaczeniu europejskim - z obszarem megalitarnym, centrum aglomeracji tworzą miasta Lublin i Świdnik - zwane Lubelskim Zespołem Miejskim (LZM) o zakładanej liczbie mieszkańców powyżej 500 tys.;
ośrodki ponadregionalne (4 miasta) - Biała Podlaska, Chełm, Puławy, Zamość;
ośrodki regionalne (7 miast) - Biłgoraj, Kraśnik, Łuków, Tomaszów Lubelski, Hrubieszów, Radzyń Podlaski, Włodawa;
ośrodki ponadlokalne (19 miast) - Bełżyce, Bychawa, Dęblin, Janów Lubelski, Kazimierz Dolny, Kock, Krasnobród, Krasnystaw, Lubartów, Łęczna, Międzyrzec Podlaski, Parczew, Poniatowa, Ryki, Opole Lubelskie, Stoczek Łukowski, Świdnik, Terespol, Zwierzyniec;
ośrodki lokalne (10 miast) - Annopol, Frampol, Józefów, Nałęczów, Ostrów Lubelski, Piaski, Rejowiec Fabryczny, Szczebrzeszyn, Tarnogród, Tyszowce;
nowe miasteczka - ośrodki gminne wytypowane do uzyskania funkcji miejskich (20 miejscowości) - Adamów, Białopole, Bełżec, Dołhobyczów, Dorohusk, Garbów, Janów Podlaski, Krzywda, Kurów, Łaszczów (już jest-I-2010), Markuszów, Modliborzyce, Piszczac, Sławatycze, Urszulin, Urzędów, Werbkowice, Wisznice, Wojsławice, Żółkiewka.

wsie ponadpodstawowe

wsie podstawowe

wsie elementarne

Wydzielane są głównie na podstawie rangi usług. Ale niektórzy autorzy podają również kryterium wielkości (wieś podstawowa 400 - 1000 mieszk., ponadpodstawowa ponad 1000 mieszk.) Ewentualnie również funkcje administracyjne (ośrodki podstawowe to byłe siedziby gromadzkich rad narodowych, wsie ponadpodstawowe to siedziby gmin)

Wieś elementarna - wieś głównie rolnicza. Usługi elementarne występujące powszechnie w niemal każdej wsi, które nie zaspokajają jednak wszystkich podstawowych, codziennych potrzeb. Usługi elementarne we wsi to telefon, przystanek PKS i punkt sprzedaży detalicznej. Wieś elementarna ma również najsłabiej rozwinięta infrastrukturę - brak utwardzonych dróg i wodociągów.

Wieś podstawowa - usługi elementarne oraz podstawowe - zaspokajające potrzeby cyklu codziennego życia mieszkańców i usług produkcyjnych dla rolnictwa. Najczęściej są to wsie ze szkołami podstawowymi. Średnia liczba wsi powiązanych z wsią podstawową wynosi 3-4

Wieś ponadpodstawowa - niekiedy miasteczko - Lepiej zorganizowana od podstawowej. z usługami elementarnymi, podstawowymi o dużym popycie, usługami dla rolnictwa jeśli chodzi o zaopatrzenie i zbyt, i usługami ponadpodstawowymi dla ludności - nie codziennymi. Średnia liczba wsi powiązanych z wsią podstawową wynosi 15

Wydziela się również wsie wzbogacone innymi usługami wyspecjalizowanymi lub zubożone o pewne usługi lecz zachowujące pozycje w hierarchii. Można więc mówić o ośrodkach pośrednich czyli np. E+, Po-, Po+,Pp-, Pp+,

Wzbogacanie wsi w pewne usługi wynika zazwyczaj z potrzeb miasta (mieszkalnictwa, rekreacja, zdrowie itp..) lub z lokalnych warunków do rozwoju przemysłu.

Opis:

Opisać jakie i ile jest ośrodków o poszczególnej randze

np.

miejscowość	Liczba mieszk.	Istniejące instytucje i zakłady pracy	Funkcja miejscowości	Ranga miejscowości
					Cyców	1 582	Wytwórnia kapsli, Szkoła podstawowa i gimnazjum, Mleczarnia, Urz.Gminy, Zakład Stolarski, Zakład Mechaniczny, Tartak, 5 sklepów spożywczych, 2 sklepy gosp. dom.	administracyjna, edukacyjna, rolnicza, usługowa, mieszkaniowa	Wieś ponadpodstawowa
					Garbatówka	290	2 ośrodki rekreacyjne, gosp. agroturystyczne, punkt skupu mleka	rolnicza, turystyczna,	Wieś elementarna+

Strona trzecia

Analiza ciążeń poszczególnych ośrodków osadniczych.

Oddziaływania pomiędzy ośrodkami

Mapa:

Na kolejną (trzecią) mapę nanieść sieć dróg utwardzonych a także przenieść zaznaczone rangi miejscowości.

Następnie zaznaczyć zależności pomiędzy poszczególnymi miejscowościami za pomocą strzałek w kolorze odpowiadającym poszczególnym funkcjom, których dotyczą związki zachodzące między miejscowościami. Strzałki mogą być skierowane w jedną lub w dwie strony zależnie od charakteru powiązań

Zasięgi oddziaływań poszczególnych ośrodków

Na tej samej (trzeciej) mapie należy określić granice oddziaływania poszczególnych ośrodków pokrywające się zasadniczo z granicami sołectw. Dla zachowania przejrzystości rysunku linię zasięgu należy narysować tuż obok linii granicy sołectwa, od strony głównego ośrodka.

Opis:

W opisie należy wymienić ośrodki o największym zasięgu oddziaływania oraz pozostałe których oddziaływanie wykracza poza obręb sołectwa. Opisać należy również co przyczynia się do takiego układu struktury przestrzennej (jakie czynniki powodują, że konkretne miejscowości oddziałują na pozostałe).

Wnioski do kształtowania układu funkcjonalno przestrzennego

W formie opisowej (punkty):

Korekty podziału administracyjnego

Czy zasięg ośrodka głównego pokrywa się z granicami gminy?

Jakie są powiązania miejscowości z terenu gminy z ośrodkami gmin sąsiednich?

Czy wszystkie granice sołectw odpowiadają rzeczywistemu zasięgowi oddziaływania wsi?

Korekty struktury funkcjonalnej

Gdzie powinny się rozwijać poszczególne funkcje?

Gdzie powinna nastąpić zmiana funkcji?

- gdzie powinny nastąpić zalesienia, zieleń izolacyjna (główne drogi, zakłady przem.), zielone pierścienie miast?

- gdzie można inwestować bez kolizji z ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego?

- gdzie powinny być lokalizowane funkcje uciążliwe/szkodliwe a skąd powinny być usuwane?

- które obszary pozostawić jako niezabudowany - krajobraz otwarty?

- na których obszarach powinna rozwijać się funkcja turystyczna?

Wyposażenie w usługi

Czy nie brakuje ośrodków wyższej rangi - czyli czy zasięg oddziaływania istniejącego ośrodka nie jest za duży i czy jest dobrze usytuowany?

Które miejscowości powinny uzyskać wyższą rangę - czyli gdzie główny nacisk na rozwój?

Gdzie są wsie o utrudnionym dostępie do ośrodka głównego - Które obszary maja ograniczony dostęp do usług - jakich?

Poprawa systemu dostępności komunikacyjnej

Czy wszystkie wsie mają dogodne połączenie z ośrodkami wyższych rzędów? (Jakość dróg).

Gdzie powinno się poprawić połączenia komunikacyjne?

Gdzie potrzebne są nowe połączenia komunikacyjne i wyposażenie w pozostałą infrastrukturę techniczną?

Aktywizacja obszarów zaniedbanych

Które obszary wymagają najpilniejszych działań zmierzających do przywrócenia ładu przestrzennego?

Które obszary powinny zostać zrekultywowane, przekształcone lub zrehabilitowane?

Obszary problemowe

Gdzie występują konflikty?

Gdzie można się spodziewać występowania konfliktów w przyszłości?

Jak rozwiązywać lub łagodzić te konflikty w poszczególnych obszarach?

Materiały źródłowe:

Strategia.., Studium.., Ekofizjografia, Publikacje, strony www,

---