Runda Kennedy'ego 1964 - 1967
- Runda Kennedy'ego była pierwszym dużym starciem handlowym dwóch potęg gospodarczych świata: USA i EWG. Konflikt był skutkiem wprowadzenia przez EWG wspólnej polityki rolnej i rozpoczęciem protekcjonizmu agrarnego
- Zmieniono metodę negocjacji. Wszystkie poprzedzające Rundę Kennedy'ego negocjacje odbywały się metodą produkt za produkt według tzw. Reguły głównego dostawy. Podczas negocjacji w ramach rundy Kennedy'ego wybrano substytucyjna formułę liniowych obniżek ceł przeznaczoną dla wszystkich uczestniczących państw.
- Podczas rundy Kennedy'ego zajęto się problemem dumpingu, który uregulowany w art. VI GATT. Podpisano Kodeks antydumpingowy 30 czerwca 1967 roku, a wszedł w życie 1 lipca 1968. Niestety na skutek weta kongresu USA nie został on przyjęty i w praktyce stosowano się do postanowień w takim zakresie w jakim były one zgodne z ustawodawstwem amerykańskim
- Rezultaty negocjacji były mniejsze od pierwotnych założeń. Runda Kennedy'ego przyniosła obniżki taryf celnych na dobra przemysłowe średnio o 35% a średni poziom ceł ad valorem wyniósł 10,3% Redukcja ceł objęły prawie 75% światowego handlu, a udzielone koncesje objęły handel o wartości 40 miliardów dolarów.
- Runda Kennedy'ego nie spełniła również wszystkich pokładanych w niej nadziei ze strony krajów rozwijających się. Obniżki ceł dotyczyły zazwyczaj produktów istotnych z punktu widzenia grupy krajów rozwiniętych, a były mało znaczące dla krajów rozwijających się. USA zredukowały lub zniosły jednak cła importowe dla krajów rozwijających się na kwotę 900 miliona dolarów.
Runda Tokijska 1973-1979
- Negocjacje prowadzone były w nieco zmienionej formule w stosunku do poprzedniej rundy. W rundzie Tokijskiej przyjęto formułę zharmonizowanej redukcji stawek celnych. Polegała ona na większej procentowej redukcji stawek wysokich i mniejszych stawek niskich. Taka metoda miała umożliwić eliminacje tzw. kominów celnych, czyli stawek celnych o bardzo wysokim poziomie sięgającym kilkudziesięciu procent.
- W rezultacie przeprowadzonych negocjacji średni poziom ceł produktów przemysłowych, dziewięciu najbardziej uprzemysłowionych państw, spadł o 0,7% do poziomu 4,7% czyli o około 40%. Redukcja celne były mniejsze od zakładanych, a ustępstwa poczynione przez USA i EWG w większym stopniu pogorszyły pozycje Wspólnoty.
- Przed rozpoczęciem właściwych negocjacji powołano Komitet Handlu Artykułami przemysłowymi, który wskazał pięć grup ograniczeń. Wśród nich znalazły się:
* wycena celna;
* zakupy rządowe;
* licencjonowanie importu;
* subsydia i cła równoważące;
* bariery techniczne w handlu;
- Podpisano dwa kodeksy: Kodeks Subsydiów i Kodeks Antydumpingowy GATT. Podpisano ponadto kilka porozumień towarowych regulujących między innymi obroty mięsem wołowym, artykułami mleczarskimi, samolotami cywilnymi. Usankcjonowano pewne odstępstwa od układu GATT.
Runda Urugwajska 1986-1994
- w trakcie wieloletnich negocjacji wprowadzono liczne regulacje, wśród których należy wymienić
* powołanie do życia Światową Organizacje Handlu i zastąpienie tym samym Układu GATT
* uregulowano kwestie subsydiów;
* znaczące obniżki taryf celnych
* dodanie zapisów rozszerzających obszar zainteresowania Układu o handel usługami, prawami własności intelektualnej i obrót inwestycji;
* uregulowano handel produktami rolnymi;
* zwiększenie przejrzystości reguł prowadzenia handlu i poprawienie procedur rozwiązywania sporów handlowych;
Utworzenie WTO
- WTO oficjalnie funkcjonuje od 1 stycznia 1995 roku. Podstawowe zasady WTO są analogiczne jak GATT.
Funkcje WTO:
* ma ułatwić wdrażanie i implementację multilateralnych umów handlowych
* ma stanowić forum do negocjacji pomiędzy członkami porozumień oraz ramy do wprowadzenia wynegocjowanych porozumień;
* ma zarządzać mechanizmem rozstrzygania sporów DSU - Dispute Settlement Understanding, poprzez specjalnie powołany do tego organ DSB - Dispute Sttlement Body;
* ma zarządzać mechanizmem polityki handlowej TPRM - Trade Policy Review Mechanism poprzez Trade Policy Review Body
* ma zapewnić współprace z MFW i Bankiem Światowym
- na czele WTO stoi Konferencja Ministerialna wszystkich krajów członkowskich, która jest zwoływana z częstotliwością nie mniejszą niż raz na 2 lata zaś w okresach pomiędzy spotkaniami, organizacją kieruje Rada Generalna spotykająca się około 12 razy w roku. Działają 3 rady pomocnicze do spraw : Handlu Towarami, Usług, Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej. Praca rad wspomagana jest zaś poprzez liczne komitety.
Subsydia
- Dokonano podziału na subsydiów na trzy główne grupy:
1) zakazane - subsydia eksportowe (subsydiów rolnych zapisanych w listach koncesyjnych nie uznano za zakazane)
2) podlegające sankcjom - głównie subwencje produkcyjne, które mogą naruszyć interesy gospodarcze innych krajów
3) dozwolone - ich dopuszczalność wynika z argumentów społecznych lub rozwojowych (prace badawcze, rozwój regionów względnie zacofanych, dostosowanie w kwestii ochrony środowiska)
- członkowie WTO uznali, że subwencje eksportowe pomimo ich szkodliwości i nieracjonalności ekonomicznej są w rolnictwie dozwolone. Należy dążyć jednak do ich stopniowej redukcji. Za podstawę przyjęto poziomy subwencjonowania rolnictwa w latach 1986 - 1990. Postanowiono, że członkowie WTO nie mogą wprowadzać subwencji na towary, które nie były we wspomnianym okresie objęte subwencjami. Istniejące subwencje eksportowe powinny być stopniowo redukowane w okresie sześciu lat poczynając od 1995 roku. Roczna wartość subwencji miała być w tym czasie pomniejszona o 36%
- w kwestii wsparcia wewnętrznego okresem bazowym był w latach 1986 - 1988, a środki wsparcia miały być zredukowane o 20% w ciągu 6 lat.
GATS
- obrót usługami został uregulowany w zapisach układu GATS - General Agreement on Trade Services
- Najistotniejszym zapisem układu GATS jest obowiązek podporządkowania się Klauzuli Najwyższego Uprzywilejowania. Ponadto GATS który miał początkowo być samodzielnym układem, analogicznym do GATT, po utworzeniu WTO został włączony w jej strukturę. Skutkiem tego jest to, że wszystkie kraje przystępujące do WTO staje się automatycznie.
- Porozumienie stworzyło ramy do usunięcia różnych form protekcji bardziej kompleksowych i mniej widocznych niż cła takich jak: różne ograniczenia ilościowe począwszy od udział ładunku w usługach transportowych, poprzez limity liczby dostawców (zagranicznych) w usługach telekomunikacyjnych i bankowych, do restrykcji w przepływie usług
- Istotne są postanowienia dotyczące liberalizacji usług transportowych mających bezpośrednie znaczenie dla rozwoju wymiany oraz regulacje w sektorze handlu elektronicznego.
TRIPS
- jest pierwszym, wszechstronnym porozumieniem narzucającym przestrzeganie globalnych zasad ochrony międzynarodowych praw intelektualnych. Reguły zostały spisane w Aneksie C protokołu kończącego negocjacje Rundy Urugwajskiej. Wśród jego postanowień możemy wymienić między innymi ochronę praw własności przez okres 50 lat, siedmioletnią ochronę znaków handlowych oraz dwudziestoletnią praw patentowych.
Produkty pochodzenia rolnego
- zapisy porozumienia rolnego zostały ujęte w osobnym rozdziale pod tytułem The Agreement on Agriculture. Zawarto dwa porozumienia o Rolnictwie i o Stosowaniu Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych. Znaczenie istotniejsze ma pierwsze z wyżej wymienionych porozumień. Zawiera ono postanowienia dotyczące trzech kwestii:
1) Dostępu do rynku
* taryfikacja -zastąpienie większości środków pozataryfowych ekwiwalentem celnym bez prawa ponownego wprowadzenia ograniczeń pozataryfowych;
* związanie wszystkich ceł na produkty rolne oraz ich redukcję
* kwoty minimalnego i bieżącego dostępu do rynku
2) Redukcje większości subsydiów eksportowych
3) Obniżenie wydatków na wsparcie wewnętrzne rolnictwa
- UE zgodziła się ograniczyć subsydia eksportowe, a kraje członkowskie zgodziły się zarzucić stosowanie ograniczeń ilościowych, a w ich miejsce wprowadzić cła na produkty rolnicze o 36% w przypadku krajów rozwiniętych i 24% w przypadku krajów rozwijających się. Lista produktów których dotyczy subsydiowanie miała się zmniejszyć o 21% w ciągu 6 lat.
Redukcja ceł
- w wyniku negocjacji obniżki ceł średnio dla krajów rozwiniętych (z pominięciem ropy naftowej) wyniosły 39%. Największe obniżki dotyczyły Japonii i Nowej Zelandii gdzie redukcja ceł przekroczyły poziom 50%, natomiast w krajach europejskich cła przeciętnie zredukowano o 30%. Największe obniżki (prawie 60%) dotyczyły metali i maszyn mechanicznych, i pozostałych wyrobów przemysłowych - 56%
Znaczenie rundy urugwajskiej
- w zależności od szacunków przyrost światowych dochodów wywołany decyzjami Rundy urugwajskiej wyniesie od 140 do 274,1 mld dolarów, a przyrost dochodów krajów rozwijających się jest szacowany w przedziale 36-89,1 mld dolarów. Sam fakt zniesienia Porozumienia Wielowłkowego powinien wg szacunków przynieść 15,9 mld dolarów zysku i podnieść poziom życia w USA i UE dzięki obniżeniu cen produktów tekstylnych.
Konferencje ministerialne
- są najwyższym organem WTO, a jednocześnie forum służącym ocenie wdrażania postanowień Rundy urugwajskiej i wytyczania kierunków rozwoju WTO. Odbyło się sześć konferencji
+ Singapur 1996
+ Genewa 1998
+ Seattle 1999
+ Doha 2011
+ Cancum 2003
+ Hong Kong 2005
+ Genewa 2009