3.Rosja przed I wojną Światową
I Wojna rosyjsko- japońska
1)Przyczyny wojny
-początek XX w. Rosja weszła w okres dynamicznego rozwoju gospodarczego
-gwałtowny rozwój przemysłu - zwłaszcza wydobywczego. Pomimo to Rosja wciąż pozostawał krajem kontrastów
Na wsi relikty poddaństwa nie pozwalające na wytworzenie silnego rynku wewnętrznego
Z rozwojem kapitalizmu kłócił się panujący system polityczny , czyli samodzierżawie
Mimo postępującej industrializacji Rosja pozostawała krajem rolniczym (wieś była przeludniona i stawała się zarzewiem niepokojów
Zapalnikiem w sytuacji wewnętrznej stała się polityka zagraniczna Rosji (konkretnie wojna rosyjsko-japońska
-rywalizacja Rosji i Japonii o opanowanie rynku chińskiego (Mandżurii, Korea i płn. Chiny)
Dalekowschodnie ambicje Rosji popierał władca Niemiec Wilhelm II, pragnący odwróci jej uwagę od Bałkanów
Rosja za czasów Aleksandra II w 1886r. przystąpiła do budowy transsyberyjskiej linii kolejowej. Postanowiła ja poprowadzi przez chińską Mandżurę (Rosja uzyskała zgodę Chin dzięki łapówkom)
Był to początek rosyjskiej penetracji tego kraju
Wywołało to sprzeciw Japonii, która domagała się od Rosji wycofania wojs z Mandżurii i uznania japońskiego zwierzchnictwa nad Koreą.
Poparcie Japonii przez Anglię i USA (obawa przed wzrostem wpływów Rosyjskich)- zarówno Anglicy jak i Amerykanie w ewentualnym starciu rosyjsko-japońskim widzieli szansę na osłabienie Rosji na Dalekim Wschodzie i Pacyfik, a także na rozluźnienie sojuszu francusko- rosyjskiego
2)Przebieg wojny
-II 1904 zerwanie stosunków dyplomatycznych, lecz bez wypowiedzenia wojny, Japończycy wszczęli działania militarne
-XI 1904flota japońska bez zapowiedzi wojny zaatakowała Port Artur i rozpoczęła blokadę twierdzy
-I 1905 kapitulacja Port Artur
-II/III 1905 przegrane ostatecznie przez Rosję ciężkie walki pod Mugdenem
-V 1905 bitwa pod Cuszimą pomiędzy rosyjską flotą bałtycką dowodzoną przez admirała Rożdestwienskiego a flotą japońską admirała Togo, zakończona całkowitym zwycięstwem Japończyków
3)Postanowienia pokoju z Portsmouth (USA) z 5 IX 1905
-Rosja uznawała Koreę za strefę wyłącznych wpływów Tokio
-Japonia otrzymała Port Artur, port handlowy Dalnyj oraz płd. częśc wyspy Sachalin, kolej mandżurską. Rosja przyznała Japonii prawo połowu ryb na swoich wodach terytorialnych
II Rewolucja 1905-1907
1)Rosyjski ruch robotniczy u progu XX wieku:
-Social- Demokratyczna Partia Robotników Rosji (SDPRR)- 1898
-podział na frakcje w SDPRR- 1903 (ostateczny rozłam 1912)
Bolszewicy: zwolennicy partii nowego typu, z wyraźnie wyodrębnioną elitą, która zdolna była kierowa rewolucją (na czele Włodzimierz Uljanow- Lenin)
Mienszewicy: partia o strukturach bardziej demokratycznych, z widocznym wpływem szeregowych członków na politykę władz partyjnych, oparta na wzorcach socjaldemokracji zachodnich (przywódcy: Paweł Axelrod, Lew Martow)
2)Przyczyny wybuchu rewolucji:
-Zła sytuacja gospodarcza Rosji
Bezrobocie
częste bankructwa przedsiębiorstw
klęski głodu w miastach
strajki
chłopi domagali się ziemi obszarniczej
-szybki rozwój kapitalizmu i kształtowanie klasy robotniczej
-Klęski na Dalekim schodzie w wojnie z Japonią
kapitulacja Port Artura
klęska w wielkiej bitwie lądowej pod Mukdenem
zniszczenie rosyjskiej floty wojennej na wysokości Wysp Cusimskich
3)Najważniejsze wydarzenia lat 1905-1907
„krwawa niedziela” w Petersburgu (pokojowa manifestacja robotników, prowadzona przez mnicha G.Hapona, na rozkaz cara została rozgromiona przez wojsko)- ponad sto ofiar śmiertelnych 22 stycznia 1905
strajki i zamieszki w większych miastach, powstają Rady Robotnicze (tzw.Sowiety)
bunty w armii (m.in. na pancerniku „Patiomkin” z Floty Czasrnogórskiej- porwany przez marynarzy schronił się w Rumuni)
Manifest Październikowy cara Mikołaja II- zapowiedź reformy państwa (propozycja utworzenia Dumy- organu doradczego przy carze, złagodzenie cenzury) - 10 października 1905
Pierwsza w dziejach Rosji konstytucja pozostawia władzę w rękach cara- 1906
Kolejne zmiany w składzie Dumy
Fala pogromów w Rosji (dziłalnośc Czarnej Sotni występującej przeciw Żydom, Polakom i studentom, m.in. pogrom Żydów w Białymstoku- 1906r.)
Stłumienie rewolucji przez Stołypina (słynne „krawaty stołypinowskie” dla rewolucjonistów- czyli szubienicze pętle) 1907r.-