Przedmiotem zainteresowania psychologii wychowania zwanej także psychologią wychowawczą, dawniej pedagogiczną jest wychowanie.
F. Znaniecki (1973)
„ wychowanie jest to działalność społeczna, której przedmiotem jest osobnik, będący kandydatem na członka grupy społecznej, i której zadaniem, warunkującym faktyczne jej zamiary i metody jest przygotowanie tego osobnika do stanowiska pełnego członka.”
Zadania psychologii wychowania:
Przyjęcie dynamicznej i genetycznej perspektywy ujmowania osoby, co oznacza poszukiwanie powiązań między jej aktualnym funkcjonowaniem a jej przeszłością i przyszłością.
Świadomość, że działania wychowawcze jako podwójne uwikłanie - w osobę i kontekst jej życia - zawsze przynoszą konsekwencje bliskie i dalekie oraz bezpośrednie i pośrednie
Akceptowanie wielości, różnorodności, złożoności i krzyżowania się wpływów, jakim podlega osoba w toku swego życia, czyli uwzględnianie tego, że stanowi ona element rozbudowanej sieci społecznej i podlega różnym, często sprzecznym ze sobą wpływom wychowawczym, płynącym ze środowisk przyjmujących różne systemy wartości.
Psychologia kliniczna
Dziedzina psychologicznych badań i zastosowań, która zajmuje się opisem i wyjaśnianiem zdrowych oraz zaburzonych form zachowania, przeżywania i funkcjonowania somatycznego.
W obszarze zainteresowań psychologa klinicznego znajdują się więc zjawiska pojawiające się na co najmniej dwóch wymiarach:
Zdrowie - choroba i…
Jednostka - społeczeństwo.
Zadania praktyczne polegają na diagnozie zdrowia i/lub zaburzeń oraz na profesjonalnej pomocy i interwencji.
Norma a patologia psychiczna.
Normalność może być rozumiana jako:
Powszechność, masowość, częstość występowania w danej populacji
Zgodność z oczekiwaniami, konwencją, wzorami zachowań właściwymi dla danej populacji
Zgodność z normami obowiązującymi w danej populacji.
Patologię (ab nor-mal behavior) można odróżniać od normy na podstawie następujących kryteriów:
Wskaźniki statystyczne
Zachowania niespodziewane
Naruszanie norm
Poczucie subiektywnego dyskomfortu
Niesprawność
Psychologia sądowa wchodzi w zakres psychologii klinicznej.
Jest to dziedzina psychologiczna o charakterze stosowanym. Nie jest nauką samodzielną, lecz częścią psychologii klinicznej. Psychologia kliniczna w wymiarze sprawiedliwości; wykorzystuje ona prawa i metody psychologiczne do rozwiązywania ludzkich problemów w zakresie prawa cywilnego i ? :P (chyba nie ważne)
Psychologia społeczna - definicja
Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jaki wpływ na „myśli, uczucia i zachowania jednostek” ma rzeczywista lub wyobrażona obecność innych.
Bezpośrednie próby wywarcia wpływu na zachowania ludzi stanowią główny przedmiot psychologii społecznej.
Psychologia społeczna
założenia psychologii społecznej:
Aby zrozumieć, w jaki sposób otoczenie społeczne wywiera wpływ na daną osobę, ważniejsze jest wyjaśnienie tego jak ludzie spostrzegają, pojmujący interpretują swoje otoczenie niż obiektywny obraz otaczającego ich środowiska
- koncentracja na źródłach konstruktów - czy są one budowane dla podtrzymywania samooceny, czy raczej adekwatne w stosunku do rzeczywistości
- empiryczne testowanie założeń
Zakres zainteresowań.
Dziedziny:
Kształtowanie się uprzedzeń, stereotypów
- jak ludzie siebie postrzegają, jak formowane są spostrzeżenia, jakie czynniki o tym decydują
- postawy, jakie są ich źródła
- komunikacja, jak się komunikować, szum informacyjny, negocjacje
Psychologia społeczna
Perspektywa społeczno-kulturowa
przekonania i postawy jednostki kształtują się pod wpływem takich czynników, jak narodowość, klasa społeczna, aktualna sytuacja historyczna - podkreśla się kluczową rolę dużych grup społecznych (np. etnicznych)
dużą wagę przywiązuje się do norm społecznych, czyli reguł określających jakie zachowania są akceptowalne i pożądane
centralne miejsce zajmuje kultura - przekonania, wierzenia, zwyczaje i język, wspólne dla grupy ludzi żyjących w określonym miejscu i czasie
Perspektywa ewolucyjna
u źródeł społecznych zachowań człowieka leżą cechy fizyczne i psychiczne, które sprzyjały przerwaniu i rozprzestrzenianiu genów naszych przodków
kluczowe w tym podejściu jest zatem pojęcie doboru naturalnego
Teoria społecznego uczenia się
- zachowania społeczne wynikają z doświadczeń jednostki dotyczących kar i nagród
- istotnym źródłem społecznego uczenia się jest także obserwacja ważnych innych (modelowanie)
Perspektywa fenomenologiczna
- zachowania społeczne są wynikiem subiektywnej interpretacji wydarzeń zachodzących w środowisku
Perspektywa społeczno-poznawcza
- koncentruje się na procesach zachodzących podczas interpretacji i zapamiętywania różnych zachowań społecznych
Główny przedmiot zainteresowań psychologii społecznej
wyjaśnianie zachowań jednostki w kontekście społecznym;
wpływ różnych sytuacji zależy nie tyle od cech obiektywnych, co od sposobu ich spostrzegania, interpretacji
KONTEKST SPOŁE CZNY
jest nieustannie zmieniającym się tłem, na którym przedstawiamy posunięcia oraz silne i słabe stronyu jednostki (jako istoty społecznej).
Kontekst społeczny obejmuje:
rzeczywistą, wyobrażoną lub symboliczną obecnośc innych ludzi
czynności i interakcje zachodzące niedzy ludźmi
cechy sytuacji, w których występuje zachowanie
oczekiwania i normy, które rządzą zachowaniem w danej sytuacji
Grupa społeczna - to dwie osoby współdziałające ze sobą i współzależnych od siebie w tym sensie, że zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów muszą na sobie polegać.
Wyróżniamy grupy:
- formalne (struktura narzucona odgórnie)
Nieformalne (tworzą się spontanicznie)
Duże (naród, partia polityczna - nie muszą nawiązywać bezpośrednich kontaktów)
- małe (ludzie komunikują się bezpośrednio)
- własne
- obce
Grupa niespołeczna - dwie lub więcej osób znajdujących się w tym samym miejscu w tym samym czasie ale ze sobą nie współdziałających, nie współzależnych
Warunki istnienia grupy społecznej:
Musi być cel, kontakt (komunikacja bezpośrednia lub pośrednia), osoby te mają jakichś wspólny cel, mają wspólne normy i wartości, w tym zbiorze funkcjonują struktury (jest jakaś organizacja).
Rodzaje struktur:
Władzy, popularności, zaufania
System to uporządkowana kompozycja elementów tworzących spójną całość.
System rodzinny - grupa rodzinna, w grupie, która tworzy system wyznaczone są role społeczne i te role muszę być wypełniane.
Rola społeczna - zespół zachowań związanych z realizacją zadań lub oczekiwań społecznych wynikających z zajmowanej pozycji, interakcji, relacji emocjonalnych i innych powiązań zachodzących między członkami grupy.
System rodziny dysfunkcjonalnej:
- dziecko bohater
- kozioł ofiarny
- zagubione
- maskotka (clown)
Konformizm jako zjawisko społeczne:
Konformizm to podporządkowanie się normom, wartościom i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie społecznej.
Modelowanie:
Polega na tym, że jednostka powtarza zachowania wypływające z podobnych motywów, które poprzednio obserwowała u innej osoby.
Samospełniające się proroctwo - określone oczekiwania w stosunku do innych osób, samych siebie lub przyszłych zdarzeń wpływają na zachowanie innych, bądź nas samych, co powoduje spełnienie oczekiwań. Jest to zjawisko nieświadome i pojawia się w sposób mimowolny.
Poznanie społeczne - sposób, w jaki ludzie myślą o sobie samych, świecie społecznym, czyli jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w wydawaniu sądów i podejmowaniu decyzji.
Schematy - są to teorie dotyczące rzeczywistości, struktury poznawcze za pomocą których ludzie organizują swoją wiedzę o świecie według pewnych tematów, silnie wpływają na to, co z otrzymanej informacji zauważyliśmy, o czym myślimy a później pamiętamy.
Podstawowe motywy zachowań społecznych
pragnienie podtrzymania samooceny
Jeżeli człowiek ma wybrać między zniekształceniem obrazu świata dla podtrzymania dobrego samopoczucia a adekwatnym odzwierciedleniem rzeczywistości, to wypiera pierwszą opcję.
Pragnienie tworzenia adekwatnego obrazu siebie i świata społecznego
Interpretacja tej samej sytuacji jest różna u różnych ludzi i w różnych okolicznościach. Powodem tego jest odwoływanie się do odmiennych struktur umysłowych w interpretacji obserwowanych zdarzeń czy zachowań ludzi.
Oczekiwania dotyczące świata społecznego