Psychopedagogiczne koncepcje edukacji i wychowania dr Wawrzyniak-Beszterda

Model konfliktowy

• dzieci nie są bierne - od urodzenia są aktywne, aktywność ta determinowana jest wewnętrznymi doświadczeniami dziecka i jego tendencje do reagowania w określony sposób

• postępowanie zgodne z naturą dziecka jest w opozycji wobec przyjmowanych w społeczeństwie zasad - to płaszczyzna konfliktu

• dzieci są w konflikcie ze swoimi opiekunami, których zadaniem jest zmuszanie dziecka do porzucania przez nie swoich naturalnych preferencji i przyjęcia nie naturalnych (dla niego), ale społecznie akceptowanych wzorów zachowania

• dziecko ukierunkowane jest na bezpośrednie zaspokojenie potrzeb to jednak jest sprzeczne z wymaganiami społecznymi

Psychodynamiczny portret człowieka

• ludzkie działanie jest ukierunkowane przez siły motywacyjne, między którymi często zachodzi konflikt i które są z zasady nieświadome

• człowiek jest aktorem, który nie zna przyczyn swojego dramatu

• to nie środowisko i system wzmocnień, lecz wewnętrzne siły motywacyjne warunkują to, do czego człowiek dąży i przed czym się broni

• człowiek dąży do zaspokojenia popędów, do uzyskania gratyfikacji

• natura ludzka jest antyspołeczna, instynkty dzieci są samolubne i destrukcyjne, niezgodne z wymaganiami społeczeństwa

• osiągnięcie satysfakcji, usunięcie stanu napięcia wynikającego z dążenia do zrealizowania potrzeby popędu może być utrudnione przez konflikty ( wew i zew)

Model wychowania oparty na psychodynamicznej koncepcji rozwoju człowieka

• podstawowym zadaniem opiekunów jest zmuszanie dziecka do porzucenia jego egocentrycznych preferencji i do przyjęcia niezgodnych z naturą dziecka (ale społecznie akceptowanych) sposobów zachowania - w relacji wychowawczej wpisany jest konflikt między rozwijającym się dzieckiem a jego opiekunami

• rozwijające się dziecko i jego opiekunowie mają sprzeczne wobec siebie cele i intencje - wychowawcza dysponuje większą władzą, dąży do rozwiązania konfliktu poprzez narzucenie dziecku swojej woli

• tzw. spotkanie dyscyplinujące

Podwójny konflikt:

• między wewnętrznymi dążeniami dziecka i zewnętrznymi wymaganiami

• różne wymagania stawiane dziecku w zależności od sytuacji (efekt wahadła + reguły dawania i cofania przyzwolenia są dla dziecka często nieczytelne)

• Wpływ dorosłych to przede wszystkim zakazy, polecenia, napomnienia, prośby. Samolubne i agresywne dzieci wymagają właśnie takiego traktowania (aby w rezultacie przyzwoliły sobie społecznie akceptowane wzory zachowania)

Model wzajemności i współdziałania

Założenia dotyczące rozwoju człowieka zakorzenione we współczesnej psychologii rozwojowej:

• dzieci nie są bierne, są aktywnymi uczestnikami procesu socjalizacji ( oddziaływanie jest dwustronne)

• podstawowym motywem interakcji rodzice- dzieci jest wzajemnie dostosowanie a nie konflikt

• model socjalizacji oparty jest na wzajemności między rodzicami, a dziećmi (każdy wnosi swój odmieny wkład do interakcji)

PODSUMOWANIE

w ramach każdego z tych podejść inaczej są realizowane odniesienia dorosły-dziecko

socjalizacji/wychowanie stanowi fundamenty konkretnych relacji wychowawczych tj. każdy z modeli wyznacza określony typ wzajemnych odniesień dorosłego i dziecka (cele i przebieg intrakcji oraz podejmowanie w jej ramach działania)

Modele interakcji

1. Model „pielęgnowania rośliny” spontaniczne działania ucznia - dostosowuje się do nich działania nauczyciela

Model quasipodmiotowy (tak jakby) dziecko dominuje!

2. Model „lepienia z gliny” - zaplanowanie działania dorosłego i kierowanie przezeń działania ucznia

Model przedmiotowy - dziecko jest przedmiotowe, jak i nauczyciel, rodzic

3. Model konfliktowy wychowania - zależnie od sytuacji interakcja przebiega w modelu permisywnym lub „lepienia z gliny”

Model quasipodmiotowy lub przedmiotowy

4. Model wzajemności i współdziałania - skoordynowany działania dorosłego i dziecka

Model podmiotowy - wzajemnie korzystają ze swoich możliwości

Model quasipodmiotowy interakcji

• relacja jest niesymetryczna: dominuje uczeń, nauczyciel jest podporządkowany

• pełna swobodna i spontaniczność ucznia, temu towarzyszy wycofująca postawa n-la (brak ingerencji w aktywność ucznia)

• uczeń ma mieć zapewnione warunki do swobodnej eksploracji i poznawania otoczenia ale to tylko od aktywności ucznia i jego zasobów zależy jak tę ofertę wykorzystuje

• zadaniem n-la jest szybkie i trafne rozpoznawanie potrzeb podopiecznego

• n-l ma jedynie zorganizować przestrzeń sprzyjającą aktywności ucznia (dostęp do różnych przedmiotów) działa zatem reaktywnie

• n-l dostosowuje swoją ofertę do potrzeb i poziomu gotowości wychowanka - jest narzędziem realizacji potrzeb wychowanka

Zasadniczym zagrożeniem jest:

• zanik motywacji poznawczej ucznia (przy braku sukcesów)

• uprzedmiotowienie nauczyciela brak poczucia sprawczości

Model przedmiotowy interakcji

• uczeń jest sprowadzony do roli biernie poddającego się stosowanym przez n-la procedurę. N-l zajmuje pozycję podminującą

• n-l też jest uprzedmiotowiony bo realizuje narzuconą ofertę wychowawczą

• program działania jest więc zewnętrzny zarówno wobec n-l jak i ucznia

• aktywność ucznia jest ściśle kontrolowana przez n-la. Uczeń wykonuje jego polecenia

• n-l działa w przekonaniu o słuszności i ???????? systemu wartości i własnej wiedzy

• realizacja narzuconego programu wyklucza twórcę aktywność nauczyciela i ocenia

Zagrożenia:

• uczeń: niskie poczucie kompetencji ucznia, jego wiedza jest sfragmentaryzowana, zagrożenie indoktrynacji

• n-l: sztywność poznawcza brak informacji zwrotnych umożliwiających korektę własnych działań, brak okazji rozwoju osobistego, rutyna działania i stereotypy

Model podmiotowy interakcji

• reakcja dwupodmiotowa

• styl wzajemnego kontaktowania się ucznia i n-la respektujący potrzeby obydwojga, wzajemne oddziaływanie

• wspólne działanie i oddzielne realizowanie specyficznych zadań

• bezpośredni kontakt i współpraca, wymiana wiedzy i doświadczeń, wzajemne korzystanie ze swych kompetencji i wzajemne uczeni się od siebie

• naturalna różnica w poziomie kompetencji jest czynnikiem stymulującym do podejmowania tak wspólnych, jak i samodzielnych wysiłków w celu opanowania czegoś

W rezultacie:

* u obu partnerów kształtuje się poczucie sprawstwa i kompetencji, wysokie poczucie własnej wartości,

* efektywne uczeni się: gromadzenie doświadczeń i ich przepracowywanie, ocenianie i bycie ocenianym, pomaganie i korzystanie z pomocy - każdy występuje w różnych rolach

Istnieje związek między aktywnością ucznia i n-la

FUNKCJE WYCHOWANIA

1. Socjalizacyjna

„Polega na przekształcaniu małych zwierzątek w istotny ludzkie, poprzez czynienie ich zdolnymi do kontrolowania i sublimowania emocjonalności w społecznie akceptowany sposób, do posługiwania się perswazją zamiast siłą, do stawania się członkami społeczności ludzkiej”

• wiąże się z przygotowaniem jednostki do podejmowania różnych zadań w społeczeństwie i na jego rzecz, w sposób nie naruszający porządku społecznego

• działania wychowawcze mają kształtować system wartości, postawy i umiejętności tak, aby jednostka potrafiła (i chciała) podejmować zadania, jakich oczekuje od niej społeczeństwo

• służy ADAPTACJI

• zorientowana na respektowanie interesu społecznego

• ważna jest grupa, koncentracja na celach instytucji

• działania perspektywiczne, relacje podmiotów

Skutki zbytniego nacisku na funkcję socjalizacyjną

Koszty wychowanka	Koszty wychowawcy
zablokowanie rozwoju indywidualnego indoktrynacja	utrata własnej indywidualność instrumentalizacja wychowawczy/ n-la narzędzie realizacji oferty wychowawczej

2. Emancypacyjna

„ Stanowi wyzwalanie ludzi od (dominacji) rodziców, od środowiska i tradycji, w których wrastali, poprzez wyzwalanie ich wyobraźni, aby umożliwić im zwrócenie się ku jakościowo nowym praktykom społecznym, jakościowo nowym formom życia, sposobom istnienia ludzkiego”

• wiąże się z organizowaniem takich warunków działania w środowisku rozwijającej się osoby, aby jej potencjał mógł się wyzwalać i realizować

• wychowanie ma sprzyjać rozwojowi osoby, pielęgnować jej indywidualność, odrębność od innych osób, wzmacniać specyficzne tylko dla niej kompetencje

• zorientowana na respektowanie interesu społecznego

• ważna jest jednostka, koncentrowanie na potrzebach ludzi, relacje podmiotowe, działania krótkoterminowe

Obie f-cje pozostają ze sobą w konflikcie - dominacja działań sprzyjających realizacji funkcji socjalizacyjnej hamuje emancypacyjną ( i odwrotnie)

Skutki zbytniego nacisku na funkcję emancypacyjną:

Koszty wychowanka	Koszty wychowawcy
* nadmierne zindywidualizowanie wychowania a w konsekwencji: jednostka „niedostosowana kulturowo” ( brak umiejętności do przystosowania się do funkcjonowania w grupie, poza środowiskiem skoncentrowanym na potrzebach wychowanka)	* podporządkowanie się linii rozwojowej podopiecznego * gloryfikacja własnego rozwoju

Alternatywne i tradycyjne podejście w edukacji

ALTERNATYWNE

TRADYCYJNE

uczenie przez odkrywanie i badanie, gromadzenie doświadczeń udział uczniów w planowaniu programów poleganie na wewnętrznej motywacji ucznia - nie przywiązywanie znaczenia do kar i nagród rzadkie stosowanie testów nacisk kładziony na kooperacje, docenianie pracy zespołowej, współdziałanie nauczenie nie tylko w klasie, docenianie twórczej ekspresji uczniów promowanie wartości, autokreacja, odpowiedzialność, wewnętrzna wolność, ważna jednostka

n-la jako dostarczyciel wiedzy bierna rola ucznia przyjmującego przekazywany w szkole zasób wiedzy nacisk położony na pamięciowe opanowanie materiału i ćwiczenia regularne testowanie - ocena jako miernik osiągnięć uczniów współzawodnictwo - szkoła przygotowuje do rywalizacji nauczanie przede wszystkim w klasie - uporządkowanie, zorganizowanie rola zew, motywacji - stosowanie rozbudowanego systemu kar i nagród promowanie wartości, sukces w życiu rozumiany jako zwycięstwo w konkurencyjnym świecie

Dziesięciościan edukacji wg Kwiecińskiego

Podjął próbę całościowego spojrzenia na edukację - ogół wpływu, który kształtuje osobę, obejmuje całość procesów, które wpływają na funkcjonowanie jednostki

W centrum dziesięciościanu jest jednostka, a te ściany to owe wpływy. Jednostka jest aktywna, między nimi jest sprzężenie zwrotne, jednostka daje i odbiera. Procesy muszą być harmonijne, żaden wpływ nie może być większy bo wtedy jest patologia nadmiaru, a jeśli zbyt mały to patologia niedomiaru.

Edukacja to wpływy na jednostkę lub grupy ludzkie, wpływy, które sprzyjają ich rozwojowi , by w najwyższym stopniu stały się świadomymi i kreatywnymi członkami wspólnoty społecznej, kulturowej, globalnej i narodowej oraz by stały się zdolne do aktywnej samorealizacji, niepowtarzalnej i trwałej tożsamości i odrębności, były zdolne do rozwijania własnego JA.

1. Globalizacja - (świat, problemy globalne, wojna, zagrożenie środowiska, wygasanie źródeł energii; polityczny podział świata na centrum i peryferie, problem mono- i policentryczności układu globalnego)

 

Nadmiar: Kosmopolityzm, globalizm, wyolbrzymienie dramatu ludzkiego w wymiarze światowym przy jednoczesnym niezauważeniu problemów własnego państwa, marginalizacja społeczeństw i problemów lokalnych

Niedomiar: Partykularyzm (zwracanie uwagi tylko na własne problemy)

2. Etatyzacja - (państwo, jego suwerenność, ustrój, urządzenia demokratyczne, konieczne zależności, miejsce w świecie, sojusznicy i przeciwnicy, siła i stabilność, “racja stanu")

 

Nadmiar: Etatyzm, czyli zbyt duże ingerencje państwa za pomocą środków administracyjnych w życie społeczne, kształtowanie irracjonalnego, religijnego kultu państwa, jego instytucji i przywódczych osób, instytucje totalne, wychowanie jako tresura

Niedomiar: Anarchizm, delegitymizacja państwa, nie utożsamianie się z państwem, alienacja polityczna

3. Nacjonalizacja - (naród, jego tradycje, swoistość kulturowa, istota więzi i odrębności)

 

Nadmiar: Nacjonalizm, nazizm, wyższość jednego narodu nad innym, tym samym zamknięcie się

Niedomiar: Alienacja społeczna, wykorzenienie z więzi narodowej, aspołeczność, kosmopolityzm

4. Kolektywizacja (socjalizacja wtórna) - (klasa społeczna, więź i interes klasowy, odrębność etosu, solidarność z ludźmi o podobnych pozycjach i położeniu, kształtowanie przekonań o szczególnym miejscu i misji własnej klasy i jej partii)

 

Nadmiar: Skrajny kolektywizm, przewaga i dyktatura klas, wyrzeczenie się obrony własnego państwa na rzecz obrony interesów klasowych

Niedomiar: Partyjność, alienacja polityczna

5. Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja -  (organizacje i instytucje; wychowanie do podziału pracy, racjonalność i dyscypliny w społeczeństwie organizacyjnym i w świecie zinstytucjonalizowanym; kształtowanie ideologicznych przekonań o słuszności zastanego podziału statutów i funkcji; kształcenie do pracy i zawodu)

 

Nadmiar: Wychowanie do instytucji i organizacji prowadzi do syndromu osobowości autorytarnej, łączącej tendencje do dominacji z tendencjami do uległości

Niedomiar: Alienacja pracy (praca nie ma wartości), aspołeczność i egocentryzm

6. Socjalizacja ( uspołecznienie pierwotna) — (oddziaływanie grup pierwotnych: rodziny, grupy rówieśniczej, społeczności lokalnej; wrastanie w zastane normy)

 

Niedomiar: Ograniczenie horyzontów do podwórkowości, to wyłącznie lokalne widzenie siebie i świata

Nadmiar: Wykroczenie przeciwko normom

7. Inkulturacja i personalizacja — (osobowość kulturowa i społeczna; istota ludzka jako rezultat wrastania w kulturę i autonomicznych wyborów wartości: przekazywanie systemów filozoficznych, religijnych)

Nadmiar: Przesada w procesach edukacyjnych, w koncentracji na wielkich ideałach, idealistyczne oderwanie od rzeczywistości, koncentracja na własnych przeżyciach jako lepszych od świata, który jest zły

Niedomiar: Analfabetyzm kulturowy i funkcjonalny, rozchwianie i brak zasad, wartości

 

8. Wychowanie i jurydyfikacja — (obywatel, wdrażanie do realizowania i akceptowania ról i czynności obywatelskich, kształtowanie świadomości prawnej)

Nadmiar: Osobowość zewnętrznie sterowana, uwięzienie w ramach mieszczańskich, sztywność osobista

Niedomiar: Wykroczenie przeciwko normom, anemia, brak świadomości praw i obowiązków, brak umiejętności prawnego funkcjonowania

9. Kształcenie i humanizacja — (osoba ludzka, wiedza, światopogląd, umiejętności, nawyki, wartości godnościowe, kompetencje interakcyjne; zasada wzajemności i współczulności; kształtowanie potrzeb wtórnych)

 

Nadmiar: Akademizm, ozdobność, nieprzydatność wiedzy i umiejętności, konserwatyzm poznawczy

Niedomiar: Analfabetyzm funkcjonalny i deprawacja

10. Hominizacja — (organizm, kształtowanie cech gatunkowych człowieka, wychowanie zdrowotne, higieniczne, seksualne; zasada unikania kary i maksymalizowania przyjemności, gratyfikacji bez szkodzenia innym; kształtowanie l kanalizacja potrzeb pierwotnych)

Nadmiar: ustawiczne wglądanie w siebie, naturyzm, seksualizm, przesadna odpowiedzialność

Niedomiar: niedomogi organizmu, animalizm, zastąpienie wartości przez potrzeby pierwotne, to także kalectwa i niedorozwój

JAK EDUKACJA SŁUŻY W STRATYFIKACJI SPOŁECZNEJ?

Im wyższy status społeczny tym lepszy i łatwiejszy dostęp do zasobów, zasoby są lepszej jakości, jest dostęp do większej władzy i prestiżu

Nierówność w społeczeństwie dotyczy zawsze jakiegoś wymiaru.

Silnie stratyfikuje zawód - określa poziom życia i miejsce w hierarchii

Istnieją dwie główne skale społecznej stratyfikacji w relacji do struktury zawodowej:

Skala prestiżu - odnosi się do symbolicznego wymiaru stratyfikacji. Reprezentuje ona kolektywne percepcje i przekonania na temat hierarchii zawodowej, ilustruje jakim szacunkiem cieszą się dane zawody, hierarchia zawodów jest zmienna, często zmienia się wraz z ustrojem polityczno-gospodarczym

Skale socjoekonomiczne - dotyczą „kulturowych i ekonomicznych korzyści, które daje konkretny zawód, wpływają również na przyszłą edukację potomków

Człowiek ma tzw. ruchliwość społeczną występuje gdy członkowie społeczeństwa „przemieszczają się”, zmieniając miejsce swojego położenia we wszystkich możliwych aspektach, przy czym oczywiście większość z nich pragnie „iść w górę”.

 

Ruchliwość pionowa (wertykalna)	Ruchliwość pozioma (horyzontalna)
występuje gdy członkowie społeczeństwa „przemieszczają się”, zmieniając miejsce swojego położenia we wszystkich możliwych aspektach, przy czym oczywiście większość z nich pragnie „iść w górę”.	tyczy zmiany położenia jednostki niejako „w bok” - pozostaje ona bowiem na tym samym poziomie statusu, jest to np. zmiana zawodu

 

Dystans ruchliwości - związany jest z odległością między jednym (wyjściowym) punktem, jaki jednostka posiada w hierarchii, a drugim - tym, który uzyskała w rezultacie swojej ruchliwości.

„Szybkość ruchliwości” - dotyczy czasu, który ona na „przemieszczenie się” z jednego punktu do drugiego.

 „Kanał ruchliwości” - odnosi się do sposobów przemieszczania się w społeczeństwie,

W innym podziale istnieją 2 następujące typy ruchliwości:

a) intrageneracyjna (wewnątrzpokoleniowa) - odnosi się do „przemieszczania” się jednostki na drabinie społecznej w ciągu całego swojego życia, wskazuje się co uzyskała jednostka dzięki aktywności

b) intergeneracyjna (międzypokoleniowa)- odnosi się do różnicy między pozycją, jaką posiadają w systemie społecznej stratyfikacji dzieci, a tą zajmowaną przez ich rodziców, dziadków

Przyczyny ruchliwości intergeneracyjnej wynikają ze zmiany liczby stanowisk/pozycji społecznych, których dostęp posiada pokolenie następujące w stosunku do poprzedniego.

Podejścia w rozumieniu stratyfikacji społecznej w edukacji:

Optymistyczne

Pesymistyczne

edukacja jest rzeczywiście jednym z ważniejszych kanałów ruchliwości, umożliwia awans społeczny. Dzieje się tak dlatego, że system edukacyjny gwarantuje równość możliwości edukacyjnych, istnieją równe możliwości w dostępie do niego. To, czy z tego skorzystasz zależy od własnych umiejętności i chęci. Mamy przecież obowiązek szkolny, jest także rozszerzony dostęp do szkolnictwa wyższego.

jego zwolennicy kładą akcent na reprodukcyjny charakter edukacji, który przyczynia się do powielania modelu starych elit. Status edukacyjny dziecka jest wynikiem zasobów jego rodziny. Dzieci powielają status rodziców - to podejście fatalistyczne - jakakolwiek zmiana sytuacji w takim ujęciu jest niemożliwa. Sam dyplom różnie wpływa na hierarchizację jednostki - znaczenie ma rodzaj uczelni czy ukończony kierunek.

Choroba dyplomu - dyplom ściśle lokuje jednostkę w drabinie społecznej, np. „Liga Bluszczowa”

Inflacja dyplomu - dyplom nie jest narzędziem ruchliwości społecznej, nie ma mocy lokacyjnej, obniżona zostaje jego wartość, np. Polska

TYPOLOGIA ORGANIZACJI

Szkoła jest organizacją bo ma cele, strukturę i określony sposób funkcjonowania

Typologia - pozwala coś uszeregować, jest słabsza od klasyfikacji, jest mniej jednoznaczna

1. Blana Istota (?) - ważna jest rola organizacji w społeczeństwie i beneficjenci organizacji

2. Carosna - ważne jest uczestnictwo i poczucie przynależności do organizacji

3. Etnozego (?) - ważne są stosunki władzy, które przekładają się na klimat organizacji

1. Blana Istota: Są cztery typy organizacji, w zależności od ulokowania w społeczeństwie

Klub społeczny	Organizacja komercyjna	Organizacja niedochodowa (doradcza)	Służba publiczna (państwowa)
Zakładają i prowadzą członkowie, aby osiągać własne korzyści, ważna jest aktywność członków, ideą jest budowanie aktywności członków, wszystkim członkom klubu zapewnia się dostęp do informacji, składa się systematyczne sprawozdania	Zakładane przez inwestorów, firmy, przedsiębiorców, aby poszerzać zakres swojej działalności. Przy ograniczonych kosztach dostać jak najlepsze efekty - to główny cel, uwzględnia się potrzeby rynku i konkurencję	Nastawiona na wybrane potrzeby klientów, którzy sami sobie z tym nie radzą, realizacja potrzeb innych	Np. mops, szkoła, sądownictwo, ważne jest wspólne dobro społeczeństwa
Ważni są członkowie klubu, panuje demokracja uczestnicząca	Ważni są właściciele organizacji, liczy się efektywność i sprawne zarządzanie zasobami	Ważni są klienci, charakter indywidualistyczny, oparty na kompetencjach zawodowych	Ważni są wszyscy obywatele, charakter biurokratyczny
Jako szkoła: powstaje po to, aby członkowie realizowali swoje potrzeby, aby uzyskali ważne dla nich dobro uczniowie są dla własnego rozwoju, oczekują oferty dydaktycznej, która pozwoli przyswoić niezbędną wiedzę szkoła powinna dostosować się do potrzeb uczniów rodzice oczekują sprawozdań, informacji o osiągnięciach dziecka, mają swoje formalne reprezentacje	Jako szkoła: biznesowe podejście ważna księgowość a nie pedagogiczne podejście osiągnięcia szkolne są silnie obliczane	Jako szkoła: rodzice żądają, aby szkoła dostosowała się do nich n-le muszą spełnić oczekiwania, aby ich usługi były określonej jakości	Jako szkoła: jest elementem wiążącym system oświaty przekłada się na system finansów i ich jakość tworzy zasoby niematerialne i selekcję

Szkoła jest skrzyżowaniem wszystkich typów, każda szkoła to komplikacja tych cech. Uczeń jest produktem oddziaływań, rodzice to klienci szkoły. Państwo jest beneficjentem aktywności szkoły, musi zapewnić ciągłość

Typologia Carltona

Wyodrębnił różne typy organizacji:

1	2
3	4

1. Organizacja zorientowana rynkowo o charakterze konkurencyjnym, to czy ktoś należy do organizacji zależy zarówno od klienta, jak i organizacji

SZKOŁA:

Szkoły tworzą oferty, aby było jak najbardziej atrakcyjne, aby przyciągnąć klienta-ucznia, dostosować się do ludzi, nauczycieli i rodziców musi, bo klientem są też oni

2. Organizacja przymusowa, klient nie ma wpływu na to czy przynależy do organizacji (np. pobór do wojska)

SZKOŁA:

Szkoła rejonowa ma obowiązek przyjąć ucznia, który nie dostanie się do lepszej szkoły, uczeń nie zawsze wtedy jest pożądany, bo jest słaby

3. Organizacja usługowa, nie ma wpływu jaki klient skorzysta z ich oferty

SZKOŁA:

Uczeń wybiera profil, ale szkoła ma wpływ na to jaki profil utworzy

4. Organizacja losowa, przynależność do organizacji nie zależy ani od klienta ani od organizacji

Wymiary relacji w szkole

Uczeń w szkole - szkoła używa narzędzi kontroli klientów (egzamin, dodatkowe kompetencje) ale granice są określone przez minimum programowe, ono wyznacza zakres swobody nauczycieli

Uczeń i klasa - uczeń może wybierać w jakiej jest klasie, ale może zostać to im narzucone, tak samo z metodami pracy, kolejnością realizacji programu

Nauczyciel i nauczanie - n-l tylko w szkole może realizować ………………………. gdzie szkoła jest bardziej zainteresowana zatrzymaniem ich w swoich murach , przymusowa szkoła decyduje kogo przyjmie, ale ma ograniczone zdolności jeśli nauczyciel jest np. mianowany

Każda ze stron wypracowuje zachowania przystosowawcze:

1. Segregacja uczniów - pozwala organizacji zachować kontrolę na tym kto korzysta z jej usług

2. Manipulowanie celami - szkoła może tak manipulować wymaganiami, że w zależności z jakim uczniem ma do czynienia modyfikuje swoimi celami

3. Preferencyjna traktowania osób które zachowują się zgodnie ze szkolnymi normami

Uczniowie respektujący zasady i normy reprezentowane przez siebie może liczyć na przywileje. Klient- uczeń, który nie respektuje, choćby w pierwszym wymiarze to nie ma szans na wysoką pozycję w szkole, jak ci co spełniają wymagania

Uczeń:

1. Wagary - rezygnacja z oferty, odrzucenie, zobojętnienie, uczeń bojkotuje ofertę szkoły, może też być po stronie nauczyciela

2. Wycofanie się - rezygnacja z wypełniania obowiązków nauczyciela czy ucznia

3. Bunt po stronie otwarty, chodzi do instytucji, ale robi wszystko aby udać bunt, przeszkadzam, nie odrabiam lekcji

4. Strategia korzyści ubocznych - klient chodzi do instytucji nie przez ofertę jaką ma ta instytucja ale dla korzyści ubocznych np. koledzy, zajęcia pozalekcyjne

Typologia A. Etzioni

Istnieją trzy wymiary, na których buduje się typologie:

1. sposób korzystania z władzy - w różnych organizacjach, w różny sposób może być organizowana władza

2. styl uczestnictwa

3. ostateczny cel organizacji

Typy władzy:

1. władza prawomocna - osoba ma obowiązek podejmować decyzję o funkcjonowaniu, wiąże się z funkcją albo rangą, która jednostka zajmuje w organizacji

2. władza wynikająca z nagradzania - o władzy jednostki decyduje to, że ona może rozdzielać środki, które są nagrodami

3. władza wynikająca z karania

4. władza z przyzwolenia - charyzmatyczna, wynika z cech osobowościowych danej jednostki

5. władza wynikająca z kompetencji - np. biegłość nauczyciela w danej dziedzinie

Sposób używania władzy:

1. ….. - władzy poprzez przymus, atmosfera w organizacji - dyscypliny i porządku, one są kluczowe, wynikają z podporządkowania

2. Wykorzystywanie, nagradzanie - nagradzanie w zależności od stopnia rzeczy, które klient zrobił dla organizacji. Atmosfera wyrachowanie, ludzie skupieni na sukcesie, osiągnięciu zysku, a także atmosfera handlowa - robie coś bo mi się coś opłaca, należy rozbudować arsenał nagród by motywować klientów

3. Symboliczny sposób sprawowania władzy - osoba u władzy odwołuje się do ……….. w danym zachowaniu - robi coś dla zasady, normy, na rzecz dobra społecznego, odpowiedzialność. Jednostka czuje, że jej zachowanie jest właściwe bo jest zgodne z normą panująca w społeczeństwie. Tylko tu mamy do czynienia z kulturą normatywną, należy działać na rzecz dobra wspólnego

W jednej szkole mogą się spotkać różne porządki

Cele każdej szkoły:

- porządkowe

- kulturowe

- ekonomiczne

Wpływ ma klient

Wpływ ma organizacja

---