Temat: Woda jako rozpuszczalnik

Wiadomości:

Uczeń:

• wie co to jest woda, roztwór, rozpuszczalnik, zawiesina;

• zna właściwości wody jako dobrego rozpuszczalnika;

• zna inne niż woda rozpuszczalniki.

Umiejętności:

Uczeń:

• umie sporządzić wodny roztwór soli lub cukru;

• potrafi doprowadzić roztwór do stanu nasycenia;

• umie wskazać i wymienić roztwory wodne spotykane w codziennym życiu.

Metoda: lekcja ćwiczeniowa z doświadczeniami, praca w grupach, wyjaśnianie pojęć i terminów, pogadanka.

Środki dydaktyczne: mapa fizyczna świata, sprzęt laboratoryjny, mąka, ryż, olej, atrament, cukier, sól, świeca.

1. Wprowadzenie.

Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Patrząc na mapę fizyczną świata oceńcie czego na Ziemi jest więcej: wód, czy lądów?

• Jakie rodzaje wód spotyka się na Ziemi?

1. Analiza rysunku z podręcznika przedstawiającego przybliżoną zawartość wody w organizmie człowieka, meduzy i ogórka.

Uczniowie odpowiadają na pytania:

• Co przedstawia rysunek?

• Który z przedstawionych organizmów zawiera najwięcej wody?

2. Praca w grupach - ćwiczenia.

Klasa zostaje podzielona na 5 grup. Każda grupa przeprowadza jednakowe doświadczenia. Wszyscy uczniowie otrzymują kartę pracy ucznia, (karta pracy -załącznik) na której oprócz instrukcji do ćwiczeń są także zadania do uzupełnienia.

3. Podsumowanie.

Uczniowie przytaczają przysłowia związane z wodą.

Zimna woda zdrowia doda.

Podobni jak dwie krople wody.

Cicha woda brzegi rwie.

Przepadł jak kamień w wodę.

Wpaść z deszczu pod rynnę.

Zadaniem domowym jest zilustrowanie jednego z przysłów.

Karta pracy ucznia

Doświadczenie nr 1 - Mieszanie różnych substancji z wodą.

Do 5 probówek nalej taką samą ilość wody. Do każdej probówki dodaj następnie jedną z wymienionych substancji: olej, mąkę, cukier, ryż, atrament (kropla). Zawartość wszystkich probówek dokładnie wymieszaj.

Obserwacje:

Wniosek:

Wszystkie substancje możemy podzielić na .................................................... i ................................ rozpuszczalne w wodzie.

Zadanie 1

Uzupełnij tabelę, wpisując substancje wykorzystane w doświadczeniu i inne znane ci z życia codziennego.

Substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie	Substancje słabo rozpuszczalne w wodzie

Zadanie 2

Uzupełnij brakujące zdania:

Po zmieszaniu z rozpuszczalnikiem substancji dobrze w nim rozpuszczającej się otrzymujemy .................................................. .

Mieszając substancje słabo rozpuszczalne z wodą otrzymujemy ............................

Doświadczenie nr 2 - Rozpuszczanie substancji w innych niż woda rozpuszczalnikach.

Do 3 probówek nalej denaturatu, nafty, benzyny. Do pierwszej nasyp cukru, do drugiej wrzuć kawałki świecy, a do trzeciej nalej oleju, Probówki dokładnie wymieszaj. Obserwuj, co dzieje się w probówkach.

Obserwacje:

Wniosek:

Oprócz wody istnieją jeszcze inne ....................................................., np. alkohol, benzyna.

Zadanie 3

Wśród liter w diagramie ukryte są nazwy 8 różnych rozpuszczalników (zapisane w liniach poziomych lub pionowych). Znajdź je i wypisz obok diagramu.

B	A	R	B	A	D	O	S	O
E	M	O	K	W	A	S	Y	C
N	A	L	K	O	H	O	L	E
Z	Z	E	R	D	A	M	U	T
Y	O	J	N	A	F	T	A	Ł
N	N	A	O	M	T	E	N	O
A	I	L	E	M	Y	C	I	K
D	E	N	A	T	U	R	A	T

Doświadczenie nr 3 - Zmiana szybkości rozpuszczania substancji

w  wodzie.

Przygotuj 2 probówki. Do każdej z nich wsyp taką samą ilość cukru. Do pierwszej nalej trochę zimnej wody, a do drugiej tyle samo ciepłej. Nie mieszaj probówek tylko obserwuj je.

Obserwacje:

Wniosek:

Szybkość rozpuszczania ciał stałych zależy od ...................................... rozpuszczalnika.

Doświadczenie nr 4 - Przygotowywanie roztworu nasyconego soli.

(przeprowadza nauczyciel)

Do naczynia z zimną wodą wsypuj po łyżeczce soli kuchennej i dokładnie mieszaj aż do całkowitego jej rozpuszczenia. Jeżeli po pewnym czasie nie uda ci się rozpuścić kolejnej porcji soli, będzie to oznaczać, że uzyskałeś roztwór nasycony, w którym nie można nadal rozpuszczać soli. Roztwór może być jednak nasycony tylko w pewnej temperaturze. Podgrzej zatem uzyskany roztwór wraz z nie rozpuszczoną solą, nadal mieszając, i odpowiedz na następujące pytania:

• Co się stało z solą, która nie chciała się rozpuścić w zimnej wodzie?

• Czy po podgrzaniu roztwór był nadal nasycony?

• Co się stanie z rozpuszczoną solą, gdy podgrzany roztwór ostygnie?

Opracowanie: Edyta Milejska

---