Odyseja
Epos rozpoczyna się autorskim apelem do Muzy o wenę twórczą. Dowiadujemy się z niego, że Posejdon bardzo rozgniewał się na Odyseusza za zranienie Polifema - najpotężniejszego z Cyklopów. Z tego powodu bóg nie pozwala mu wrócić na rodzinną wyspę Itakę, gdzie rządzą się zalotnicy starający się o rękę jego wiernej żony Penelopy i mający zamiar objąć tron Itaki. Syn Odysa - Telemach - udaje się na poszukiwanie wiadomości o ojcu. W podróży wspiera go Atena, która przyjmuje postać Mentora.
Na wspaniałym dworze Nestora w Pylon Telemach nie uzyskuje żadnych wiadomości. U króla Menelaosa w Lakejdamonie sytuacja jest podobna. Władca zatrzymuje u siebie chłopca, który jest przekonany o śmierci ojca. W tym samym czasie wędrówka Odyseusza trwa. Bohater wyrusza spod Troi na czele tuzina okrętów. Walczy na wyspie Kikinów, wiatr kieruje jego statki do państwa Lotofagów, którzy żywią się kwiatami. W krainie Cyklopów Odys stacza straszną walkę z Polifemem i w końcu go oślepia. Następnie przebywa na pływającej wyspie władcy wiatrów, Eola. Otrzymuje od życzliwego mu boga skórzaną sakiewkę, zawierającą w sobie wszystkie przeciwne wiatry. Od tego czasu podróż na Itakę odbywa się bardzo szybko, Odys widzi już nawet jej brzeg. Niestety ciekawscy towarzysze Odyseusza rozwiązują woreczek. Silne wiatry kierują ponownie statki na wyspę Eola, ale zdenerwowany bóg nie chce drugi raz pomóc Odysowi i przepędza go.
Straszna katastrofa ma miejsce w kraju olbrzymów i ludożerców, Lajstrygonów. Ratuje się tylko jeden statek, a resztę niszczą ludożercy. Okręt dopływa do wyspy zamieszkałej przez boginię Kirke. Kirke zaprasza żeglarzy na ucztę, na której poi ich czarodziejskim napojem, po wypiciu którego zamieniają w świnie. Odyseusz, przebywający w tym czasie na okręcie otrzymuje od boga Hermesa znacznie mocniejsze zioła i zmusza Kirke, by odczarowała jego ludzi. W jej pałacu goszczą przez cały rok. Wszyscy bardzo tęsknią za Itaką. Kirke zgadza się na odpłynięcie Odysa i jego towarzyszy z wyspy, ale najpierw każe odbyć im wyprawę do podziemi, gdzie dusza wieszczka Terezjasza przepowiada Odyseuszowi przyszłość: nie może on jeść krów należących do Heliosa, powróci do Itaki, ale na cudzym okręcie i straci wszystkich towarzyszy wyprawy oraz zabije zalotników żony. Od duszy zmarłej matki dowiaduje się także o wielkiej wierności Penelopy. Król Agamemnon przedstawia mu okoliczności swojej śmierci. W podziemiach Odyseusz spotyka również dusze innych herosów, m.in. Herkulesa, Syzyfa, Tantala.
W dalszej podróży żeglarze szczęśliwie mijają wyspę Syren i przepływają w pobliżu dwóch potworów: Scylli, która ma sześć paszcz i Charybdy, która połyka statki w całości. Wędrowcy przybywają do Trynakii, gdzie pasą się święte krowy boga Heliosa. Kiedy Odys oddala się na chwilę jego towarzysze zabijają i zjadają najdorodniejsze z krów. Rozzłoszczony Helios za pomocą gromu Zeusa powoduje rozbicie statku. Odys traci całą załogę, pozostaje sam. Dociera do wyspy Ogigi, na której mieszka przepiękna Kalipso pragnąca go poślubić. Odyseusz nie zgadza się i przez siedem lat jest więźniem na wyspie, ale jest nieustępliwy: woli Penelopę, niż piękną boginię i wieczną nieśmiertelność. Wreszcie, dzięki interwencji samego Zeusa, zostaje uwolniony.
Kiedy jego tratwa rozbija się, nagi i wyczerpany, dopływa do wysepki Feaków. Za namową Ateny pomaga mu córka władcy Feaków - piękna Nauzykaa. Jej ojciec niezwykle hojnie obdarowuje Odysa i odsyła go na swoim statku na Itakę. Bohaterowi przez cały czas podróży pomaga Atena. Odys idzie do chaty owczarza Eumajosa i poznaje historię jego życia. Tam, ponownie dzięki pomocy Ateny, spotyka się z Telemachem, który wraca ze Sparty. Wszyscy udają się do królewskiego pałacu. Odys przebiera się za żebraka i nikt go nie rozpoznaje. Zalotnicy robią sobie z niego żarty, tylko Penelopa okazuje mu współczucie.
Następnego dnia Penelopa rozkazuje urządzić zawody łucznicze. Nagrodą dla zwycięzcy ma być jej ręka. Okazuje się, że żaden z zawodników nie umie strzelać dostatecznie celnie. Dopiero Odyseusz bez większego trudu przeszywa jedną strzałą otwory w dwunastu toporach. Chwilę potem Odys, Telemach, Eumajos i pasterz Filojtios przy pomocy Zeusa atakują przerażonych zalotników. Atena, występująca ponownie w postaci Mentora, zachęca ich do walki. Wszyscy zalotnicy ponoszą śmierć. Penelopa z trudem może uwierzyć, że żebrakiem jest jej zaginiony mąż. Niektórzy obywatele Itaki chcą pomścić zalotników, ale Atena, wykonując rozkaz Zeusa, nie dopuszcza do walki.