Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatie, różnorodność przyczyn zespołów bólowych. (na podstawie notatek z wykładów).
Przyczyny bólów kręgosłupa :
-zaburzenia rozwojowe
- nieprawidłowe wykształcenie krzywizn
- przebyte choroby kręgosłupa i jego otoczenia
- urazy i mikrourazy
- rodzaj i warunki pracy
- model kulturowy życia
- nadwaga
- nadmierne przeciążenia
- siedzący tryb życia
- stan psychiczny
Czynniki wyzwalające bóle:
- podnoszenie/dźwiganie 37-49%
- pchanie 9-16%
- ciągnięcie 5-9%
- toczenie/kładzenie 5-7%
- zginanie 12-15%
- skręcenia tułowia 9-18%
- upadek/poślizgnięcie się 7-15%
Zapobieganie przeciążeniom kręgosłupa:
- zapewnienie prawidłowego rozwoju krzywizn kręgosłupa
- dobre miejsce pracy (krzesło)
- wczesne wykrycie wad postawy
Etiologia bólów odcinka lędźwiowego kręgosłupa:
1. Zmiany w krążkach międzykręgowych
- przemieszczanie jądra miażdżystego ku tyłowi - przepuklina jądra - na tle zgięciowego ustawienia kręgosłupa; zwłóknienie pierścienia, wypadnięcie jądra do kanału kręgowego
- przepuklina trzonowa - guzki Schmorla - przemieszczenie jądra przez płytki graniczne do trzonu
- dezintegracja jądra miażdżystego - zmiany troficzne pierścienia - zmiany zwyrodnieniowe segmentu - przeciążenia osiowe - dezintegracja jądra bez uszkodzenia pierścienia lub ze skostnieniem pierścienia, sklerotyzacja powierzchni trzonów - wyrośla brzeżne, zesztywnienie segmentu
- skostnienia okołotrzonowe
2. Zmiany w stawach międzywyrostkowych
- uszkodzenia
- zmiany w błonie maziowej i chrząstce
Skręcenia, naderwania, zapalenia, wysięki, zrosty, uszkodzenia chrząstek, zwłóknienia torebki, przykurcze
a) rozwój typowych zmian zwyrodnieniowych (osteoartrosis)
b) zmiany w błonie maziowej - na tle zapaleń, urazów, w skutek unieruchomienia stawów
c) pierwotne zmiany w chrząstce
- zaburzenia enzymatyczne
- zaburzenia przemiany białkowej i tłuszczowej
- zaburzenia przemiany węglowodanowej
- niedobór witamin A,C,E
d) zmiany przeciążeniowe wyrostków stawowych
3. Zmiany w łuku kręgu
- złamania powolne, przeciążeniowe cieśni łuku
- niestabilność segmentu - kręgozmyk
- kręgoszczelina
Przerwanie ciągłości kostnej w części międzywyrostkowej łuku; przemieszczenie ku przodowi trzonu przedniej części łuku z wyrostkami poprzecznymi i górnymi stawowymi; najczęściej L5 i L4; często usposabia dysplazja rozwojowa łuku kręgu i długotrwałe przeciążenia; niestabilność segmentu może być wynikiem unieruchomienia niższego segmentu;
4. Patologia tkanek miękkich
a) uszkodzenia więzadeł
- naciągnięcia, naderwania, rozerwania (ostre)
- uszkodzenia przewlekłe - mikrourazy - prowadzą do odczynów zwyrodnieniowych i zespołów bólowych
- nadmierna kifoza piersiowa (przeciążenie więzadeł międzykolcowych)
- nadmierna lordoza lędźwiowa - ucisk więzadeł miedzykolczystych - martwica
- skrócenie kończyny dolnej - naprężenie więzadeł lędźwiowo-miedniczych
b) patologia mięśni
- zespoły miasteniczne - osłabienie mięśni
- zespół miotoniczny - tężcowy skurcz mięśnia na każdy bodziec
- zespół miodystroficzny
- zmiany zapalne mięśni
- patologia przyczepów mięśniowych, zwyrodnienia, naderwania
5. Uszkodzenie korzeni nerwowych
Drażnienie, pociąganie, tarcie, ucisk, objawy korzeniowe, ból, zaburzenia czucia, niedowłady; drażnienie korzeni grzbietowych - bóle w segmencie; drażnienie korzeni brzusznych - ból korzeniowy na obwodzie
6. Zaburzenia mineralizacji kości
Zaburzenia równowagi między destrukcja i odbudową kości. Osteoporoza - zmniejszenie masy kostnej. Osteomalacja - upośledzenie mineralizacji. Powodem bólów kręgosłupa są złamania trzonów (osteoporoza) i deformacja kręgosłupa (osteomalacja).
7. Ciasnota kanału kręgowego
Zwężenie, zniekształcenie światła kanałów kręgowych i korzeniowych - prowadzą do konfliktu z elementami nerwowymi - zespołów bólowych, podrażnienie i uciśnięcie struktur nerwowych.
Przyczyny:
- zejście chorób, uszkodzeń krążka, stawów międzywyrostkowych
- schorzenia organiczne np. stenoza rozwojowa
- obniżenie wysokości krążka, osiadanie trzonów i zwężenie kanałów korzeniowych
- wyrośla chrzęstno-kostne
- przemieszczanie kręgów
Zespoły bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa.
biomechanika, wpływ czynników zewnętrznych. Dynamika szyjnego odcinka kręgosłupa podlega działaniu różnych czynników zewnętrznych:
- zmiany pozycji głowy i szyi
- zmiany kształtu kręgosłupa szyjnego
- izometryczne działanie grup mięśni połączonych z kręgosłupem
- działanie siły zewnętrznej na pewnym poziomie.
Niekorzystne czynniki mechaniczne w dysfunkcjach szyjnego odcinka
- niekorzystny wpływ pozycji - uniesienie ramion, stabilizacja kkg w odniesieniu do tułowia
- wpływ wibracji - mikrourazy na skutek przeniesionych ruchów: kierowcy, robotnicy, sportowcy
- niekorzystny wpływ postawy
przedłużone działanie mm dla utrzymania głowy
napięcie w tkankach przy końcowych zakresach ruchów
- szyja i szyjopochodne zespoły bólowe:
a). ból miejscowy karku (skórno-mięśniowy)-zgodna lokalizacja ogniska podrażnienia z obszarem bólowym
b). ból szyjno-kręgowy głęboki symetryczny
- przemijający spazm mięśniowy- niestabilność, blokada stawów, przeciążenia, mikrourazy
- przewlekły-spondyloza, dyskopatie, urazy, złamania, wady rozwojowe, guzy.
c). szyjno-ramienny zespół bólowy
- neurologiczny-przepuklina krążka, zapalenie, niestabilność, urazy, guzy
- nerwowo-naczyniowy- dyskopatie, spondyloartroza, zapal. Mięśnia pochyłego, urazy.
DYSKOPATIA I SPONDYLOZA SZYJNA
Dyskopatia-proces chorobowy jednej lub dwóch przestrzeni międzykręgowych
Spondyloza- uogólniony proces zwyrodnienia całego kręgosłupa szynego
U podstawy leży proces zwyrodnieniowy w przestrzeni międzykręgowej. Zmiany strukturalne jądra miażdżystego powodują :
- ucisk na korzenie nerwowe, rdzeń, naczynia krwionośne w kręgosłupie i rdzeniu
- zmiany warunków mechanicznych sąsiednich stawach kręgosłupa w otworach międzykręgowych
- zwężenie przestrzeni międzykręgowych, zmiany w drobnych stawach prowadzą do zwiotczenia więzadeł, sfałdowania torebek stawowych, uciski więzadeł tylnych na rdzeń i naczynia, niestabilność kręgosłupa.
- proces obejmuje pierścień włóknisty, chrząstki stawowe, tkanki kostne trzonów i łuków kręgowych.
Mielopatia-niedokrwienny ucisk rdzenia przez wypukłości spondylotyczne (wyrośla kostne).
- zaburzenia czuciowe-drętwienia, mrowienie, ból
- zaburzenia ruchowe- osłabienie ruchomości jednej lub obu rąk
Zaniki mm w segmencie C5,C6,C7. w kkd może być niedowład lub spastyczność. Uszkodzenie górnego i dolnego neuronu ruchowego- zaatakowanie komórek przednich rogów rdzenia.
3