FENOMENOLOGIA
Edmund Husserl (1859-1938)
Jest twórcą fenomenologii, jednego z najważniejszych kierunków w filozofii współczesnej. Urodził się na Morawach. Po maturze rozpoczął studia w Lipsku(matematyka, fizyka i astronomia), a następnie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Berlińskiego (matematyka, filozofia). Po ukończeni studiów Husserl zamieszkał w wiedniu. Poznał tam Franza Berntano, dzięki jego wpływowi postanowił poświęcić się filozofii. Następnie wydał swoją pierwszą książkę, Filozofię arytmetyki. Pracował bardzo ciężko i długo, czego owocem były, Badania logiczne. Jako profesor Husserl kierował katedrą filozofii do roku 1928. Po zakończeniu kariery uniwersyteckiej nadal kontynuował swoje badania, publikował i wykładał. W roku 1933 władze hitlerowskie zakazały mu prowadzenia wykładów ze względu na żydowskie pochodzenie. Mimo tej decyzji Husserl pozostał aktywny naukowo. Wygłaszał wykłady w Amsterdamie, Paryżu, Wiedniu, Pradze i Londynie. Umarł po ciężkiej chorobie w wieku 79 lat, 27 kwietnia 1938 roku.
Franz Brentano (1838 - 1917)
Psycholog, socjolog i filozof niemiecki, miał wpływ na kształtowanie się fenomenologii Edmunda Husserla. Jego poglądy były bliskie reizmowi (wedlug którego istnieją jedynie konkretne rzeczy (przedmioty, osoby), natomiast pojęcia, zdarzenia, relacje, własności, przeżycia - nie istnieją realnie). Najważniejszym dziełem była Psychologia z empirycznego punktu widzenia (1874)
Brentano był zwolennikiem empiryzmu (którego jedynym lub głównym źródłem bądź środkiem poznania jest doświadczenie zmysłowe) i na doświadczeniu opierał swoje poglądy filozoficzne - zwłaszcza na samoobserwacji. Brentano uważał, że wspólną cechą aktów psychicznych jest intencjonalność - skierowanie ku określonym przedmiotom. Te przedmioty - w odróżnieniu od aktów psychicznych - mają transcedentny charakter.
Max Scheler (1874 - 1928)
Pochodził z rodziny protestanckiej, lecz w wieku 14 lat przyjął katolicyzm. Jest współtwórcą fenomenologii. Nazywano go „poszukiwaczem Boga”, wytrwale szukającym Jego śladów w osobie ludzkiej i jej wartościach. Uważany jest za współtwórcę katolickiej filozofii religii, choć w ostatnich latach życia odszedł od chrześcijaństwa do panteizmu ( pogląd utożsamiający Boga z przyrodą, siłami natury, rzeczywistością, odrzucający jego istnienie jako osoby).
Etyka idealizmu Schelera jest utożsamianiem moralności z religią. Jest sposobem poznania Boga, a raczej bezpośredniego, jak sądzi Scheler, kontaktu duszy z Bogiem.
Zdaniem Edmunda Husserla filozofia oraz cała nauka, które powstały z greckiego ducha chęci poznania i rozumienia świata popadły w naszych czasach w marazm i znużenie. Człowiek, który od zawsze próbował zrozumieć świat, zwątpił możliwość poznania i sens dalszych poszukiwań. Taka sytuacja jest niebezpieczna dla całej kultury, która znużona brakiem jasności porzuca poszukiwanie prawdy. W Konsekwencji ludzi przystają pytać, przejmują naiwny realizm, głoszący, że rzeczy są takimi, jakimi je widzimy w codziennym doświadczeniu. Zdaniem Husserla taka postawa przynosi kulturze zachodniej jedynie niebezpieczeństwo.
Według Husserla filozofia europejska stała się wiedzą czysto spekulatywną i zaangażowaną światopoglądowo. W dobie pozytywizmu, który ograniczał kwestie poznawcze do psychologizmu, sensualizmu czy naturalizmu, popularność zdobył fenomenalizm ( z gr. Phainómenon - zjawiający się, widoczny). Filozofia, zdaniem Husserla, powinna przełamać psychologizm, zwracając się w stronę idei wiedzy ścisłej. Jeżeli filozofia ma realizować postulat wiedzy pewnej i uniwersalnej, musi odrzucić wszelkie założenia i zacząć od nowa.
Fenomenologia jest więc raczej metodą badań niż systemem filozoficznym. Ma urzeczywistnić wydobycie się samej filozofii z kryzysu, dzięki powrotowi do zapomnianej przez nią postawy `naiwność życia'. Polega ona na dbałości o bezzałożeniowe myślenie, dzięki czemu stanie się możliwe uchwycenie badanego tematu bezpośrednio, bez przyjmowania z góry jakichkolwiek założeń. Aby ten cel zrealizować musi po pierwsze abstrahować od dotychczasowych rozstrzygnięć, po drugie zaś znaleźć absolutnie pewne podstawy, na których będzie mogła się oprzeć. Podstawą tą jest intuicja. To dzięki niej człowiek ujmuje fenomeny, to, co dane bezpośrednio i naocznie. Termin `fenomenologia' choć pochodzi od tego samego słowa co `fenomenalizm' (stanowisko głoszące że poznajemy zjawiska, a nie rzeczy same w sobie), nie ma jednak z nim wiele wspólnego. Jeśli więc fenomenologia ma być nauką o fenomenach, o tym, co ludzkiemu poznaniu się prezentuje, co się zjawia, to musi mieć charakter opisowy (ma badać, co i jak się nam przedstawia) i teoretyczny, czyli konieczne jest, aby opierała się na danych doświadczenia. Stąd też własnie wynikał Husserlowski postulat ` powrotu do rzeczy'.
Edmund Husserl opracowując swoją metodę fenomenologiczną miał przede wszystkim na celu uczynienie z filozofii nauki ścisłej. Jego metoda podkreślała fakt, że wszystko, co człowiek wie i czego doznaje, zjawia się w jego świadomości. Nauka, a więc i filozofia, nie mogą lekceważyć tego faktu. Ludzka świadomość i jej intencjonalne nastawienie wobec świata, czyli to, że chce ona go poznawać, są kluczem do jego zrozumienia, Dzięki fenomenologii jesteśmy w stanie odkryć istoty naszych spostrzeżeń i powiązać je ze sobą tak, by otrzymać ich rzetelny i obiektywny opis.