PATOMORFOLOGIA & PATOFIZJOLOGIA - WSTĘP

1. Patomorfologia wyrosła u boku medycyny sądowej i anatomii prawidłowej, obejmuje swoim zastosowaniem:

• anatomię patologiczną

• histopatologię

• genetykę patologiczną

• embriologię patologiczną

• patologię ultrastrukturalną i molekularną

2. Historia patomorfologii:

• świat antyczny - balsamowanie zwłok

• średniowiecze - sekcje zwłok, szkoły lekarskie (Salerno, Padwa, Bolonia)

• oświecenie - tworzenie się podstaw anatomii patologicznej, stworzył te podstawy Jan Baptista Morgagni i opisał je w swoim pięciotomowym dziele; ważne było również wynalezienie mikroskopu przez Leeuenhoeka

• czasy nowożytne - powstanie nowych ośrodków lekarskich w Anglii, Niemczech oraz Francji; ścieranie się ze sobą dwóch teorii chorób:

• krwiopochodna - Karol Rokitani

• komórkowa - Rudolf Virchow

3. Patomorfologia w Polsce:

• protokołowanie sekcji zwłok w 16 i 17 wieku

• ośrodki lekarskie w Wilnie, Krakowie, Lwowie i Warszawie

• w 19 wieku powstała Pierwsza Katedra Patomorfologii w Krakowie

• po II wojnie światowej powstało 10 Katedr i Zakonów Patomorfologii i Patofizjologii - przyczyniły się one do rozwoju lecznictwa w całym kraju

4. Patofizjologia - nauka zajmująca się teorią procesu chorobotwórczego oraz teorią patogenezy choroby z takich nauk jak fizjologia, biochemia i biofizyka.

5. Historia powstania choroby:

• na przełomie wieków istotę choroby ujmowały liczne hipotezy:

• idealistyczna

• spirytualna

• racjonalistyczna

• naturalna

• empiryczna

• czynnościowa

• realistyczna

• morfologiczna

• tzw. humoralną teorię choroby podał Hipokrates - według niego chorobę miała wywoływać zaburzona proporcja części organicznych czyli krwi, śluzu, żółci

• przeciwną teorię stworzył Asklepiades

• Paracelsus stworzył chorobę jatrochemii - uważał on, że choroba jest wynikiem zmiany substancji chemicznej w tkankach wywoływanych przez obce potęgi duchowe, szkoła jatrochemii opierała się na założeniach solidystycznych, określała ona chorobę jako stan nieprawidłowej masy ciała, temperatury i częstości tętna

• natomiast Celsus podał podstawowe objawy ostrego zapalenia:

• dolor - ból

• tumor - guz

• calor - podwyższona temperatura

• rubor - zaczerwienienie

• functio laesa - upośledzenie czynności

6. Patomorfologia dzieli się na:

• makropatomorfologię - sekcje zwłok

• mikropatomorfologię - badania materiałów pobranych od chorego (biopsja) lub podczas sekcji zwłok (nekrobiopsja)

7. Sekcja zwłok pełni rolę:

• dydaktyczną

• weryfikującą rozpoznanie kliniczne

• naukowo-poznawczą

• sanitarno-epidemiologiczną

• sądową

8. Badania histopatologiczne:

• endoskopia przewodu pokarmowego

• laparoskopia

• bronchoskopia

• torakoskopia

9. Badania cytologiczne:

• cytologia złuszczeniowa biopsji :

• aspiracyjnej

• cienkoigłowej (BAC)

10. Podstawowe terminy patomorfologiczne:

• excisioprobatoria - wycinek próbny

• biopsia - pobranie tkanek

• haemorrhacja - krwotok

• haematoma - krwiak

• petechia - wybroczyna krwawa

• melaena - smolisty stolec

• haematuria - krwiomocz

• thrombus - zakrzep

• embolus - zator

• infarctus - zawał

• oedemia - obrzęk

• anaemia - niedokrwistość

• epistaxisis - krwawienie z nosa

• haemoptysis - krwioplucie

• congelatio - odmrożenie

• fistula - przetoka

• abscessus - ropień

• inflammatio - zapalenie

• neoplasma malignum - nowotwór złośliwy

• carcinoma - rak

• sarcoma - mięsak

• octerus - żółtaczka

• atherosclerosis - miażdżyca

• necrosis - martwica

• vuluus - rana

• cicatrix - blizna

• combustio - oparzenie

• leukemia - białaczka

---