Wykład 1.
PRAWO - system norm prawnych (przepisów prawnych), czyli ogólnych, abstrakcyjnych, jednoznacznych dyrektyw postępowania (reguł), które powstały w związku z istnieniem i funkcjami państwa; są ustanowione przez właściwe organy władzy, są przez te organy stosowne i egzekwowane z użyciem przymusu.
Wyjaśnienie:
System: coś uporządkowanego, spójnego, ma swój początek i koniec, wzajemnie się uzupełnia tworząc jeden organizm;
Norma prawa = przepis prawa (wg J. Nowickiego)
przepis - nie zawsze mówi o całości regulacji (czasem trzeba przeczytać kilka przepisów, by była to norma); cała reguła postępowania;
Prawo składa się z przepisów prawa, które są ogólne i abstrakcyjne, ale decyzje, które z nich płyną są konkretne i indywidualne;
Dyrektyw (reguł) postępowania - oczekiwany schemat postępowania;
Najpierw było państwo, później prawo;
Normy prawne wprowadzone są przez organy władzy (państwo, samorząd);
Organy władzy stosujące prawo: sąd, policja, itp.;
Z użyciem przymusu: prawo musi być wyegzekwowane, wiemy jaka spotka nas kara.
Wykład 2.
PRAWO - pojęcie wieloznaczne; posiada dwa rodzaje grup znaczeń:
prawo materialne i formalne (CO? i JAK TO ZROBIĆ? Tak jak przepis na ciasto )
prawo przedmiotowe i podmiotowe
System prawa dzieli się na dziedziny prawa, a te z kolei dzielą się na prawo materialne i prawo formalne (inaczej: proceduralne, procedura).
CO? np. budowa domu
JAK TO ZROBIĆ? Do kogo napisać, w jakiej formie itp., by uzyskać pozwolenie.
Dziedzina prawa |
Prawo materialne |
Prawo formalne |
PRAWO KARNE |
Kodeks Karny (k.k.) |
Kodeks Postępowania Karnego (k.p.k.) |
PRAWO CYWILNE |
Kodeks Cywilny (k.c.) |
Kodeks Postępowania Cywilnego (k.p.c.) |
PRAWO RODZINNE |
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (k.r.i.o.) |
Kodeks Postępowania Cywilnego (k.p.c.) |
PRAWO PRACY |
Kodeks Pracy (k.p.) |
Kodeks Postępowania Cywilnego (k.p.c.) |
PRAWO GOSPODARCZE I HANDLOWE |
Kodeks Spółek Handlowych (k.s.h.) |
Kodeks Postępowania Cywilnego (k.p.c.) |
PRAWO PODATKOWE |
Brak; każdy podatek ma swoją ustawę, np. np. o podatku dochodowym od osoby fizycznej; o podatku dochodowym od osoby prawnej; o podatku od spadku i darowizn; VAT |
Ordynacja Podatkowa |
PRAWO ADMINISTRACYJNE |
Ustawa o: zamówieniach publicznych; o gospodarce nieruchomościami; prawo budowlane, itd. |
Kodeks Postępowania Administracyjnego (k.p.a) |
PRAWO MATERIALNE -ogół norm regulujących TREŚĆ stosunków prawnych, obowiązki i uprawnienia podmiotów będących stronami tych stosunków a także normy określające sankcję za nieprzestrzeganie, niedopełnianie obowiązków lub przekroczenie uprawnień.
PRAWO FORMALNE - określa tryb postępowania przed organami władzy publicznej, związanego z dochodzeniem uprawnień, egzekwowaniem obowiązków, stosowanie sankcji ujętych w prawie materialnym.
PRAWO PRZEDMIOTOWE - ogół norm składających się na system prawa zarówno obowiązującego tu i teraz, jak też obowiązującego dawniej a nawet takiego, którego obowiązywanie dopiero się postuluje. W tym znaczeniu termin prawo pojawia się w takich zwrotach jak: prawo europejskie; zwyczajowe prawo francuskie XII wieku; prawo rzymskie czasu pryncypatu; dobre prawo powinno być sprawiedliwe.
PRAWO PODMIOTOWE - zespół uprawnień służący podmiotom prawa w ich wzajemnych relacjach. W tym znaczeniu termin prawo pojawia się w takich zwrotach jak: nabyłem prawo do emerytury; wolność jest moim prawem obywatelskim; mam prawo do milczenia.